De meeste van de 1.670 basisscholen die sinds twee jaar ontbijt serveren aan leerlingen zijn positief over de effecten. Bijna 90 procent zegt dat de kinderen minder honger hebben in de klas en 70 procent constateert dat ze meer energie hebben en zich beter kunnen concentreren. De helft van de scholen ziet een toename van motivatie en inzet en 40 procent zegt dat de sfeer op school is verbeterd.
Dit blijkt uit de antwoorden van 742 van de 1.670 basisscholen die meedoen aan het Programma Schoolmaaltijden. Het onderzoek, van het Jeugdeducatiefonds samen met de Universiteit Maastricht, is maandagmiddag verschenen. In totaal zijn er in Nederland zo’n 7.000 basisscholen.
Het Programma Schoolmaaltijden bestaat ruim twee jaar en wordt uitgevoerd door het Jeugdeducatiefonds en het Rode Kruis. Voorwaarde voor deelname is dat ten minste 30 procent van de leerlingen op de school uit een huishouden komt met een laag inkomen. De scholen krijgen per leerling ongeveer 9 euro per week om ontbijt en/of lunch in te kopen en te maken. Doorgaans doen vrijwilligers en ouders dat. Alle leerlingen op de school kunnen mee-eten. Veel scholen bieden ook gratis fruit aan.
Buiten de 1.670 scholen die ontbijt en/of lunch aanbieden, krijgen leerlingen op nog eens 700 basisscholen een boodschappenkaart via het Rode Kruis.
Geldzorgen thuis leiden bij kinderen tot stress, lagere schoolprestaties, minder zelfvertrouwen en een slechtere gezondheid, schrijft het Jeugdeducatiefonds, dat sinds 2015 de ontwikkelingskansen van kinderen die opgroeien in armoede probeert te vergroten. De leerkracht kan voor een leerling, of een groepje leerlingen, bij het fonds iets aanvragen dat hij of zij nodig heeft. Een fiets, bril of bijles bijvoorbeeld.
100 miljoen euro
Eten op school werd in Nederland lange tijd gezien als een belasting voor het drukke onderwijspersoneel en als de exclusieve verantwoordelijkheid van de ouders.
Uit de net verschenen studie blijkt dat op ruim 30 procent van de scholen ouders actief betrokken zijn bij het inkopen, maken en opdienen van het ontbijt. Bij iets meer dan de helft van de scholen helpen leerkrachten mee. „Nu het programma een tijd loopt, hebben veel scholen een vorm gevonden die het team niet zwaar belast. Ook administratief medewerkers, conciërges en de directieleden helpen regelmatig”, aldus de onderzoekers.
Het idee voor schoolontbijt ontstond in 2022 toen basisscholen in arme wijken na de zomervakantie merkten dat veel meer leerlingen dan gebruikelijk met honger naar school kwamen. Oorzaak waren de fors gestegen energieprijzen door de oorlog in Oekraïne. Het Jeugdeducatiefonds begon scholen te helpen die maaltijden wilden organiseren, in 2023 ging de rijksoverheid meebetalen. Er wordt jaarlijks ongeveer 100 miljoen euro aan besteed.
Een ander effect is dat ouders minder stress lijken te hebben, sinds hun kinderen ontbijt en fruit krijgen op school. Dat constateert bijna de helft van de scholen.
Lees ook
‘Het gratis schoolontbijt verkleint de kansenongelijkheid’
