Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Britse premier Rishi Sunak voorafgaand aan hun gesprek maandag in Windsor.
Foto Dan Kitwood/AP
Er ligt een nieuwe Noord-Ierlanddeal tussen de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk. Dat maakten de Britse premier Rishi Sunak en de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen maandag bekend in een gezamenlijke persconferentie. Het nieuwe akkoord is na maanden onderhandelen een „beslissende doorbraak” en moet de handelsproblemen bij de grens tussen Ierland en Noord-Ierland verhelpen.
In de nieuwe deal is er een nieuwe „groene baan” ingesteld voor vrij verkeer tussen Noord-Ierland en de rest van het VK. Volgens Sunak zal er een „soepele handelsstroom in het VK” zijn zonder „omslachtige douanebureaucratie”. „Elk idee van een grens in de Ierse zee” tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië is volgens hem verwijderd in het nieuwe protocol.
Goederen die via Noord-Ierland worden vervoerd van EU-land Ierland naar Groot-Brittannië (Wales, Schotland en Engeland) of andersom, moeten wel langs de douane. In het oude protocol, dat sinds 2021 van kracht was, golden de grenscontroles voor alle goederen die Noord-Ierland in- en uitgingen, ook als zij het VK niet verlieten. Dat zorgde voor veel frustratie.
Geen controles op de grens met Ierland
Aan de grens tussen EU-land Ierland en Noord-Ierland wordt niet gecontroleerd. Na het einde van de conflicten op het Ierse eiland, werd in het Goedevrijdagakkoord van 1998 bepaald dat vrij verkeer over die grens mogelijk moest blijven. Noord-Ierland kreeg na de Brexit daarom een uitzonderingspositie: goederen werden gecontroleerd bij doorvoer van Noord-Ierland naar Groot-Brittannië. De nieuwe deal behoudt volgens Sunak het „delicate evenwicht” uit het akkoord van 1998.
Het Hof van Justitie van de Europese Unie blijft het laatste woord hebben aan de grens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië, aldus Von der Leyen in de persconferentie maandag. De vraag is hoe de Conservatieve Partij van Sunak en de pro-Britse Noord-Ierse Democratic Unionist Party (DUP) gaan reageren op het nieuwe akkoord. Uit onvrede over de huidige grenssituatie houdt de DUP de formatie van de Noord-Ierse regering al maanden tegen.
Tussen januari en juni zijn er 652 kinderen overleden van de honger in hulpvoorzieningen van Artsen zonder Grenzen in Noord-Nigeria. De hulpinstantie schrijft vrijdag op de website dat benodigde zorg te laat kwam.
Ook het aantal kinderen dat leed aan de dodelijkste vorm van ondervoeding, hongeroedeem, nam fors toe met 208 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, aldus de hulporganisatie.
In de eerste zes maanden van dit jaar moesten artsen in de Nigeriaanse deelstaat Katsina al bijna 70.000 ondervoede kinderen helpen, van wie 10.000 ziekenhuiszorg nodig hadden. De hulpinstantie noemt onder meer het opschorten van internationale financiering van hulpprogramma’s als reden voor de problematische cijfers.
„We zijn momenteel getuige van enorme bezuinigingen, met name vanuit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, die een reële impact hebben op de behandeling van ondervoede kinderen”, stelt Ahmed Aldikhari, landsvertegenwoordiger van Artsen zonder Grenzen in Nigeria, op de website.
Terreurgroep
Afgelopen woensdag sloeg het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties alarm. Begin juli werden de laatste voedsel- en voedingsvoorraden van de hulporganisatie aangebroken. De instantie ziet zich genoodzaakt om alle hulp aan het eind van deze maand op te schorten door een gebrek aan geld. Volgens de organisatie zijn 1,3 miljoen mensen in het noordoosten van Nigeria afhankelijk van die hulp.
Naast honger hebben Nigerianen ook geweld te vrezen. In het land wordt al jaren gevochten tussen de krijgsmacht van de regering en strijders van terreurgroep Boko Haram, met duizenden burgerdoden tot gevolg. Ook sloegen ruim twee miljoen mensen op de vlucht, aldus Amnesty International.
Lees ook
‘Sorry, sorry, sorry, we doen alleen wat ons is opgedragen – zeiden ze toen we bijna landden’
Met een langverwacht akkoord tussen zijn regering en Columbia University heeft Donald Trump, op het oorlogspad tegen ‘linkse’ universiteiten, deze week zijn eerste grote overwinning behaald op een gerenommeerde Amerikaanse instelling.
