Hoe belangrijk is landbouw voor de Nederlandse economie? (Herhaling)

Op 30 juni organiseert Maas theater en dans voor de tweede keer de Keti Koti jeugdherdenking in het Maaspodium in Rotterdam. ‘Ritueel regisseur’ Pamela Schaap (31) maakt samen met de Maas Creators – een groep kinderen uit Rotterdam – een rituele voorstelling om voorouders te eren en te herdenken.

Tijdens de Keti Koti jeugdherdenking wordt ruimte gecreëerd voor de jeugd om stil te staan bij het slavernijverleden van Nederland. De herdenking begint met een Surinaams handwas-ritueel en een wasi [kruidenbad]. Daarna volgen voordrachten, dans, muziek en theatrale scènes – allemaal gemaakt en uitgevoerd door de Maas Creators. Pamela Schaap is een van de regisseurs en begeleidt de kinderen.

Voor Schaap gaat de performance verder dan alleen herdenken. „Als kind van een Ghanese moeder en Nederlandse vader draag ik beide geschiedenissen in mij”, zegt ze. „Tijdens de koloniale overheersing werden niet alleen lichamen, maar ook de spirit gekaapt, via religie, taal en het ontkennen van andere vormen van wijsheid. Die onderwaardering van Afrikaanse spiritualiteit werkt nog altijd door, vaak subtiel maar diep. Voor mij is het herwaarderen en beoefenen van deze spiritualiteit dan ook een daad van verzet, herinnering én herstel.”

Kunst, zegt ze, gaat altijd over het openen van het hart van de degene op het podium en van het publiek: „Ik wil mensen raken, niet vanuit het hoofd maar vanuit het hart.”

Je noemt jezelf een ritueel regisseur, wat moet ik me daarbij voorstellen?

„Het woord theatermaker suggereert dat je alleen theater maakt. In wezen doe je zo veel meer. We maken gebruik van licht, vormgeving en andere theatrale technieken om het ritueel te versterken, maar theater is doen alsof, het ritueel is echt. We openen echt iets.”

Hoe merk je dat?

„De eerste jeugdherdenking vorig jaar was erg emotioneel. Dit is veel meer dan herdenken, dit vóélen we allemaal. Ik werk vanuit mijn West-Afrikaanse roots waar rituelen meer centraal staan, misschien mag dat dan ook ruimte innemen tijdens Keti Koti.”

Wat voor invloed hebben jouw West-Afrikaanse roots op je maakproces?

„Ik kan eigenlijk alleen maar communiceren vanuit een aardse manier, vanuit een bepaalde gegrondheid die mijn roots met zich meebrengen. Minder vanuit denken en meer vanuit wat ik persoonlijk ervaar. Ik merk dat tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Er razen dan zo veel gedachten door mij heen, maar wat doet het met mij? Met mijn fysiek? In de Surinaamse context van winti [Een Afro-Surinaamse traditionele religie en levensbeschouwing] doen we een beroep op het gevoel. Via ritueel en dans eren we en maken we contact met degenen die ons voor zijn gegaan.”

Zoom in

De voorstelling wordt gemaakt met een groep kinderen, de Maas Creators. Wie zijn dit?

„De Maas Creators is een groep kinderen die tijdens schoolvakanties gratis bij Maas theater kunst mogen maken. Samen met Peerke Malschaert en Issam Almiski werken we met de kinderen rondom een thema en een kunstvorm. Oorspronkelijk waren het kinderen die weinig in aanraking kwamen met kunst en cultuur en om verschillende redenen niet op vakantie gingen. Maar de groep groeit en inmiddels plannen gezinnen hun vakantie er zelfs omheen. Die kinderen bloeien helemaal op.”

Op wat voor manier?

„Je merkt dat het ze raakt. Ik krijg wel eens appjes van ouders over hoe hun kind opener is geworden sinds het onderdeel van Maas Creators is – en hoe ze hier zijn opgebloeid.”

Wat is het mooie aan werken met kinderen?

„Kinderen staan letterlijk en figuurlijk dichter bij de grond. Het lijkt alsof zij zich een wijsheid van hun voorouders herinneren. Ze bewegen intuïtief en hun woorden raken je. Soms zie ik een kind dansen en denk ik: ‘je bent nog nooit in Suriname geweest, maar ik zie het, het beweegt door jou heen’. De kinderen zijn daarom leidend in het proces. Ik vertrouw erop dat zij meer weten dan wat ik ze ooit zou kunnen vertellen.”

Hoe begeleid je de kinderen?

„Je geeft opdrachten en vormt een bedding waarin de kinderen mogen en kunnen delen. Dan moet je zelf ook transparant zijn en meedoen. Je kadert een opdracht, om ze houvast te geven. Alle kinderen hebben een schriftje gekregen waarin ze tijdens de onderzoeksdagen al hun gedachten en opdrachten kunnen opschrijven. Alleen met hun toestemming mag ik hun schriftjes inkijken.”

Vorig jaar was aarde het thema, dit jaar water. Waarom water?

„Water is gevoel. We wilden er deze editie de nadruk op leggen dat alle gevoelens welkom zijn. Water is ook onlosmakelijk verbonden met de zee en de overtocht. Als water herinnert, wat draagt het dan allemaal? Ik vroeg een kind wat de kracht van water is, wat er gebeurt nadat je flink gehuild hebt: na het huilen voelde het zich schoon en opgelucht. Water kan schoonmaken, ook vanbinnen.”

Wat hoop je teweeg te brengen tijdens de herdenking?

„Ik hoop dat het publiek het harnas even af zal doen. Een eerlijke kinderstem helpt daarbij. Het is misschien makkelijker om naar te luisteren en hopelijk opent het ook gevoelens die je misschien niet wil voelen. Die mogen er ook zijn. Heling is aankijken, doorvoelen en dan samen lichter maken. Sta op twee benen, leg je hand op je buik en adem in en uit. Ga naar je gevoel en je kan veel dichter bij het eren komen.”

Delen

Mail de redactie