Als het aan demissionair minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, NSC) ligt, komt er een verbod op uitzendkrachten in de onder meer de vleessector. Hij laat een verbod voorbereiden om in de toekomst misstanden met uitzendkrachten tegen te gaan. Dat meldt het ministerie vrijdag na de ministerraad. Uit een verkenning blijkt dat vooral in de vleessector, maar ook in de schoonmaak-, transport- en teeltsector sprake is van „wijdverspreide misstanden”.
Van Hijum kondigde vorige zomer al aan een uitzendverbod te onderzoeken voor sectoren waar veel misstanden plaatsvinden. De Arbeidsinspectie signaleerde eerder dat jaar dat uitzendbureaus in de vleessector werknemers, en met name arbeidsmigranten, regelmatig ten onrechte ‘op staande voet’ ontslaan om goedkoper uit te zijn.
Uit een verkenning blijkt in de genoemde sectoren een „hoog percentage overtredingen van arbeidswetten, zoals het niet betalen van het wettelijk minimumloon”. Voor de vleessector is duidelijk dat de problemen „wijdverspreid en stelselmatig” zijn, schrijft het ministerie. In de andere drie sectoren zijn de overtredingen niet overal in dezelfde mate gesignaleerd, dus is nog niet duidelijk in welke mate er sprake is van stelselmatige problemen.
Van de vier sectoren verwacht Van Hijum nu „dat ze concrete maatregelen gaan nemen om werknemers […] beter te beschermen en om overtredingen van arbeidswetten tegen te gaan”. Als de situatie niet verbetert, kan een nieuw, toekomstig kabinet dit verbod uitvoeren. Het verbod moet een stok achter de deur zijn.
Van Hijum gaat onder meer afspraken maken over extra handhaving door private partijen in deze sectoren. Een verbod zou betekenen dat werkgevers geen medewerkers meer mogen inhuren via uitzendbureaus. De minister verwacht dat er dan meer mensen in dienst worden genomen en dat het aantal misstanden afneemt. De concretisering van zo’n verbod kan op zijn vroegst over één jaar gerealiseerd worden. Of het daadwerkelijk wordt ingevoerd, zal dus aan een volgend kabinet zijn.
Vergaande maatregel
Een uitzendverbod is de meest vergaande maatregel tot nu toe om misstanden rondom arbeidsmigranten terug te dringen. In de uitzendbranche is er veel weerstand tegen. „Het is een heel grove maatregel, waarbij de goeden zwaar lijden onder de slechten”, zei Raymond Puts, bestuursvoorzitter van OTTO Workforce, het grootste uitzendbureau voor arbeidsmigranten hierover eerder al tegen NRC.
De arbeidsomstandigheden voor arbeidsmigranten zijn in de Duitse vleessector verbeterd dankzij een dergelijk verbod. Duitsland voerde dit zo’n vijf jaar geleden in. Doordat de arbeidsmigranten nu in loondienst zijn, kunnen ze zich beter verdedigen tegen misstanden. Ze zijn beter georganiseerd in bijvoorbeeld ondernemingsraden, waardoor vakbonden makkelijker met hen in contact kunnen komen. De Adviesraad Migratie, een belangrijke kabinetsadviseur, raadde het kabinet eerder al aan om hier een voorbeeld aan te nemen.
Is de Paris Airshow dé plek voor inspirerende demonstraties, lucratieve deals en kruisbestuiving tussen knappe koppen en slimme start-ups uit de lucht- en ruimtevaartsector uit alle hoeken van de wereld? Of is het een verachtelijke ‘genocidesalon’? De meningen over de Internationale Luchtvaartshow van Parijs, die deze week plaatsvindt in voorstad Le Bourget, lopen zacht gezegd uiteen.
Op het eerste gezicht is hij vooral het eerste. De tweejaarlijkse beurs vindt plaats op een terrein van zeventig hectare met 2.500 stands uit 48 landen: het Europese ruimtevaartconcern ESA is er, evenals vliegtuigbouwers Boeing en Airbus, het Franse leger en wapenfabrikanten als Thales. Zij stellen hun vliegtuigen, helikopters, drones, raketten, maanwagentjes en radars ten toon. Er lopen militairen rond, diplomaten, recruiters en sinds vrijdag ook talloze scholieren, vliegtuigfans en andere burgers. Af en toe schiet over de mensenmassa een gevechtsvliegtuig of zweeft een parachutist voorbij.
President Emmanuel Macron bezocht vrijdag le Salon du Bourget, zoals de beurs in de volksmond heet. Na aankomst met een militair transportvliegtuig roemde hij de beurs als de „belangrijkste ontmoetingsplaats” voor de wereldwijde luchtvaartindustrie. De president voelde „grote trots” en sprak van een „immens succes” omdat dit jaar meer dan driehonderdduizend mensen op de beurs afkwamen: een record en het gevolg van de groei van luchtvaart-, ruimtevaart- en defensiesectoren en de toegenomen geopolitieke instabiliteit. Ook de organisatie zelf schuwt grote woorden niet: zij spreekt van een plek „waar innovatie een vlucht neemt, dromen werkelijkheid worden en de toekomst vorm krijgt”.
Kritiek van Amnesty
Het staat in schril contrast tot de term die Amnesty International gebruikt: de mensenrechtenorganisatie heeft de beurs omgedoopt tot ‘genocidesalon’. Dit omdat Israëlische bedrijven uitgenodigd waren die wapens verkopen die mogelijk bij de verwoesting van Gaza worden gebruikt. Amnesty heeft om zijn kritiek kracht bij te zetten een nepversie van de site van luchtvaartbeurs gemaakt waarop „de achterkant van het decor” wordt getoond. Daar word je geconfronteerd met cijfers over het bloedbad in Gaza: ruim 54.000 doden, onder wie meer dan 15.000 kinderen. In een fictieve boetiek worden producten aangeboden als een pop met „een paar bloedsporen die weg te poetsen zijn”.
