Column | De kunstdetective in Stine Jensen is klaarwakker

Posted on June 12, 2025 by admin

Ik was al op weg naar de Friese oranjekoek, toen mijn zus me aan mijn jasje trok. Of ik wist wat L’Origine du monde was? Ik sprong in mijn slimste-mens-stand en somde op: ‘Courbet. Schilderij. Vagina. Vrouw. Vernield door boze man.’ Meekomen, dirigeerde mijn zus.

We waren in Belvédère, een klein museum in Oranjewoud, vlak bij Heerenveen. Ik had een tijdje tevreden naar een stil sneeuwlandschap van Jan Mankes gestaard, en de tentoonstelling ernaast, Fluisteringen – Oscar Voch, gescand. Maar nu keek ik opnieuw naar het fotografische schilderij L’Origine du monde, gecorrigeerd voor de mens van onze tijd van Oscar Voch, een vlakverdeling met daarop een witte veeg. „Dit is raar”, constateerde mijn zus. We bogen ons daarna nader over het tweeluik Oscar burgert zich in, twee zelfportretten van de kunstenaar als blackface tegen de achtergrond van een Nederlandse vlag, met over het ene portret een sticker „Dit kunstwerk is gezuiverd – Ontaard”. Kritiek op cancelcultuur? Door naar de verstilde glazen vitrine met daarin retro-zelfportretjes, en de mededeling dat iedereen spoedig „een VOCH” in huis had hangen. Zag ik het goed, een hakenkruis als je de vierkante O en de C kantelde?

Bij de ingang hing een bord met de toelichting bij de tentoonstelling. De kunstwerken waren met een computer tot stand gekomen, las ik. „Het van weemoed vervulde werk laat zich het best omschrijven als een sluimerend bewustzijn van vergankelijkheid, verlies en onvervulde verlangens. ‘Het is de sfeer van de vergeelde kinderfoto, van een regenachtige dag, van het late licht op een namiddag of van de verwaarloosde achtertuin met daarin oude fietsbanden en glasscherven’, verklaart de kunstenaar.”

Ik rook onraad. Googlen op ‘Oscar Voch’. „Geboren in Hondsbosch”. „Hondsbosch bestaat niet”, fluisterde ik tegen mijn zus. Filmpje kijken van het museum. Een kalende man in zwart pak draagt een leidersband met VOCH erop; de interviewer vraagt daar niet naar, beiden kramen clichématige teksten over kunst uit als „ook hier is een kunstenaar die het zoekt in verstilling”.

Een man met führerband kunstclichés laten uitbraken

De kunstdetective in mij was nu klaarwakker. Het was lang geleden dat ik dit type opwinding had gevoeld. Om precies te zijn in 2000, toen ik probeerde te achterhalen wie Marek van der Jagt was. Ik had gescrabbeld met de letters en de tekst ‘j-e-m-a-a-k-t-e-r-a-g-v-a-n’ gelegd. Arnon Grunberg! Ik ontving daarop een ansichtkaartje uit New York met ‘good scrabbling’, A.G.

Mijn zus zat er ook lekker in, zij had het in eigen beheer uitgegeven koffietafelboek opgeduikeld in de museumshop. Neerlandicus en kunstverzamelaar Lex van de Haterd schreef dat Oscar Voch „van mystificaties houdt”. Voch had de boutade De Kunstenaar en de Jood gepubliceerd, waarin hij zich keert tegen de vulgarisatie, onderbetaling en uitverkoop van de kunstenaar. Lex onthulde dat Voch een pseudoniem was van Igor Wesdorp. Dat leverde online een Facebookaccount én een opvallende naamgenoot op, kunstenaar Marcel Wesdorp. Ik zocht op eerdere tentoonstellingen van Voch, het merendeel van de galeries bleek opgeheven.

Zou het kunnen dat Lex, aardig op leeftijd, zijn ambities eindelijk had uitgeleefd, dat Igor zijn acteur van dienst was, en dat AI de naam Oscar Voch had uitgebraakt? Of was Igor het alterego van verstillingsliefhebber Marcel Wesdorp? Wel vreemd dat het prestigieuze Museumtijdschrift en het AD zo achteloos schreven over „het werk van de kunstenaar Oscar Voch”. Was dit misschien de vraag die boven de tentoonstelling hing: of alle kunst door AI gemaakt kan worden, inclusief de kunstenaar zelf, zonder dat wij het opmerken omdat we ons door kunstclichés laten verdoven?

