
Een groep ondernemers heeft zich verenigd om VVD, CDA en D66 gezamenlijk de verkiezingen te laten winnen. De zakenlieden, onder wie mediaondernemer Willem Sijthoff, willen na de zomer campagne voor deze drie partijen gaan voeren. Als VVD, CDA en D66 gezamenlijk een meerderheid in de Tweede Kamer halen, hopen ze, is de formatie van een centrumrechts kabinet onvermijdelijk.
Het initiatief ‘Stem voor Stabiliteit’ is vorige vrijdag aangekondigd op een ‘haringparty’ die Sijthoff had georganiseerd in Amsterdam. In zijn groep zitten vooraanstaande ondernemers uit de media-, reclame- en communicatiewereld: naast Sijthoff (Sijthoff Media) bestaat de kern uit David Snellenberg (oprichter en voormalig creatief directeur van reclamebureau Dawn), Ralph Wisbrun (lid van de Raad van Advies van Sijthoff Media en toezichthouder bij Lucas Bols) en Simon Neefjes (oprichter en voormalig ceo van reclamebureau TBWANEBOKO, nu investeerder bij verschillende bedrijven). Daaromheen is er een grotere groep sympathisanten.
Het bedrijfsleven lobbyt nooit luidruchtig, maar bijna altijd in stilte
Het is de bedoeling, zegt Simon Neefjes, dat de groep na de zomer geld gaat inzamelen onder bedrijven en burgers „om de politiek een handje te helpen”. Met dat geld wil de groep campagne voeren voor VVD, CDA én D66, via reclamecampagnes, advertenties, mediaoptredens en een website. Hun oogmerk is dat deze partijen een kabinet kunnen vormen zonder de PVV en GroenLinks-PvdA.
De ondernemers hebben banden met de drie partijen. Willem Sijthoff doneerde vorig jaar tienduizend euro aan D66. Volgens Simon Neefjes hebben de ondernemers hun plan vooraf besproken met de drie partijen, en hebben die daar positief op gereageerd, „al houden ze hun kaarten tegen de borst”. Met de inhoud van de verkiezingsprogramma’s willen de ondernemers zich niet bemoeien, evenmin met de keuze van de lijsttrekker, nu bijvoorbeeld bij de VVD Dilan Yesilgöz zware kritiek krijgt.
Investeringsklimaat
In een manifest dat de zakenlieden hebben opgesteld , staat dat „het investeringsklimaat lijdt onder instabiliteit”. „Weer is een kabinet gevallen. Weer ligt ons land stil. En weer wordt er vooral naar elkaar gewezen. De politiek is drukker met zichzelf en de tegenpartij dan met ons land dat bestuurd moet worden.”
„Nederland en de Nederlandse economie hebben een stabiel centrum- tot centrumrechts kabinet nodig dat er misschien wel acht jaar zit”, zegt Simon Neefjes, die het initiatief desgevraagd bevestigt. „De PVV heeft bewezen niet serieus te kunnen regeren. Als GroenLinks-PvdA groot wordt, moeten ze misschien met de VVD samenwerken. Dat gaat snel weer crashen, denken we. Nederland kan dat niet gebruiken.” Daarom roepen ze kiezers op te stemmen op VVD, CDA en D66. „De waarheid ligt in het midden.”, aldus het manifest. Dit doet evenwel weinig concrete uitspraken over onderwerpen die ondernemers doorgaans belangrijk vinden, zoals minder regels en lagere belastingen.
Nederland, zegt Neefjes, is gebaat bij een stabiel landsbestuur. „Er gebeurt al jaren niets. Kijk naar de gestagneerde woningmarkt, het stikstofdossier, de internationale lijstjes waarop Nederland steeds verder wegzakt. De politieke sfeer is bovendien agressief.”
Volgens de groep willen „veel Nederlanders een koers die net rechts van het midden ligt” en moeten burgers zich „niet laten gijzelen door de extreme partijen rechts en links”, staat in het manifest.
Simon Neefjes noemt GroenLinks-PvdA „niet per se radicaal-links”, maar: „De motie-Piri [over het intrekken van steun voor de Iron Dome-luchtverdediging van Israël] wordt niet gewaardeerd door mensen in het midden. Daarom heeft de politiek een beetje guidance nodig. Als we de bevolking meer naar centrum tot centrumrechts kunnen sturen, kan er weer stabiel geregeerd worden.”
