De VPRO-documentairereeks Een valse start – 100 dagen in de jeugd – en gezinszorg heeft dit jaar de prestigieuze Zilveren Nipkowschijf gewonnen. De jury reikte de prijs donderdag in Het Ketelhuis in Amsterdam uit aan het gezicht van het programma, tv-maker Nicolaas Veul.
In de documentaireserie stapt Veul gedurende honderd dagen in de wereld van de jeugdzorg. Hij loopt stage als medewerker bij jeugdzorg-organisatie iHub, die uit huis geplaatste jongeren opvangt. Het programma maakt volgens de jury duidelijk „hoe immens de verantwoordelijkheden zijn van de mensen die deze taak uitvoeren. En hoe belangrijk, nee, onmisbaar ze zijn voor hun pupillen. En dat terwijl deze beroepen relatief laag aangeschreven staan, zoals met de hele ‘zachte’ en zorgsector het geval is.”
De serie is het vierde deel in de reeks 100 dagen in…, waarin Veul als buitenstaander stage loopt op kwetsbare werkvloeren, zoals eerder in het onderwijs en de psychiatrie. Veul „bewijst dat met totale integriteit, inzet en empathie (die trouwens niet aan te leren zijn) een indrukwekkend, maar vooral ook belangrijk programma te maken is.”
Volgens de jury toont Veul zich opnieuw „volstrekt dienstbaar” aan zijn onderwerp. „Wie kijkt naar een worstelende Veul voelt respect” zowel de tv-maker als de jeugdzorgmedewerkers en „diep mededogen met kinderen die buiten hun schuld een akelig valse start in het leven maken”. Volgens de jury, bestaande uit tv-recensenten, leert de serie de kijker dat ‘zielig vinden’ de kinderen geen recht doet.
Zilveren reissmicrofoon
De Zilveren Reissmicrofoon, de prijs voor het beste radioprogramma of de beste radiomaker, ging dit jaar naar Ben Liebrand voor zijn Grandmix 1994. Het non-stopprogramma werd eind 2024 uitgezonden op Radio Veronica en is het resultaat van dertig jaar werk.
Volgens de jury is de Grandmix “een puur passieproject” dat getuigt van uitzonderlijk vakmanschap en toewijding. Liebrand, die in de jaren tachtig pionierde met non-stop gemixte radioformats, wordt volgens de jury beschouwd als een grondlegger van het genre. „Met zijn werk inspireerde hij generaties dj’s, onder wie Armin van Buuren en Tiësto.”
Over de mix op Veronica zegt de jury: „De meester weet opnieuw de balans te vinden tussen zijn technisch perfectionisme, een representatieve muziekkeuze én alle elementen die nodig zijn om zo’n muzikale tijdreis via de radio tot een succes te maken.”
Lees ook
Nicolaas Veul liep 100 dagen mee in de jeugd- en gezinszorg: ‘Het is kwetsbaar om te zeggen: ik red het niet’
In het Limburgse Heibloem is vrijdagnacht een grote brand ontstaan in een kippenhouderij. Volgens persbureau ANP, op basis van de veiligheidsregio, zijn 50.000 kippen omgekomen, wat zeer veel is in vergelijking met stalbranden in eerdere jaren. Volgens NOS gaat het om de pluimveehouderij van boer John uit het televisieprogramma Boer zoekt Vrouw.
De brand brak aanvankelijk uit in een loods met mest, maar sloeg over naar een stal ernaast waarin meer dan 200.000 kippen werden gehouden. Beide loodsen van de boerderij zijn verloren gegaan. Verder zijn deeltjes van zonnepanelen terechtgekomen in de weilanden ten zuiden van Heibloem, die schade kunnen toebrengen aan dieren daar.
