Nog geen week na de ‘daddy-diplomatie’ op de NAVO-top incasseert Oekraïne de volgende dreun van Trump

Nog geen week na zijn belofte in Den Haag om de mogelijkheid te bekijken Oekraïne extra luchtafweerraketten te sturen, heeft de Amerikaanse president Trump de leverantie van bepaalde munitie stopgezet. Daaronder vallen luchtafweerraketten en munitie die Washington al onder het presidentschap van Joe Biden aan Oekraïne had toegezegd, schreef Politico dinsdagavond. Het Pentagon noemt slinkende Amerikaanse munitievoorraden als reden voor het besluit.

De Amerikaanse stop komt voor Kyiv op het slechtst denkbare moment: Rusland bestookt de Oekraïense bevolking de laatste maanden met steeds grotere aantallen raketten en drones, tot inmiddels meer dan vijfhonderd projectielen in een etmaal. Alleen al afgelopen maand kreeg de Oekraïense luchtafweer 5.337 Russische Shahed-drones te verwerken. Een jaar eerder waren er dat nog 224 in de hele maand juni.

Tijdens de NAVO-top in Den Haag zei Trump dat hij zou „kijken” of de VS extra Patriots beschikbaar konden stellen aan Oekraïne; dit luchtverdedigingssysteem is nagenoeg als enige in staat Russische ballistische raketten uit de lucht te halen. Na meer dan drie jaar van Russische aanvallen kampt Oekraïne al met een serieus tekort aan afweerraketten voor de Patriotbatterijen die Kyiv van verschillende bondgenoten ontving. Daardoor kunnen de Oekraïners steeds minder Russische raketten onderscheppen. De bloedige gevolgen zijn dagelijks zichtbaar in de Oekraïense steden.

Oekraïne en zijn Europese bondgenoten maken weliswaar steeds meer eigen wapens en luchtafweersystemen, maar die hebben niet de kwaliteiten van de Amerikaanse munitie, of de productie ervan is nog onvoldoende. Wel produceren Europa en Oekraïne steeds meer eigen drones en granaten.

Enkele dagen na de NAVO-top heeft Trump dus besloten niet méér, maar mínder Patriot-raketten te sturen; de stop geldt bovendien ook voor andere precisiemunitie, drones en granaten.

Pluimstrijkerij op de NAVO-top

De Amerikaanse stop stelt het Europese optimisme over het verloop van de NAVO-top in een ander perspectief – net als de uitvoerige pluimstrijkerij van secretaris-generaal Mark Rutte aan het adres van Trump, de deelnemer om wie de hele Haagse conferentie draaide. „Daddy Trump Just Accelerated The Killing Of Ukrainians”, schreef de Amerikaanse hoogleraar strategische studies Phillips O’Brien woensdagochtend op Substack: Trump heeft zojuist het vermoorden van Oekraïners versneld; daddy verwijst naar de term die Rutte gebruikte voor Trump.

O’Brien betoogt dat de wisselwerking tussen Trump en de verwachtingsvolle Europese leiders al maanden op dezelfde manier verloopt. Trump belooft iets, zoals eind april tijdens het iconische gesprek met president Volodymyr Zelensky in het Vaticaan, en onder de bondgenoten van Oekraïne ontstaat de indruk dat Trump Kyiv nu écht gaat helpen in de strijd tegen Rusland. „Trump deed wat hij altijd doet na dit soort ontmoetingen. Hij doet een nietszeggende pro-Oekraïense/anti-Russische uitspraak, keert terug naar Washington en gaat dan verder met het zoveel mogelijk helpen van Poetin.”

In het Vaticaan zei Trump onder meer: „Misschien wil hij [Poetin] de oorlog wel helemaal niet beëindigen.” En Trump had zich in maart al eens laten ontvallen dat hij „pissed off” was over Poetins onwil om tot een staakt-het-vuren in Oekraïne te komen. Maar de vermeende boosheid van de president leidde tot dusverre op geen enkele manier tot een andere opstelling jegens Poetin. Ook de ‘daddy-diplomatie’ van de NAVO-partners maakte kennelijk minder indruk op Trump dan was verwacht.

Symbolisch voor Trumps beleid

Dat de Amerikaanse wapenvoorraden geslonken zijn, is aannemelijk, omdat ook Israël recent op grote schaal is voorzien van munitie voor de luchtafweer vanwege zijn luchtoorlog tegen Iran. Maar in dit geval kiest het Amerikaanse ministerie van Defensie er ook voor eerder gemaakte afspraken over wapenleveranties aan Oekraïne niet na te komen.

De Amerikaanse druk op de pauzeknop richting Oekraïne illustreert de wijze waarop Trump sinds zijn rentree in het Witte Huis omgaat met het belegerde land. Ook deze stap betekent weer een meer dan welkome opsteker voor president Poetin, de agressor in deze oorlog.

Omgekeerd komt Kyiv dankzij het Amerikaanse besluit onder nog grotere druk te staan; dat is des te wranger omdat de Oekraïners niet alleen vechten voor hun vrijheid en het voortbestaan van hun land, zij waren ook als enigen ontvankelijk voor de vredesplannen die Trump in de eerste weken van zijn presidentschap nog ontplooide.

Amerikaanse druk op Kyiv

Dat was weer een direct gevolg van de ongekende druk die Trump begin maart op Kyiv had uitgeoefend door de wapensteun en militaire inlichtingen volledig te blokkeren. Dat had hoogstwaarschijnlijk als direct gevolg dat de Russen in staat waren het door Oekraïne bezette deel van de Russische regio Koersk na ruim een half jaar te heroveren. Amerikaanse pressie werkt, zo was de boodschap.

Toch blijft vergelijkbare druk op Moskou tot op de dag van vandaag uit. En zolang Trump het verlanglijstje van het Kremlin uitvoert – met bovenaan het stoppen van wapenleveranties aan Oekraïne – is er voor Poetin geen enkele reden om in te schikken.

Terwijl de Oekraïense regering al in maart onvoorwaardelijk akkoord ging met een Amerikaans voorstel tot een staakt-het-vuren, stelde het Kremlin een hele reeks onrealistische eisen, zoals de overgave van de Oekraïners in delen van het land die zij zelf controleren. Tegelijkertijd voerde Moskou de aanvallen in alle hevigheid op. De afgelopen weken werden hele Oekraïense woonblokken van de kaart geveegd onder het geweld van ballistische raketten en drones, met honderden burgerslachtoffers als gevolg.

Een reactie van Trump blijft vooralsnog uit. Hij toonde eind maart wat frustraties over Poetins handelwijze, maar handelde er nooit naar. Integendeel: Trump wil de economische sancties opheffen. Ondertussen is het ‘vredesproces’ tussen Rusland en Oekraïne, waar Trump in het voorjaar bijna dagelijks over kraaide, volledig van de Amerikaanse agenda verdwenen.