Ik begon het steeds sympathieker te vinden dat dit kleine museum het experiment had aangedurfd zonder opheldering te verschaffen. Je kunt je immers afvragen wat de kracht van kunst in deze tijd is. Geëngageerde kunst? Ja graag, maar als de kunstenaar voor jou gaat denken (pas op voor het fascisme!) verliest het ook zijn spanning en dubbelzinnigheid. Als kunst verwarring schept, voegt het iets toe, houdt het je alert, dwingt het mij goed te kijken. Want het kan zomaar dat je een man met führerband kunstclichés laat uitbraken, zonder dat iemand ernaar kraait. Of iets zó esthetisch („verstild”) kan inlijsten („de vier seizoenen”) dat je de afgebeelde soldaten niet eens opmerkt.

Eén ding wist ik zeker. Het oplossen van het kunstraadsel zou een desillusie betekenen, ik staakte mijn zoeken. Het gaat om de verwarring, de ambivalentie, het spel en de zoektocht zelf, dat is de kracht van kunst. Al geef ik eerlijk toe dat ik het heerlijk zou vinden als zou blijken dat Arnon Grunberg erachter zit

Stine Jensen is filosoof en schrijver. Ze schrijft om de week een column op deze plek.

Van Vroonhoven wil geen lijsttrekker worden van NSC, minister Van Hijum schuift zichzelf naar voren als kandidaat

admin
June 14, 2025
0

Nicolien van Vroonhoven wil geen lijsttrekker worden van NSC bij de aankomende verkiezingen. Dat schrijft de politica zaterdagavond op X. De nieuwe leider van de partij stelt dat ze de campagne niet de inzet zou kunnen geven die ze zou willen en er daarom van afziet. Wel blijft van Vroonhoven voorlopig actief in de Tweede Kamer.

Van Vroonhoven noemt haar besluit „allesbehalve eenvoudig, maar ik vermoed dat het voor sommigen van jullie niet geheel onverwacht komt.” Ze voegt daaraan toe dat de afgelopen jaren „bijzonder”, maar ook „zwaar” zijn geweest.

Van Vroonhoven nam het partijleiderschap een aantal weken geleden over van Pieter Omtzigt, toen hij liet weten de Haagse politiek te verlaten wegens een burn-out.

‘Niet in de koude kleren’

„Mijn doel was om NSC weer terug naar de basis te brengen, naar de inhoudelijke kern waarvoor NSC is opgericht. Daarbij had ik me graag willen richten op de worteling van de partij in de samenleving, op de verdere uitbouw en activering van ons ledenbestand.”, aldus de verklaring van Van Vroonhoven. Een mogelijk lager zetelaantal zou volgens haar geen reden zijn geweest om af te zien van het lijsttrekkerschap.

„Overigens, ook de huidige manier van politiek bedrijven is me niet in de koude kleren gaan zitten. Ik zou graag zien dat mensen elkaar in deze tijd wat meer zouden gunnen.”, aldus Van Vroonhoven.

Vlak na de aankondiging van Van Vroonhoven maakte demissionair minister van Sociale Zaken Eddy van Hijum bekend dat hij lijsttrekker wil worden van NSC, aldus de partij aan het ANP. Eerder liet ook Kamerlid Diederik Boomsmaliet weten wél geïnteresseerd te zijn in het lijsttrekkerschap van NSC. De 46-jarige NSC’er zit sinds vorig jaar in de Tweede Kamer. Voordat de partij werd opgericht, werkte Boomsma als fractievoorzitter in de gemeenteraad van Amsterdam namens het CDA.

Tel Aviv blikt terug op nacht vol harde knallen. ‘Israël is verdeeld, maar over Iran is er consensus’

admin
June 14, 2025
0

Op een stepje zoeft een vrouw door de vrijwel verlaten straten in het centrum van Tel Aviv. Auto’s staan geparkeerd langs de huizen. In het schaduwrijke Dubnov-parkje, te midden van een woonwijk, is het relatief druk: er slingeren kinderen op een schommel terwijl ouders toekijken. Een kiosk verkoopt koffie, broodjes en zoetigheden.