Veel stalbranden
Het aantal stalbranden in Nederland blijft hoog. Voor 2025 zijn nog geen cijfers bekend, maar in 2024 waren er 43 branden, waarbij 62.000 dieren omkwamen. Een jaar eerder waren er net zoveel branden, al waren er toen minder dierlijke slachtoffers (37.000). In 2022 kwamen zelfs 130.000 dieren om door stalbrand.
Volgens het Verbond van Verzekeraars, dat de aantallen bijhoudt, zijn problemen met elektrische installaties in een vijfde van de stalbranden de oorzaak. Even zo vaak zijn werkzaamheden in de stal de oorzaak. Het komt vooral vaak voor (40 procent) dat de oorzaak niet precies te achterhalen is.
Het Verbond pleit voor meer veiligheid. Zo moeten de wettelijk verplichte elektra- en veiligheidskeuringen, die onderdeel waren van de Aanpak tegen Stalbranden uit 2021, er volgens de organisatie snel komen. Uit onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw (eind 2018) bleek dat stalbranden voor een groot deel voorkomen kunnen worden door veiligheidsmaatregelen. Elektrakeuringen, bijvoorbeeld, kunnen de kans op een stalbrand met 35 procent verkleinen, en bliksemafleiders zelfs met maximaal 70 procent. In een Kamerbrief van april dit jaar liet toenmalig minister van Landbouw Femke Wiersma weten dat elektrakeuringen nog altijd niet verplicht zijn bij wet, maar dat onderzoek zal worden uitgevoerd naar de uitvoerbaarheid ervan.
Ook zonder de PVV bleken de overgebleven coalitiepartijen van het kabinet-Schoof in staat om door te ruziën. Dit keer ging het over de invulling van de vrijgekomen post van asielminister Faber’. Die ruzie is nu op onconventionele wijze opgelost: het ministerie wordt onder drie ministers verdeeld. Maar de onrust en paniek blijft. Partijen moeten snel een nieuwe lijsttrekker vinden, en bij de ene gaat dat wat soepeler dan bij de andere.
In Haagse Zaken gaan we het daarom hebben over de voormalige coalitie. Hoe gaat het met PVV, nu weer een oppositiepartij, en VVD, NSC en BBB? Je hoort van Petra de Koning, Lamyae Aharouay en Pim van den Dool over de positionering van de partijen en wat ze zien als hun kansen en bedreigingen en hoe de stemming nu is, anderhalve week na de val van het kabinet.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
Het was geen fraai gezicht. Klein, schadelijk voor het aanzien van politiek. De week nadat de PVV het kabinet-Schoof had verlaten, gingen de drie overgebleven partijen van het inmiddels demissionaire kabinet, VVD, NSC en BBB, door met waar ze zo goed in waren: ruzie maken. Het ging een week lang over de verdeling van de vrijgekomen kabinetsposten, of liever gezegd: over één post, die van de vertrokken minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV). Haar portefeuille wil iederéén wel, zo bleek. Er komen verkiezingen aan, die, zo is de verwachting, weer gedomineerd worden door het thema asiel. Faber heeft twee asielwetten achtergelaten, die mogelijk nog behandeld kunnen worden vóór de verkiezingen. De overgebleven drie partijen willen daar goede sier mee maken. Omdat ze het allemaal wilden, is de portefeuille nu door de drie partijen onderling verdeeld. Het is een niet te volgen politiek compromis: de VVD krijgt de asielnoodmaatregelenwet, NSC krijgt ‘migratie’, BBB het COA, dat de opvang van asielzoekers regelt.