De overeenkomst, waarvan de details nu bekend zijn geworden, bepaalt dat Columbia 200 miljoen dollar boete betaalt aan de federale overheid, die de universiteit ervan heeft beschuldigd onvoldoende op te treden tegen antisemitisme op de campus. Ook moet de universiteit voor straf 21 miljoen dollar betalen aan een federale commissie voor gelijke behandeling.
In ruil daarvoor laat de regering een half dozijn juridische klachten tegen de universiteit vallen en kan Columbia weer aanspraak gaan maken op ruim 400 miljoen dollar aan federale subsidies voor onder meer medisch onderzoek die eerder dit jaar werden bevroren. Een toezichthouder moet naleving van de overeenkomst door beide partijen de komende drie jaar bewaken.
In het akkoord zijn tal van toezeggingen vastgelegd die Columbia al eerder deed. De Newyorkse universiteit, een van de beroemdste van het land, zal zich inzetten tegen vermeend antisemitisme op de campus, strengere regels voor studentenprotesten handhaven, het curriculum van de afdeling Midden-Oostenstudies doorlichten en daar stafleden benoemen die gelieerd zijn aan Israëlische en Joodse studies.
Om te bewijzen dat de universiteit diversiteitsbeleid heeft afgezworen, zoals de regering heeft geëist, zal Columbia bovendien gegevens over toelating van studenten delen met de overheid. Toelating mag louter plaatsvinden op basis van ‘verdienste’. Over schorsing, verwijdering of arrestatie van studenten zal de universiteit data doorgeven aan het ministerie van Veiligheid.
‘Geen capitulatie’
Volgens Columbia betekenen de afspraken geen inbreuk op de „kernwaarden” van de universiteit. Columbia-bestuursvoorzitter Claire Shipman noemde het akkoord „verre van een capitulatie”. In de tekst staat dat de maatregelen niet mogen worden uitgelegd als „zeggenschap van de federale regering over het aannemen van staf, het toelaten van studenten of over de inhoud van het academische onderwijs”.
Bestuursvoorzitter van Columbia University noemde het akkoord met de regering „verre van een capitulatie.”
Critici van de overeenkomst menen dat die daar in de praktijk juist op neerkomt. Zij vrezen ook dat de aanvallen op de universiteit niet zullen ophouden. Oud-bestuurder Lee Bollinger van Columbia sprak van „een tragedie voor het hoger onderwijs en voor het land”. Hoogleraar rechten David Pozen van de universiteit noemde de overeenkomst „een juridische vorm van afpersing”.
Sommige alumni, docenten en pro-Israëlische studentengroepen aan Columbia verwelkomen het akkoord op hun beurt. Zij zien het als een correctie op de ‘linkse’ koers van de universiteit en op de toegenomen vijandigheid ten opzichte van Israël en Joodse studenten.
Voor Columbia zat er hoe dan ook weinig anders op dan te schikken, meent het bestuur. De universiteit kan het zich financieel en bestuurlijk niet veroorloven jarenlang op voet van oorlog te leven met de regering, een cruciale financier van onderzoek. De totale federale steun van 1,3 miljard stond volgens bestuursvoorzitter Shipman op het spel. „We moesten het bloeden stoppen”, aldus een andere bestuurder. Sinds het bevriezen van de federale gelden heeft Columbia bijna tweehonderd medewerkers moeten ontslaan.
De overeenkomst is een mijlpaal in Trumps strijd tegen Amerikaanse elite-universiteiten, die hij beschuldigt van antisemitisme en linkse indoctrinatie. Columbia was een van de universiteiten waar na 7 oktober 2023 grote protesten uitbraken tegen de oorlog in Gaza. De universiteit riep de politie te hulp om een einde te maken aan demonstraties en een bezetting op de campus.
Demonstranten niet anoniem
Na het aantreden van Trump begin dit jaar kreeg de universiteit alsnog de volle laag. De regering bevroor honderden miljoenen aan onderzoeksgeld om druk te zetten op de instelling. Tot ontzetting van andere universiteiten ging Columbia door de knieën. Intern hield het bestuur vol Trumps eisen van de scherpste kantjes te hebben ontdaan. Er kwam niet hert verlangde verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties, maar wel een identificatieplicht voor demonstranten. Ook trok Columbia tientallen handhavers aan met de bevoegdheid studenten te arresteren.