Nederlandstalige muziek
Afgelopen vrijdag lanceerde Willem Sijthoff het ‘burgerinitiatief’ op zijn party, op de bovenste verdieping van creatieve hub Capital C in Amsterdam, die in zijn bezit is. Het publiek, zo’n drie- tot vierhonderd aanwezigen, bestond uit ondernemers, bekende Nederlanders en mensen uit de media, met name van omroep WNL. Er werd onder meer werk van beeldend kunstenaar Arno Coenen geveild, er was Nederlandstalige muziek, en er zou volgens de uitnodiging „spectaculair entertainment” komen.
Aan het begin van de avond vroeg Willem Sijthoff de aandacht. Sijthoff vertelde volgens aanwezigen dat Nederland instabiel was geworden en lanceerde het idee voor zijn groep. In de zaal werd hard geklapt, maar er was ook verwarring en hier en daar was boegeroep te horen. Het leek, vertelt een aanwezige, „alsof ondernemers al voor de verkiezingen aan het formeren waren geslagen”.
In de zaal werd hard geklapt, maar er was ook boegeroep te horen
Bestuurskundige en lobbyexpert Arco Timmermans (Universiteit Leiden) zegt dat „zo’n openlijk pleidooi vanuit het bedrijfsleven voor een centrumrechts kabinet uniek is”. Het kwam volgens de lobby-expert niet eerder voor dat ondernemers zich voor de verkiezingen zo met de uitkomst bezighouden. „Het lijkt een knipoog naar de Verenigde Staten, waar techbedrijven de politieke arena betreden om voor hun belangen op te komen.”
Ook dit initiatief ziet Arco Timmermans als „een poging van het bedrijfsleven om politieke invloed uit te oefenen”. „Dat is van alle tijden. Het bedrijfsleven lobbyt alleen nooit luidruchtig, maar bijna altijd in stilte. Je zou het een goed teken kunnen noemen dat het deze keer niet achter de schermen gebeurt, maar dat openlijk voor één coalitie wordt gepleit.”
De boodschap van de ondernemers lijkt op die van de groep Voor Ons Nederland, opgericht door oud-VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Die groep wil „de stille meerderheid een megafoon geven”, en pleit voor een ruk naar het politieke midden om „anti-democratische bewegingen” tegen te gaan. Deze groep wordt gedragen door (oud-)campagnestrategen van de VVD, maar ook gesteund door (oud-)politici van andere partijen, onder wie Lodewijk Asscher (PvdA) en Marietje Schaake (D66).
Zwevende kiezers
Simon Neefjes zegt dat de groepen een vergelijkbaar doel hebben: na een jaar politieke instabiliteit door het mislukte kabinet-Schoof (PVV, VVD, NSC en BBB) is het tijd dat het midden zich verenigt. De twee groepen hebben ook al contact gehad. Maar: „Er is ook een groot verschil. Bij ons is er een handelingsperspectief en niet alleen een idee. We roepen kiezers op een bepaalde coalitie mogelijk te maken. Zo concreet is Voor Ons Nederland niet.”
Neefjes denkt dat er bij deze verkiezingen meer dan ooit kiezers zullen zweven, en dat die groep verleid kan worden tot een gang naar het midden. „Er is een groot potentieel. Veel voormalige PVV-stemmers kunnen denken: dit is een beter idee. Kiezers van de PvdA die zich niet meer thuisvoelen bij GroenLinks-PvdA hebben D66 als alternatief. NSC heeft te maken met een leegloop.”
D66 is bekend met het initiatief. Volgens een woordvoerder is het „aannemelijk dat deze verkiezingen beslist gaan worden in het midden. En hoe groter het midden, des te minder kans voor de extremen, al willen we niet op de combinatie vooruitlopen.” VVD-Kamerlid Eric van der Burg is via Sijthoff op de hoogte van het initiatief, maar zegt dat er verder „geen contacten” zijn. Het CDA is eveneens op de hoogte, maar gelooft volgens een woordvoerder niet in „gezamenlijk optrekken” door de drie middenpartijen. „Daarvoor zijn de onderlinge verschillen te groot.”
Ondernemer Willem Sijthoff wil niet reageren, omdat het volgens hem om „een privépartijtje” ging.
