Als lid van de oppositie vastgezet in een politieke gevangenis. Na marteling voor dood gehouden en op een stapel lijken gegooid aan de rand van het complex. Ontsnapt, naar Europa, naar Nederland, en toen ze dacht dat de ellende voorbij was alsnog bijna teruggestuurd, omdat ze bij de IND de tijdlijn van haar vlucht niet op een rij kreeg.
Alice Beldman, manager medische opvang ongedocumenteerden bij het Amsterdams Solidariteits Komitee Vluchtelingen (ASKV), moest deze week terugdenken aan de Oegandese vrouw die nu in Nederland een huis heeft en een verblijfsvergunning kreeg, dankzij de moeite die hulpverleners staken in de herhaalde asielaanvraag die werd toegewezen. „Deze vrouw was zwaar getraumatiseerd en dan worden herinneringen soms flarden die je niet goed meer in de tijd kunt zetten.”
Stel dat de asielwetten worden aangenomen waarover de Tweede Kamer donderdag stemt. En stel dat – want dat staat erin – illegaal verblijf in Nederland strafbaar wordt gesteld, net als de hulp aan mensen die illegaal hier zijn. De gevolgen, zegt Beldman, zijn niet te overzien. „Dan mogen we zo’n herhaalde asielaanvraag, waarin we zaken kunnen repareren, niet eens meer voeren. Dan zou zelfs al het werk dat wij doen strafbaar zijn.”
Alle problemen worden nu op deze groep afgeschoven
En niet alleen het werk van het ASKV, dat met zo’n vijftig medewerkers en drie opvanglocaties juridische en medische ondersteuning biedt aan ongedocumenteerden. Ook Vluchtelingenwerk Nederland zou strafbaar zijn. Het Leger des Heils. Stichting LOS in Rotterdam. Huize Agnes in Utrecht. Stichting GAST in Nijmegen. Vluchteling Onder Dak in Wageningen. VidK in Eindhoven. INLIA in Groningen. En al die honderden kerken en ngo’s – in zowat elke gemeente wel één – die vluchtelingen zonder papieren helpen. Net als de gemeenten zelf, die na versobering van het landelijk beleid nu eigenhandig pogen deze mensen van de straat te houden.
Lees ook
Strafbaarstelling van illegaliteit is voor het CDA een brug te ver. Met het intrekken van steun voor asielwetten loopt de partij een electoraal risico
Politieke toon
En ja, Nederland verrechtst. Dat begon eigenlijk al toen Beldman (62) begin jaren negentig bij het ASKV startte, vlak nadat de vreemdelingenwet was aangescherpt. Ongedocumenteerden zijn de kwetsbaarste groep en dan heb je, vindt ze, de morele plicht om je daarvoor in te zetten. „Juist in een land waar we het met z’n allen heel erg goed hebben.” Zo’n één cliënt in de week meldde zich destijds bij de hulporganisatie, soms afgezet door de vreemdelingendienst zelf, die ze liever ook niet zomaar op straat zette. Maar door de afbouw van voorzieningen zijn het er nu gemiddeld tien per week, vijfhonderd per jaar. En ook de politieke toon is veranderd. „Alle problemen worden nu op deze groep afgeschoven.”
Maar dat er nu een gerede kans is dat de Tweede Kamer zulke strenge asielwetgeving gaat aannemen, had Beldman toch niet verwacht. Want de aanvankelijke vrees dat het PVV-kabinet op dit dossier nog wat zou klaarspelen, was weggeëbd. „We hebben allemaal gezien dat minister Faber niet veel voor elkaar kreeg. En toen het kabinet viel dacht ik: dan verklaren ze het asieldossier controversieel.”
Het tegenovergestelde zag Beldman gebeuren. Om Wilders in aanloop naar de verkiezingen de wind uit de zeilen te nemen halen partijen elkaar nu rechts in. „Ze overtoepen elkaar. Zonder te kijken naar de praktische gevolgen en juridische mogelijkheden.” En zo kon het dat dinsdag in een hoofdelijke telling een wijzigingsvoorstel van de PVV werd aangenomen dat illegaal verblijf – en hulp aan illegalen – strafbaar stelt. Met dank aan een misrekening van de linkse oppositiepartijen die vanwege Keti Koti, de slavernijherdenking in Amsterdam, niet hadden meegestemd zoals vooraf besproken.
Lees ook
Onverwachtse aanscherping asielwetten maakt dat Wilders ze nu lijkt te kunnen steunen
„Een donderslag bij heldere hemel”, noemt Beldman de uitkomst. Al vertrouwt ze erop dat – na terugtrekking van het CDA – de wetsvoorstellen sowieso geen meerderheid zullen behalen in de Eerste Kamer. En zelfs dán…
Beldman: „Het is zo makkelijk roepen: ‘laten we illegaliteit strafbaar stellen’. Maar deze groep mensen is straks heus niet zomaar verdwenen. Wat doen we dan met al die ernstig zieke vluchtelingen, sommigen zwaar getraumatiseerd? Dan maar niet naar de dokter? Laten we die zomaar creperen op straat?”
Lees ook
Afschaffen bed-bad-brood betekent voor veel uitgeprocedeerde asielzoekers: terug de illegaliteit in