Pro-Palestijnse studentengroepen zijn woedend over het nu bereikte akkoord en de nieuwe koers van de universiteit. Onlangs maakte Columbia bekend de IHRA-definitie van antisemitisme te omarmen, omstreden omdat die sommige kritiek op Israël (zoals het land een „racistisch project” noemen) antisemitisch noemt. Volgens de pro-Palestijnse studentengroep CU Apartheid Divest trof Columbia recent sancties – schorsingen van een tot drie jaar – tegen tachtig studenten die betrokken waren geweest bij Gaza-protesten.
Volgens activisten past dat in het ‘project-Esther’ van de conservatieve Heritage Foundation, een plan om de Palestijnse beweging in de VS te vermorzelen dat volgens hen door de regering-Trump in praktijk wordt gebracht. In het project (genoemd naar de Joodse heldin Esther uit het gelijknamige bijbelboek) gelden studentenprotesten tegen de oorlog in Gaza als onderdeel van een „mondiaal Hamas-steunnetwerk”.
En wat doet Harvard?
Voor de regering-Trump biedt het akkoord een blauwdruk hoe ook andere universiteiten kunnen worden gedwongen zich te voegen naar de wensen van de president. Allereerst het prestigieuze Harvard, dat in april een nog zwaarder eisenpakket kreeg dan Columbia en niet ging onderhandelen maar naar de rechter stapte. Als represaille bevroor de regering twee miljard aan financiering. Het verzet van Harvard heeft geleid tot een reeks voorlopige uitspraken in het voordeel van de universiteit, onder meer over Trumps wens om buitenlandse studenten te weren (Columbia zegt in het akkoord toe buitenlandse studenten voortaan te vragen naar hun motieven om in de VS te komen studeren).
Een federale rechter moet zich binnenkort uitspreken over het stopzetten van de twee miljard steun aan Harvard. Enkele weken geleden heeft de universiteit besprekingen met Washington hervat en kondigde Trump aan dat een akkoord dichtbij was. Dat bleef echter uit. Of Harvard nu nog een akkoord kan sluiten zonder nieuwe concessies te doen, is de vraag. De knieval van Columbia zal critici die vrezen voor inperking van de academische vrijheid in de VS in elk geval niet geruststellen.
Weerdiensten en de ANWB voorspellen een zeer druk en nat begin van de zomervakantie voor Nederlanders die naar het Alpengebied trekken. In Zwitserland, Italië en Oostenrijk wordt zaterdag en zondag noodweer verwacht. Ook op maandag en dinsdag regent het waarschijnlijk de hele dag.
In Zwitserland zal met name het noordoosten van de Zwitserse Alpen getroffen worden. In Oostenrijk wordt in de deelstaten Tirol en Vorarlberg op zaterdag extreem veel regen verwacht. De voorspelling is dat er 250 millimeter regen kan vallen, dat is meer dan wat er normaal in een hele zomer valt.
Sinds begin juli hebben de Alpen al te maken met koel en wisselvallig zomerweer. Door klimaatverandering is het zeewater in de Middellandse Zee vier graden warmer dan normaal. Dit zorgt voor de aanhoudende lagedrukgebieden in het hele Alpengebied. Hoger in de bergen viel twee weken geleden nog een dik pak sneeuw.
De vele regen- en onweersbuien hebben al voor problemen gezorgd. In Oostenrijk waren deze week meldingen van plotselinge overstromingen in de regio Innsbruck, waardoor weg- en treinverkeer tot stilstand kwam. Ook de bekende Brennerpas was niet begaanbaar door het noodweer, deze is inmiddels weer open.
Door de aanhoudende regen is de grond op veel plekken verzadigd. Hierdoor neemt het risico op grondverzakkingen en modderstromen met elke bui toe. Vorig jaar leidde zware regenval tot grote overstromingen in Centraal-Europa. Toen kwamen in Roemenië, Polen, Tsjechië en Oostenrijk zeker achttien mensen om het leven.
Vooral zaterdag 26 juli wordt er veel vertraging verwacht door de vakantiedrukte en het slechte weer op de vakantieroutes richting het zuiden. Volgend weekend, zaterdag 2 augustus, is volgens verwachting de drukste dag op de vakantiewegen: zwarte zaterdag.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/02/web-2702buisunakeu.jpg)
