N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Oorlog in Oekraïne Rusland kan de oorlog verliezen. Maar dan moet nu wel snel de wapenproductie omhoog, betoogt Thomas von der Dunk.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97456666-95a411.jpg)
Foto EPA
Een beetje oorlog voeren gaat niet. Dat betekent dat als het Westen – terecht – meent dat Poetins agressieoorlog zich impliciet tegen de naoorlogse Europese orde richt, dat consequenties moet hebben die verder reiken dan de maatregelen die tot dusver genomen zijn.
Het dilemma: het gevaar van capitulatie vóór Poetin en het gevaar van escalatie dóór Poetin. Tertium non datur. Althans bij een militaire patstelling, waarin onderhandelingen niet in volledige Russische terugtrekking, maar in Russische annexatie resulteren. Dat moedigt Poetin aan om over een paar jaar verder te gaan, tot de Russen weer aan de Oder staan. Met zijn absurde eis dat de NAVO zich tot de grenzen van 1989 terugtrekt, is dat evident het einddoel. Gelijk in München met Hitler zal een voorbarig gekochte vrede illusoir blijken.
Wie capitulatie onacceptabel acht, moet beter op escalatie anticiperen. Dat betekent: van het huidige just-in-time-beleid inzake militaire steun afstappen, omdat dit Poetin in de verwachting sterkt uiteindelijk te kunnen winnen. Hij gokt op een uitputtingsslag, waarbij hij dan de wapenstilstandsvoorwaarden kan dicteren, en bouwt daartoe de Russische samenleving om tot een oorlogseconomie.
Poetins geblaas
Rusland is niet onverslaanbaar. Dat is de eerste mythe die de wereld uit moet. Het heeft in het verleden menige oorlog verloren – in 1855 die op de Krim, in 1905 die tegen Japan, in 1917 de Eerste Wereldoorlog tegen de Duitsers. Het wist zelfs de Winteroorlog tegen een handvol Finnen niet echt te winnen. Evenmin als de Amerikanen in Vietnam iets aan kernwapens hadden, helpen die de Russen nu. Poetins geblaas valt amper serieus te nemen, omdat dat Russische zelfmoord betekenen zou.
Daarnaast heeft Peking, ongelukkig met Poetins opereren, maar tegelijk bang een bondgenoot en nuttige satellietstaat in de toekomst te verliezen, duidelijk aangegeven waar hier de grens ligt. Dat de Medvedevs zich nu als diehards opstellen, die Poetin in absurd geraaskal trachten te overbieden, zegt weinig: daarmee overschreeuwen zij hun eigen nervositeit. Ook jarenlang onvoorwaardelijk volgzame Hitlerpaladijnen als Himmler zochten in de nadagen van het Derde Rijk contact met de Geallieerden, omdat zij geenszins van plan waren mét Hitler ten onder te gaan. En er zijn nogal wat oligarchen die een miljardairsbestaan te verliezen hebben.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/02/data97101726-b289b0.jpg)
Lees ook: ‘In het Westen is de elite gek geworden’, aldus Poetin
Rusland kan dus ook deze oorlog uiteindelijk verliezen. Dat dat een zeer reëel perspectief is, beseft Moskou inmiddels dondersgoed. Een blik op de geenszins triomfantelijke, maar juist bezorgde blikken bij Poetins recente parlementstoespraak zegt genoeg. Zij drukten in feite één gedachte uit: hoe komen we van deze ramp af. Ga er vanuit dat velen die nu nog voor hem klapten, omdat zij anders Poetins wraak moeten vrezen, hem in feite haten omdat hij hun lucratieve wereld vernietigt. Alleen wint de vrees het nu nog van de haat. Waar het op aankomt, is ervoor te zorgen dat de haat het wint van de vrees. In dat geval is een verlossende moordaanslag niet ver weg.
Illusie ontnemen
Om druk op die ketel te zetten is het belangrijk dat het Westen de wapenproductie in snel tempo opvoert, om Moskou de illusie te ontnemen dat het door pure massa – aan munitie en mankracht – kan winnen. Dat betekent ook voor ons de omschakeling naar een soort oorlogseconomie. Het is verbijsterend dat dat niet allang is gebeurd, zodra de eigen voorraadmagazijnen leeg begonnen te raken. Dat impliceert dat ook bij ons sommige fabrieken van civiele op militaire productie moeten overgaan, desnoods onder dwang van de staat, net als in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk na 1939.
De aangekondigde levertijd van nieuw materiaal voor de verdediging van Oekraïne is gevaarlijk lang. Datzelfde geldt voor de discussies en het eindeloze getreuzel over wat wel en wat niet als zodanig. In een existentiële oorlog ontbreekt daarvoor de tijd. Het is overigens denkbaar dat dat allemaal deels voor de bühne is, en al achter de schermen forse stappen zijn genomen. Staatsveiligheid valt niet onder de Wet openbaarheid van bestuur.
Particulier profijt
Daarnaast dient veel harder opgetreden te worden tegen bedrijven die via slinkse wegen sancties pogen te ontduiken. Collectieve veiligheid dient in deze gevaarlijke omstandigheden boven particulier profijt te gaan. De economische vrijblijvendheid van de afgelopen neoliberale decennia kunnen wij ons geopolitiek niet langer veroorloven. Wie de Zeitenwende van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz serieus neemt, kan dus evenmin gewoon met Beijing elke handel blijven drijven.
Dat geldt eveneens voor strategische goederen uit Nederland, zoals van chipmachinefabrikant ASML. Daarin heeft Washington groot gelijk en zal Den Haag zijn aloude handelsinstinct moeten bedwingen, in plaats van – zoals minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat, VVD) in december nog parmantig in NRC verkondigde – ongeacht zulk bondgenootschappelijk gezeur gewoon lucratief zaken te blijven doen. Want het Stalinistisch tirannieke Rusland is de storm, het Orwelliaans totalitaire China de dreigende klimaatverandering.
