N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Hyperscale datacentrum Microsoft krijgt de berekeningen van de stikstofuitstoot niet rond, maar bouwt rustig verder aan een datacentrum in Wieringermeer.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97389118-33be73.jpg)
Foto Rob Engelaar / ANP
Het Amerikaanse softwareconcern Microsoft bouwt al bijna een jaar in de Wieringermeerpolder in Noord-Holland aan een nieuw hyperscale datacentrum en een eigen hoogspanningsstation, zonder over de benodigde vergunningen te beschikken. Boeren en omwonenden vrezen dat de bouwwerken straks klaar zijn zonder dat er ooit een bouw- of stikstofvergunning is afgegeven.
Honderden Britse en Ierse bouwvakkers werken sinds april 2022 op industriegebied Het Venster naast de A7 in de gemeente Hollands Kroon aan een uitbreiding van het bestaande Microsoft datacentrumconglomeraat. De vergunningsverlening voor de nieuwbouw ligt echter stil omdat Microsoft de berekeningen van de stikstofuitstoot tijdens de bouw van het enorme complex niet rond krijgt.
Het softwareconcern moet al een maand bij Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, die namens de provincie Noord-Holland de vergunningen afgeeft, gegevens aanleveren waaruit blijkt dat er bij de bouw nauwelijks stikstof zou zijn vrijgekomen. Dat lukt niet, onder meer omdat er bij de bouw zware dieselmachines zijn gebruikt, die veel stikstof uitstoten.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2021/10/data77444109-1ebf2c.jpg)
Lees ook: Dit gebeurt er onder de geheimzinnige motorkap van de Microsoft-cloud in Middenmeer
De bouw van het nieuwste datacentrum van Microsoft verloopt zeer rommelig. Aanstichter van de verwarring is de gemeente Hollands Kroon, waarmee Microsoft in het najaar van 2020 het papierwerk voor het complex op Het Venster in orde dacht te maken – terwijl eigenlijk de provincie over dit grote bouwproject ging. Na berichtgeving hierover in NRC moest Microsoft alsnog bij Noord-Holland de vergunningen aanvragen.
Raad van State
De provincie stelde zich in eerste instantie schappelijk op en liet het techbedrijf in september 2021 weten dat de bouw van het datacentrum zou worden gedoogd.
Die toezegging werd echter ingehaald door een beslissing van de Raad van State van november 2022, waarbij de vrijstelling voor stikstofuitstoot tijdens de bouw kwam te vervallen. Daardoor moet Microsoft met terugwerkende kracht alsnog goedkeuring krijgen voor alle stikstof die tijdens de bouw vrijkomt.
Boeren in de regio beklagen zich over de „voorkeursbehandeling” van de Amerikaanse multinational. „Voor ons gelden steeds strengere stikstofregels en wordt geen uitzonderingspositie gecreëerd”, zegt Henk Geerligs, agrariër in Hollands Kroon en vicevoorzitter van de lokale tak van landbouworganisatie LTO. „Wij mogen niets extra’s neerzetten, terwijl Microsoft al bijna een jaar zonder vergunning aan het bouwen is.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/03/web190322zathyperscale1.jpg)
Lees ook: Waar kan het internet nog groeien? Techbedrijven zoeken naar ruimte voor ‘hyperscalers’
Op papier kan de provincie Microsoft dwingen de gebouwen weer af te breken als de vergunning niet rond komt, maar dat is niet realistisch. Geerligs: „Ons doel is niet Microsoft dwars te zitten, maar we willen als boeren wel gelijk behandeld worden. Als het datacentrum er eenmaal staat, is het een voldongen feit en gaat het nooit meer weg.”
Ook ‘voordringen’ op stroomnet
De Wieringermeerpolder is een van de twee locaties in Nederland waar nieuwe hyperscale datacentra gebouwd mogen worden. De andere locatie is de Eemshaven. Het kabinet wees vorig jaar deze twee plekken aan, nadat er ophef was ontstaan over de mogelijke komst van een gigantisch datacentrum van Facebooks moederbedrijf Meta naar Zeewolde. Een van de problemen is de enorme stroomvraag van de hyperscales.
Het hoogspanningsstation dat Microsoft op eigen initiatief aan het bouwen is op het Venster kent dezelfde vergunningsproblemen als het datacentrum, zegt Jan Meijles van actiegroep ‘Red de Wieringermeer’. Maar er speelt meer, zegt hij: „Heel veel bedrijven in Noord-Holland zitten te wachten op een stroomaansluiting. Maar niemand bouwt zoals Microsoft een eigen, zwaar tussenstation. Het is gek dat de provincie toestaat dat Microsoft op deze manier voordringt op het stroomnet.”
Boeren in regio klagen over de ‘voorkeursbehandeling’ van Amerikaanse bedrijf
In de Wieringermeerpolder heeft Microsoft inmddels acht loodsen vol servers staan. Die verbruiken samen de helft van de stroom van het naburige windmolenpark – het grootste van Nederland. Als de nieuwe datahal en het tussenstation op het Venster klaar zijn, wil Microsoft doorbouwen aan een volgend hyperscale datacentrum op een naastgelegen perceel, pal aan de A7.
Lars Ruiter, raadslid in Hollands Kroon voor Onafhankelijk Hollands Kroon, laat weten dat zijn partij „zeer kritisch” is over de gang van zaken. „Ik vind het onbegrijpelijk dat de provincie tolereert dat het datacentrum gebouwd mag worden zonder vergunning, zeker nu veel woningbouwprojecten niet door kunnen gaan omdat de stikstof niet gecompenseerd kan worden.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/06/data58704614-f0900d.jpg)
Lees ook: Gebroken beloftes: hoe de Wieringermeerpolder dichtslibde met windturbines en datacentra
Een woordvoerder van Hollands-Kroon zegt dat de gemeente bij de provincie voor snellere besluitvorming heeft gepleit. „Wij begrijpen dat er door nieuwe jurisprudentie en procedurele zaken meer tijd nodig is. Toch maken wij ons zorgen over de duur van de procedure”, staat in een recente brief aan de provincie Noord-Holland.
Omgevingsdienst
De Omgevingsdienst zegt namens de provincie dat zij nog bezig is „met de beoordeling van de stikstofuitstoot tijdens de aanlegfase van het project. Die beoordeling moet worden afgewacht.” Daarbij speelt mee dat Microsoft „gedetailleerde aanvullende gegevens” moet aanleveren.” De woordvoerder zegt dat „het risico van het bouwen vooruitlopend op de omgevingsvergunning” bij Microsoft ligt en dat er „geen onderscheid” wordt gemaakt tussen aanvragers, dus ook niet tussen boeren en techbedrijven.
Een woordvoerder van Microsoft zegt dat het techbedrijf „voortdurend in gesprek is” met de provincie en de gemeente Hollands Kroon om ervoor te zorgen dat het bedrijf „in alle fasen van de ontwikkeling, bouw en exploitatie voldoet aan alle vereiste en toepasselijke wet- en regelgeving.” Het nieuwe datacentrum op Het Venster wordt gebouwd „ter ondersteuning van de uitbreiding van het bestaande datacentergebied en de groeiende vraag naar clouddiensten in Nederland.”