Van deze kritiek is op de beurs vrijdag weinig te merken: bezoekers vergapen zich aan voorbijvliegende drones en stappen met een grote glimlach in de cockpitstoel van een gevechtsvliegtuig. Sommigen hebben campingstoelen meegenomen om de hele dag naar de lucht te kunnen turen.
Het enige signaal dat de Israëlische aanwezigheid tot ongemak leidt, is te vinden in de hal waar de Israëlische bedrijven zijn opgesteld – pal naast bondgenoot Amerika. Waar het elders krioelt van de mensen, is het hier op een paar bewapende politieagenten na rustig. De stands zijn van het publiek afgeschermd met grote doeken.
De doeken zijn op de eerste dag van de beurs opgehangen om de Israëlische stands aan het zicht te onttrekken: de regering besloot op het laatste moment dat bij de stands in Le Bourget geen aanvalswapens getoond mochten worden. Dat wilden sommige Israëlische defensiebedrijven wel en toen ze weigerden de wapens te verwijderen, werden hun stands gesloten. Ook die van het Israëlische ministerie van Defensie is dicht. Als je tussen de doeken doorkijkt, zie je nog een aantal raketten staan.
Tegenstanders van de sluiting van de Israëlische stands hebben een protesttekst geschreven op de afscheiding. Foto Mathieu Rabechault/AFP
Met de sluiting kwam de regering Amnesty en lokale linkse politici tegemoet die wilden dat alle Israëlische wapenproducenten werden geweerd in Le Bourget. De socialistische voorzitter van het departement Stéphane Troussel heeft uit protest zelfs geweigerd president Emmanuel Macron voorafgaand aan zijn bezoek te ontvangen, zoals de traditie is, omdat „je niet aan de ene kant kunt doen alsof je voor mensenrechten bent, en aan de andere kant de rode lopen uitrollen voor een staat die wordt onderzocht voor genocidale risico’s”.
Maar de sluiting van de stands is voor hen niet genoeg. De critici grijpen de beurs aan om bredere kritiek te uiten op Israël én op het Israël-beleid van Frankrijk. Hoewel Macron zich steeds fermer uitspreekt tegen het verwoestende oorlogsbeleid van premier Benjamin Netanyahu, blijft Frankrijk volgens onderzoek van ngo’s militair materieel verkopen aan het land. De Franse regering zegt dat er alleen spullen aan Israël worden verkocht die gebruikt kunnen worden voor defensieve doeleinden, maar uit transactieoverzichten blijkt dat ook wapens verkocht worden.
Grote glimlach
Macron wilde vrijdag niet te veel aandacht aan de kwestie besteden. Vooraf gaan bronnen in het Élysée vragen over de ophef rondom de Israëlische aanwezigheid uit de weg. In gesprek met journalisten roept Macron Netanyahu, zoals vaker, kort op tot een staakt-het-vuren en de hervatting van humanitaire hulp, maar dieper gaat hij niet in op de kwestie. En ook andere lastige vragen, zoals over de beschietingen tussen Israël en Iran, krijgen slechts een kort antwoord. De boodschap lijkt: de president is in Le Bourget om Frankrijk en de Franse bedrijven in het zonnetje te zetten, niet om geopolitiek te bedrijven.
Lees ook
Europa blafte even naar Israël, maar is weer terug bij af
Bezoekers lijken dat prima te vinden. Bij de gesloten Israëlische stands komt af en toe een nieuwsgierige bezoeker kijken die van de sluiting heeft gehoord, wat leidt tot verschillende reacties. Een Spanjaard laat met een grote glimlach via FaceTime aan een naaste zien dat de wapenfabrikanten aan het zicht onttrokken zijn. Een groepje Franse twintigers constateert dat „om evidente redenen” de Israëlische wapenfabrikanten geen plek verdienen. Een Franse man van middelbare leeftijd roept echter een leeftijdgenoot met een keppeltje toe dat de sluiting „een schande” is. „Een teken van totale onderwerping”, roept hij door de ruimte. Andere bezoekers kijken even op en vervolgen dan rustig hun weg.
Afgelopen week ploeterde de Tweede Kamer zich door stapels agendapunten heen om antwoord te geven op de vraag: welke stukken zijn controversieel en welke niet? Dat lijkt misschien vooral procedureel gedoe, maar de beslissing is zwaar politiek.
In deze Haagse Zaken hoor je van Rosa Uijtewaal en Christiaan Pelgrim wat controversieel verklaren inhoudt, wat zich deze week in al die commissiezalen afspeelde en wat dat zegt over politieke verhoudingen en het kabinet-Schoof in demissionaire staat.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
Hoewel het conflict tussen Palestina en Israël al generaties duurt en geweld altijd op de loer ligt, veranderde ‘7 oktober’ de geschiedenis in het Midden-Oosten.
De 25-jarige Daniel Sharabi is in de vroege ochtend van 7 oktober 2023 op het Supernova-festival in Israël als Hamas-strijders schietend het terrein opkomen. De aanval van Hamas, op meerdere plekken, is voor Israël aanleiding om een allesvernietigende oorlog in Gaza te beginnen. Wat doet het met je wereldbeeld als je zoiets meemaakt?