Column | Wordt Oekraïne de dupe van NAVO-top?

De grootste veiligheidsoperatie ooit in Nederland eindigde woensdagavond met agenten die selfies namen in de grote vergaderzaal van het World Forum. Met boa’s en mbo-studenten Veiligheid die het podium beklommen waar eerder die dag de groepsfoto van NAVO-leiders was genomen. En met omwonenden die reikhalzend toekeken hoe de Haagse burgemeester Jan van Zanen de hekken waar ze sinds vorige week tegen aankeken, opende. Zesduizend Hagenaars stroomden vervolgens, onder het geluid van een draaiorgel, opgewonden naar binnen.

Van tevoren was rekening gehouden met grote demonstraties, met cyberaanslagen die stroom- en watervoorzieningen plat konden leggen. De NAVO-top, voor het eerst in Nederland gehouden, werd door de komst van 45 regeringsleiders een veiligheidsoperatie met 27.000 agenten (het halve landelijke korps), vijfduizend militairen, vijfduizend marechaussee, vijf kilometer aan hekwerk en meerdere gebieden met een noodverordening, waar niemand ongeoorloofd mocht komen.

Ik fietste rond en zag dat mensen praatjes maakten met agenten

Elf jaar eerder had Den Haag ook al een grote top gehouden, de Nuclear Security Summit (NSS). Daarover werd steeds gezegd dat die bijeenkomst georganiseerd was door de neutrale Verenigde Naties, in een andere tijd, met een in Nederland populaire Amerikaanse president, Barack Obama.

Nu was van grootschalige demonstraties geen sprake. Het demonstratievak op ‘zicht- en gehoorafstand’ van de top, tegenover de accreditatietent, was meestal leeg. Alleen een groepje Russen, die het verzet in Rusland tegen de oorlog in Oekraïne steunen, was daar kort aanwezig. Op het Malieveld stonden plukjes anti-NAVO-groepen, op de Koekamp demonstreerde het COC, de belangenorganisatie van lhbti+’ers.

Snelwegblokkade

Extinction Rebellion probeerde twee keer een snelweg te blokkeren, de A44 bij Abbenes (Noord-Holland), waarbij 31 mensen werden aangehouden, en de A12 in Den Haag. Daarbij werden 200 actievoerders aangehouden, zo meldde de politie woensdagavond. Rond de A44 gold een noodverordening, demonstreren op de A12 was – net zoals eerdere keren – verboden omdat volgens de burgemeester van Den Haag dan cruciale wegen worden geblokkeerd.

Van Zanen zei daar woensdagavond over: „Een enkeling heeft gedaan wat niet mag. Zij denken dat het helpt als je de wet overtreedt. Ook weer vandaag zie je dat allerlei mensen – soms met hoge emotie – hebben gedemonstreerd. De Rode Lijn-demonstraties lieten zien dat je een historisch statement kan maken met historische aantallen, zonder stelselmatig de wet te overtreden. Ik zou daar eens over nadenken.”

Langs de route van de ‘stoetjes’, de delegaties met hun motorbegeleiding, stonden geen demonstranten. Wel grote groepen mensen, maar tot in Wassenaar stonden ze vooral te wachten op The Beast, de gepantserde auto met daarin de Amerikaanse president Donald Trump.

Zoom in

Stroomstoring

Volgens de politie is de top ook zonder „noemenswaardige” incidenten verlopen. Politiecommandant Willem Woelders zei woensdagavond dat zich „geen ernstige verstoringen” hadden voorgedaan. „Dus als ik nu de balans kan opmaken, denk ik dat we zeer tevreden kunnen zijn.”

Naar de stroomstoring bij Schiphol, van dinsdagochtend, wordt nog onderzoek gedaan. Daarover zei Woelders eerder dat sprake was van een misdrijf. Of een verband bestond met de NAVO-top, noemde hij „een cruciale vraag, waar echt nog geen antwoord op kan worden gegeven”. Tussen andere storingen op het spoor en de brand bij Schiphol bestaat geen verband. Noch bij de storing bij telecomprovider Odido, waar ook de politie „forse last van had”.