Een groepje bevriende buurtbewoners staat met elkaar te praten rond een stenen bank langs het park. Ze komen elkaar wel vaker tegen hier, maar zijn nu blijven hangen om de gebeurtenissen van de afgelopen nacht met elkaar door te nemen. En er is verder toch niet veel te doen in de stad, waar vrijwel alles dicht is.

In de nacht van vrijdag op zaterdag zette Iran een tegenaanval in op Israël, volgend op Israëls aanvallen op Iran sinds donderdagnacht, die nog steeds voortduren. In Israël werden de meeste raketten onderschept door de luchtafweer, en beschikken veel gebouwen over schuilkelders, maar kwamen er drie mensen om en raakten er tientallen gewond door inslagen. „Het was heel beangstigend. We hebben geen veilige kamer in ons huis en moesten met onze kinderen twee minuten lopen naar een publieke schuilkelder”, zegt de 53-jarige Ori, die met vrouw Michal (54), zoon Amitai (18) en hondje op de bank zit.

„De knallen waren heel hard en we voelden de muren trillen”, zegt een andere vrouw met lang zwart haar, volledig in het zwart gekleed. Michal vertelt dat er al sinds vrijdagochtend wordt gehamsterd in supermarkten.

Een man wordt behandeld aan een tijdens de aanval opgelopen wond.

Foto JOHN WESSELS

Voor de aanvallen die Israël donderdagnacht begon op Iran, waarbij militaire leiders en burgers, onder wie wetenschappers, werden gedood, is onder de buurtbewoners veel steun. „Israël is verdeeld, maar er is consensus over de noodzaak van een aanval op Iran”, zegt een 55-jarige man met kort bruingrijs haar, in korte broek en sportschoenen, die net als veel andere buurtbewoners niet met zijn naam in de krant wil.

Gekke dictatuur

Dat Israël reeds over kernwapens beschikt, zoals algemeen wordt aangenomen, is volgens hem niet relevant. „Wij zijn veel rationeler. Iran is een gekke dictatuur bestuurd door religieuze leiders.” En de extreemrechtse religieuze ministers in Israël, Bezalel Smotrich en Itamar Ben-Gvir? „Wij beschikken over checks and balances, met het hoofd van het leger en de geheime diensten.”

Ook volgens Michal is er in Israël consensus over de aanval op Iran. „Ik twijfel alleen of de timing goed was. Als de geheime diensten de juiste informatie hadden, dan wel, maar ik vraag me bij [premier] Netanyahu af of hij op basis daarvan een besluit heeft genomen. En ik maak me er zorgen over dat er geen strategie is voor hoe dit ook weer kan eindigen.”

Dat Israël zijn aanvallen op Iran moet voortzetten, is volgens de buren evident. „Als er een duidelijk plan is voor de verwoesting van het nucleaire programma in Iran, dan kan de bevolking hier daarmee leven,” zegt Michals man Ori. „We hebben geen probleem met de bevolking in Iran”, vult Michal aan.

Een familie neemt teneergeslagen de schade op.

Foto John Wessels

De knallen waren in deze buurt de afgelopen nacht extra hard, vertelt het groepje. Op enkele honderden meters van het parkje ligt, in het hart van Tel Aviv en tussen woonwijken, de ‘Kirya’, een grote en zwaarbeveiligde stedelijke militaire basis. Het is een voor de hand liggend militair doelwit tijdens de Iraanse tegenaanval van die nacht ervoor.

Michal toont op haar telefoon een filmpje van de vorige nacht, waarop volgens haar te zien is hoe het luchtafweersysteem op de Kirya-basis in werking is, maar er even later alsnog een raket inslaat. In Israelische media valt er niets over dergelijke inslagen lezen, vanwege de militaire censuur.

