In Georgië nadert de geruchtmakende rechtszaak tegen journalist Mzia Amaglobeli haar einde. Amaglobeli, mede-oprichter van de krant Batumelebi/Netgazeti, stond afgelopen maanden terecht wegens geweldpleging na het uitdelen van een klap aan een politiechef tijdens een demonstratie tegen de regering. De zaak wordt gezien als lakmoesproef voor de persvrijheid in het land, waar de regering kritische stemmen steeds harder aanpakt.
Na een lange en drukbezochte zitting afgelopen vrijdag sprak Amaglobeli deze maandag haar laatste woord in de rechtbank van Batoemi, de havenstad aan de Zwarte Zee. Daarin verklaarde zij geen bekentenis te zullen afleggen in ruil voor strafvermindering, zoals haar was aangeboden. Niet omdat ze niet erkent dat zij de agent heeft geslagen, maar vanwege de vele onregelmatigheden in het proces, dat volgens haar en haar advocaten een wraakactie is en dient als afschrikking van kritische journalisten. De 50-jarige journalist kan woensdag vier tot zeven jaar celstraf krijgen voor geweldpleging. Internationale media- en mensenrechtenorganisaties noemen haar de eerste vrouwelijke politiek gevangene in Georgië sinds de Sovjetjaren.
„De afgelopen zeven maanden is niemand van de aanklagers naar mijn cel gekomen om mij te ondervragen. Ze hebben alles verzonnen en vervalst,” zei Amaglobeli. Volgens de journalist en haar medestanders tonen de aanklagers met het proces het failliet van de Georgische rechtsstaat. Ze hekelde het feit dat hoge ambtenaren haar tijdens het proces afschilderden als „buitenlands agent” in plaats van onafhankelijk journalist. De Georgische regering voerde afgelopen mei een zeer omstreden, door Rusland geïnspireerde wet in, waarmee tegenstanders als „buitenlands agent” kunnen worden gekwalificeerd.
Bankrekeningen
In een verklaring per chat aan NRC noemt de Ierse mensenrechtenadvocaat Caoilfhionn Gallagher, die Amaglobeli vertegenwoordigt, haar cliënt een „briljante en moedige journalist” en haar werk voor de Georgische samenleving „doorslaggevend en inspirerend”. In het geval dat Amaglobeli woensdag wordt veroordeeld, roept Gallagher de internationale gemeenschap op de Georgische autoriteiten ter verantwoording te roepen.
Het incident waarvoor Amaglobeli terechtstaat, vond afgelopen januari plaats tijdens de antiregeringsprotesten, die het land al maanden in de greep houden. Tijdens een opstootje sloeg zij de politiechef van de stad, Irakli Dgebuadze, in het gezicht. Ze werd gearresteerd en hoewel er geen sprake was van letsel, zit zij sindsdien vast in een gevangenis in de stad Rustavi. Dit voorjaar vertelde Batumelebi’s hoofdredacteur Eteri Turadze in gesprek met NRC hoe de politiechef haar collega en vriendin na haar arrestatie opzocht in haar cel en haar fysiek belaagde. Uit protest ging ze in hongerstaking, maar ze beëindigde die op advies van artsen. Haar advocaat zei maandag dat Amaglobeli’s gezondheid achteruit gaat.
Als jonge journalisten richtten Turadze en Amaglobeli hun krant Batumelebi in het begin van de jaren 2000 op als antwoord op de overheersend propagandistische journalistiek in Sovjetstijl. De krant groeide uit tot invloedrijk onderzoeksmedium, met een redactie in Batumi en een in hoofdstad Tbilisi. De journalisten wonnen in de loop der jaren verschillende internationale prijzen. Maar het werk wordt hen steeds moeilijker gemaakt. Deze maand legde de overheid beslag op de bankrekeningen van de krant.
Lees ook
Lees ook dit interview met de vijfde president van Georgië, Salome Zoerabisjvili
Protest voor de rechtbank
Voor de rechtbank in de havenstad zijn al dagen protesten gaande van Georgische burgers en activisten, die Amaglobeli’s vrijlating eisen. Oud-president Salome Zoerabisjvili en verschillende EU-ambassadeurs zijn aanwezig om hun solidariteit te betonen en zorgen te uiten. Buiten de rechtbank zei Zoerabisjvili dat niet Amaglobeli terecht staat, maar „iedereen die medeplichtig is aan deze onrechtvaardigheid en verantwoording zullen moeten afleggen tegenover het land en de geschiedenis”.
Sinds de parlementsverkiezingen van vorig jaar oktober staan de politieke verhoudingen in het Zuid-Kaukasische land onder hoogspanning. Na een onregelmatige stembusgang, die getekend werd door intimidatie, claimde regeringspartij Georgische Droom de winst, voerde zij verschillende antidemocratische wetten door en annuleerde zij het EU-toetredingsproces. Sindsdien gaan burgers en activisten in Tbilisi dagelijks met gevaar voor hun eigen veiligheid en vrijheid de straat op.
Hoewel de overgrote meerderheid van de Georgische bevolking zich via opiniepeilingen uitspreekt voor aansluiting bij Europa, zijn de omvangrijke protesten onder druk van repressie uitgedoofd. Ook leven Georgiërs in permanente angst dat Rusland zich zal roeren, wanneer de protesten opnieuw oplaaien. Sinds de Georgisch-Russische oorlog in 2008 beheerst Moskou de facto de twee noordelijke provincies Abchazië en Zuid-Ossetië en voert het een bewind van intimidatie en landjepik aan de noordgrens. Daarnaast staat de leider van Georgische Droom, Bidzina Ivanisjvili, onder grote invloed van Moskou.
Welke beslissing u ook neemt, ik wil dat u weet dat ik mijzelf als overwinnaar beschouw
Hoewel zij en haar medestanders de hoogste straf niet uitsluiten, weigert Amaglobeli zichzelf als verliezer te beschouwen. „Welke beslissing u ook neemt, ik wil dat u weet dat ik mijzelf als overwinnaar beschouw”, zei ze maandag tegen de rechter. Voor deze mentaliteit bedankt zij haar advocaten en de mensenrechtenverdedigers die al maanden om aandacht vragen voor haar zaak. „Zij hielpen mij om het vertrouwen in mensen te behouden en de strijd voor rechtvaardigheid voort te zetten. Onthoud hun namen – er komt een tijd dat zíj de pijlers van de Georgische rechterlijke macht vormen.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data135737048-0e3a57.jpg|https://images.nrc.nl/lVhxshMLnQlkHYeIoYAnTi8-LeI=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data135737048-0e3a57.jpg|https://images.nrc.nl/TZ0WIqq8k8t3AwAeXs7kWUYmylM=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data135737048-0e3a57.jpg)