De helft van het landelijke korps was in en rond Den Haag ingezet, wat burgemeesters elders zorgen baarde

Omdat de helft van het landelijke korps in en rond Den Haag was ingezet, maakten burgemeesters elders zich van tevoren zorgen over de politiecapaciteit. Evenementen waarbij politie nodig was, moesten beperkt worden. Woelders had verzekerd dat eenheden zouden klaarstaan, woensdagavond zei hij dat de „basispolitiezorg in het land op peil is gebleven”.

Verder maakte burgemeester Van Zanen bekend dat 284 drones uit de lucht zijn gehaald. Boven Den Haag gold een vliegverbod. Volgens hem ging het voornamelijk om „huis-tuin-en-keukendrones”: „Leuk om mee naar vogels te kijken, maar op deze dagen niet de bedoeling.”

Zoom in

Improviseren

In Den Haag zelf was het volgens Peter van Heerwaarden, projectleider namens de gemeente van zowel de NSS-top in 2014 als deze NAVO-top, „af en toe improviseren”. „Er kwam een noodverordeningsgebied bij rond een hotel, een ander werd kleiner gemaakt.” Hij vond de sfeer goed: „Ik fietste rond en zag dat mensen praatjes maakten met agenten. Zelfs met de meest ingewikkelde delegaties is het goed verlopen bij de hotels.”

Op de vraag hoelang hij al wist dat Trump op het paleis zou logeren, geeft Van Heerwaarden geen antwoord. „Maar we hadden met dit scenario rekening gehouden.” Niet eerder logeerde een Amerikaanse president op het woonpaleis, president Bush logeerde in 1989 en 1991 op Noordeinde, het werkpaleis van koningin Beatrix.

Woensdagavond, terwijl burgemeester Van Zanen aan de ene kant de hekken opende voor omwonenden, werden aan de andere kant van het terrein de eerste betonblokken en hekken verwijderd. Donderdagochtend gaan alle wegen weer open, alleen de Johan de Wittlaan, waarop twee tijdelijke gebouwen werden neergezet, blijft tot augustus dicht.

Delen

Mail de redactie

Zeker zestien mensen zijn woensdag gedood in Kenia tijdens landelijke protesten tegen de zittende regering-Ruto en tegen excessief politiegeweld in het land. Dat meldt persbureau Reuters donderdag. De meeste slachtoffers werden gedood door kogels afkomstig van de politie, stelt de Keniaanse tak van mensenrechtenorganisatie Amnesty. Ook raakten meer dan vierhonderd mensen gewond.

Duizenden betogers gingen woensdag de straat op om de slachtoffers van politiegeweld een jaar geleden te herdenken. In juni 2024 vielen zestig doden toen de politie hard ingreep bij een bestorming van het parlement in Nairobi. Afgelopen woensdag werd in 23 provincies door heel Kenia gedemonstreerd. Drie tv-zenders die live verslag deden van de protesten werden door de Keniaanse autoriteiten, tegen een bevel van het hooggerechtshof in, op zwart gezet.

Het is al langer onrustig in het Oost-Afrikaanse land. Het ongenoegen van een grote groep jonge, hoogopgeleide, werkloze Kenianen groeit. De woede richtte zich aanvankelijk op de omstreden begrotingswet en bezuinigingsmaatregelen die ruim een jaar geleden door de regering-Ruto werden aangekondigd. Wat begon als verzet tegen economische ongelijkheid, groeide uit tot een bredere afrekening met de zittende politieke klasse.

President William Ruto bood in mei nog publiek zijn excuses aan voor het staatsgeweld tegen de eigen bevolking tijdens de protesten vorig jaar. Door Kenianen werden zijn excuses niet gezien als oprecht, maar vooral als een politiek lapmiddel; in 2027 loopt de eerste termijn af van Ruto en zijn er weer presidentsverkiezingen in Kenia.

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Delen

Mail de redactie