Naast de Kirya, op de Begin-weg, zijn normaliter op zaterdagvond demonstraties, voor de gijzelaars in Gaza en tegen de regering. Nu is er daar een raketinslag geweest, vertellen de buurtbewoners, die zelf ook iedere zaterdag de straat op gaan. Door familieleden van gijzelaars is aangekondigd dat er niet gedemonstreerd zal worden.

Airbnb huren

Vanwege de nabijheid van de Kirya in hun wijk, overweegt Michal een Airbnb te huren voor de komende dagen elders in Israël. Ze is vooral bezorgd om haar achttienjarige zoon Amitai, een lange jongen met bruin haar die naast haar op de bank ligt. „Een vriend van mijn zoon verbleef vannacht op een plek waar een raket is ingeslagen.”

Verderop in het park blijkt de overeenstemming in Israël over de noodzaak van de aanval op Iran minder absoluut. Studenten Daniel (23) en Maya (23), een koppel dat een wandelingetje maakt, kijken elkaar twijfelend aan. Daniel, die computerwetenschappen studeert, maakt zich weliswaar ook zorgen over het Iraanse nucleaire programma, maar zegt te twijfelen over de aanval die is gedaan. „Het openen van nog een front in de oorlog is niet de juiste benadering”, zegt zijn vriendin Maya – korte broek met sandalen, tatoeage op haar been – die een studie film afrondt. „Ik vertrouw ook de motieven van onze politici niet. Het is meer een politieke stap, dan een verdediging van het Israëlische volk. Netanyahu wil op zijn zetel blijven zitten.”

Man schiet Democratische politici neer, afgevaardigde Minnesota en haar man komen om het leven

admin
June 14, 2025
0

In de Amerikaanse staat Minnesota heeft een man twee Democratische politici en hun partners in hun woningen beschoten. Dat laat de lokale gouverneur Tim Walz tijdens een persconferentie op zaterdag weten. De politie spreekt van een aanval met een politiek motief.

De Amerikaanse politicus Melissa Hortman en haar partner zijn om het leven gekomen bij de aanval. De Democratische senator van Minnesota John Hoffman en zijn vrouw, die ook in hun woning werden aangevallen, hebben de schoten overleefd. Beiden liggen na operaties in het ziekenhuis te herstellen. Volgens Walz gaat het om dezelfde schutter.

Het lokale politiekorps is in samenwerking met de FBI een zoektocht begonnen naar de dader. De bewoners van de staat Minnesota worden gewaarschuwd dat de man zich mogelijk voordoet als een agent.

„Als er iemand aanbelt en zich voordoet als een politieagent, doe dan een paar dingen: Ten eerste, bel het noodnummer en bevestig dat de agent daar hoort te zijn. Als het daadwerkelijk een politieagent is, kan de meldkamer dat bevestigen”, aldus Mark Bruley, politiechef van Brooklyn Park, in een toespraak tot de gemeenschap.

Manifest

Om twee uur in de nacht werd de politie van Minnesota opgeroepen naar het huis van senator Hoffman, wegens meldingen van schoten in de woning. Daar werd het echtpaar aangetroffen en direct naar het ziekenhuis gebracht, vertelde Drew Evans, hoofd van het Bureau of Criminal Apprehension van Minnesota, aan CNN.

Rond half vier ‘s nachts reed er een team van agenten naar het huis van afgevaardigde Melissa Hortman om te controleren of zij veilig was. Bij aankomst stond daar een politieauto op de oprit met zwaailichten aan en wat leek op een politieagent voor de deur. Die persoon opende onmiddellijk het vuur, aldus Evans, waarna er een vuurgevecht plaatsvond, waarbij de verdachte wist te ontsnappen.

In een aangetroffen voertuig buiten de woning van Hortman is een manifest aangetroffen dat „veel wetgevers en andere ambtenaren” identificeert als doelwit, aldus Bruley. „We hebben onmiddellijk waarschuwingen naar de staat gestuurd, die daarop actie heeft ondernomen om hen te waarschuwen en waar nodig beveiliging te bieden,” zei de chef.

De Amerikaanse president Donald Trump heeft inmiddels op de aanval gereageerd: „Dergelijk vreselijk geweld zal niet worden getolereerd in de Verenigde Staten. God zegene de geweldige mensen van Minnesota, een werkelijk geweldige plek!”

Related Posts