Zo doen de partijen wat ze de PVV de afgelopen tijd (terecht) verweten: dat de partij van Geert Wilders cynische politiek bedreef over één thema. Het is niet uit te leggen aan kiezers dat zij zich nu aan hetzelfde bezondigen. Bovendien zegt het iets over de invloed die de PVV nog altijd heeft, al is hun rol uitgespeeld in het landsbestuur. Alsof de PVV opnieuw mag bepalen waar de verkiezingen van oktober over mogen gaan, de koers van de volgende maanden mag bepalen, en de rest keurig in het gelid meewandelt. Alle partijen willen nu streng zijn op migratie, vooral asielmigratie. En partijen nemen retoriek en gedrag van de PVV over, omdat ze bang zijn dat de kiezer denkt dat ze soft zijn. Stel dat de PVV in oktober geen enkele Kamerzetel zou behalen (overigens geen realistisch scenario), dan nog zou het PVV-gedachtegoed veilig zijn. Iedereen wil als de PVV zijn, en de drie leiders van de coalitiepartijen blijven zeggen dat ze inhoudelijk geen licht zien tussen hun partij en de PVV.
Zo is Geert Wilders weliswaar vrijwel zeker uitgesloten van een volgende regeringsdeelname, maar is zijn invloed groter dan ooit. Het was het enige juiste besluit van VVD-leider Dilan Yesilgöz om de PVV deze week uit te sluiten. Maar het besluit kwam laat, pas bijna een week na de val van het kabinet. Het had er alle schijn van dat ze onrust in de achterban wilde sussen. Deze zaterdag komt de VVD samen voor een partijcongres, een Liberale Open Dag, zoals zij het noemen. Yesilgöz kan geen discussie over haar leiderschap gebruiken. De reden die ze voor haar besluit gaf, was opvallend procedureel van aard.
Wilders noemde ze een ‘wegloper’, die zijn verantwoordelijkheid ontliep. Dat is waar, en een legitieme reden om de PVV als ongeschikt te beoordelen. Maar de ideeën van Wilders hadden een veel grotere barrière moeten vormen. Wilders is veroordeeld wegens groepsbelediging door zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak van 2014, en heeft daar nooit afstand van genomen. Wilders wil de Koran verbieden, moskeeën sluiten, en Nederland „de-islamiseren”. Die ideeën staan haaks op het liberale gedachtegoed van de VVD én haaks op de democratische rechtsstaat. Het ijskast-verhaal is ongeloofwaardig gebleken. Yesilgöz had iets moeten zeggen over het uitsluitende, discriminerende en haatzaaiende karakter van het PVV-gedachtegoed. Dat zij dat niet deed, wekt de indruk dat ze bang is dat ze de rechtervleugel van haar partij en teleurgestelde PVV-kiezers wegjaagt. Maar duidelijkheid over waar de VVD voor staat is niet alleen moreel juist, het zal op langere termijn in haar voordeel werken. Partijen als de VVD zijn onder invloed van de PVV richting kwijt en ogen uitgeblust, zonder enig zelfvertrouwen. Willen partijen geloofwaardige alternatieven zijn voor kiezers, dan moeten ze daar iets aan doen.
Lees ook
Lees ook: De eeuwige dans tussen VVD en PVV
Dat geldt zeker niet alleen voor de VVD. Ook NSC en BBB wekken de indruk het niet meer te weten. NSC, dat het kabinet inging om de rechtsstaat te bewaken, heeft nooit consequenties verbonden aan uitspraken en opvattingen van PVV’ers in het kabinet. Zelfs niet toen hun enige bewindspersoon van kleur, Nora Achahbar, zich niet langer thuisvoelde in het kabinet. Inmiddels zegt NSC het eens te zijn met de asielplannen van Marjolein Faber, en wilde de partij delen in de eer. NSC is na het recente vertrek van Pieter Omtzigt een stuurloze partij geworden, waar achter de schermen gevochten wordt om het partijleiderschap. Ook BBB zit in zwaar weer, en dreigt maar weinig zetels over te houden. Ook die partij ziet de oplossing in PVV’tje spelen. Partijleider Caroline van der Plas noemde deze week het „beteugelen van de islamisering” een van de redenen waarom BBB in het kabinet zit. Op die manier is er geen PVV meer nodig. Het wordt tijd dat partijen, ook aan de rechterkant, meer investeren in hun eigen verhaal, en minder angstig reageren op alles wat Wilders doet.
