Amerikaanse leger stuurt tijdelijk 700 mariniers naar Los Angeles

Zwaaiend met een Mexicaanse vlag staat Lawrence Carvillo op een viaduct van Main Street over de verdiepte snelweg 101 in het centrum van Los Angeles. Toeterende auto’s rijden onophoudelijk op hoge snelheid onder hem door. „¡Viva la raza [lang leve ons volk], viva México!”, roept hij uit.

De jonge skateboarder protesteert tegen de operaties die de federale vreemdelingenpolitie ICE uitvoert in opdracht van de regering van president Donald Trump. ICE-agenten sporen overal in de stad aan de Amerikaanse westkust illegale immigranten op, veelal op hun werkplekken, om ze op te pakken en uit te zetten. „We staan hier voor de mensen die worden uitgezet, maar ook voor onze eigen burgers, zegt Carvillo, zelf een Amerikaans staatsburger uit een familie van Mexicaanse komaf. „De regering geeft niet om ons.”

Carvillo maakt deze middag deel uit van een aanzwellende demonstratie in het centrum van de miljoenenstad. Die keert zich tegen Trumps harde deportatiebeleid – en tegen het besluit van de president om de Nationale Garde van Californië op te roepen vanwege de betogingen.

Maandag mobiliseerde Trump nog eens tweeduizend reservisten van de Garde én zevenhonderd mariniers naar L.A., nadat hij het afgelopen weekend ook al tweeduizend reservisten had ingezet. De eersten van hen kwamen zondag aan, met officieel als doel federale gebouwen en federaal personeel te beschermen.

„Hij gooit olie op het vuur”, zegt Carvillo, in een echo van kritiek van Gavin Newsom, de gouverneur van Californië, op de maatregel van de Republikeinse president. De gardisten worden tegen de wil van de staat ingezet, een zeldzaamheid. Volgens Newsom, een prominente Democraat, is de stap „opzettelijk opruiend”. Zijn regering vecht de inzet van de militairen juridisch aan, omdat die de „autoriteit van de federale regering te buiten gaat”, maakte de Californische minister van Justitie Rob Bonta maandag bekend.

Links bolwerk

Trump gaat die strijd echter gretig aan. Hij wil zich tegenover zijn Republikeinse achterban profileren als president van law and order, die niet alleen illegale immigratie, maar ook vermeende wetteloosheid in linkse steden aanpakt. Als een Democratisch bolwerk en een ‘sanctuary state’ die al sinds 2018 beperkt meewerkt aan federaal uitzettingenbeleid, is Californië een geknipt doelwit.

Tom Homan, als ‘grenstsaar’ van het Witte Huis verantwoordelijk voor uitzettingen, stelde maandag dat Newsom zijn staat „in de steek heeft gelaten” door de protesten „te laat” aan te pakken. Gevraagd door journalisten of Homan zou moeten overgaan tot arrestatie van Newsom, antwoordde Trump zondag: „Als ik Tom was, zou ik het doen.”

Veel Angelenos menen dat de regering-Trump de situatie bewust op de spits drijft. De inzet van de Nationale Garde om tegen de onrust op te treden is „onnodig”, zegt Cathy Navarrette, een vrouw van in de veertig die met haar dochter naar de betoging is gekomen vanuit de San Gabriel Valley ten oosten van de stad. „Ze escaleren de situatie, we kunnen hier vreedzaam protesteren. Er is geen reden om er mariniers bij te halen.”

Navarrette is „ontdaan” over de invallen van ICE-agenten, vertelt ze met een mondkapje op. „We zagen het op het nieuws en we wisten in ons hart dat we hier bij moesten zijn. Het is niet juist wat er gebeurt, ik krijg er tranen van in mijn ogen.” Haar eigen grootouders kwamen naar de VS vanuit Mexico, vertelt ze. „Als ICE-agenten achter criminelen aan willen, oké. Maar ik vind het niet goed dat ze naar werkplekken gaan en werkende mensen oppakken. Dat hadden leden van onze familie kunnen zijn in het verleden.”

Haar dochter, gehuld in een mondkapje en een T-shirt van Nirvana, houdt een plakkaat vast met de tekst ‘ICE out of L.A.’.

De betoging op maandagmiddag is grotendeels familievriendelijk. Een rij reservisten in militaire uniformen en met schilden met het opschrift ‘Calfornia National Guard’ staat op het bordes van een federaal gebouw waar sommige opgepakte migranten worden vastgehouden, tegenover een menigte demonstranten. Zij scanderen leuzen, zoals ‘ICE uit de weg’, en houden borden omhoog met teksten als ‘stop de uitzettingen’. Anderen zwaaien met Mexicaanse en Amerikaanse vlaggen, sommigen vanuit auto’s. Veel betogers dragen gezichtsbedekking, zoals mondkapjes, om niet te kunnen worden herkend op videobeelden.

Wegen in de omgeving zijn afgezet door grote groepen politieagenten, meerdere helikopters vliegen ronkend boven het gebied. Ook klinken er sirenes. De demonstratie, bij warm en zonnig weer, is vreedzaam, maar er hangt een broeierige sfeer. Vanuit de menigte wordt een waterfles naar de reservisten gegooid.

Een agent van de California Highway Patrol trekt een elektrische step van een politieauto op een snelweg terwijl demonstranten voorwerpen gooien de agenten in de buurt van het Metropolitan Detention Center in het centrum van Los Angeles. Ethan Swope/AP

Later in de middag verplaatsen demonstranten zich westwaarts, richting het stadhuis van Los Angeles. Daar kwam het in het weekend tot confrontaties tussen sommige betogers en de politie, waarbij onder meer autobranden werden gesticht en traangas werd ingezet. Er zijn enkele tientallen arrestaties verricht.

Protesten verspreiden zich

De politie van Los Angeles heeft verklaard geen hulp van federale militairen nodig te hebben om de demonstraties te beheersen. De door Trump aangekondigde komst van mariniers vormt, zonder coördinatie met de politie, voor het korps een „aanzienlijke logistieke en operationele uitdaging”, zei politiechef Jim McDonnell van Los Angeles in een verklaring.

Volgens Araceli Martinez, een demonstrant uit San Diego die een bord draagt met het opschrift ‘Ik ben niet bang voor je’, maakt de inzet van de Nationale Garde deel uit van een strategie van de regering-Trump om angst te zaaien. „Ze proberen mensen bang te maken om ook maar iets te zeggen over wat deze regering doet, zoals de invallen van ICE. We moeten ertegen opstaan, uiteraard op een vreedzame manier waarbij we ons aan de wet houden. Maar we kunnen niet bang zijn.”

Volgens Martinez kunnen de protesten het begin vormen van een nationale beweging tegen het beleid van de regering. „Ik hoop het, want het heeft me de afgelopen maanden enorm angstig gemaakt om te zien dat mensen niet reageren op alle wetteloosheid van de regering. Er wordt gedaan alsof er niets aan de hand is, omdat we allemaal verbijsterd zijn. Maar ik denk dat we eindelijk allemaal wakker worden. We moeten dit volhouden.”

Het lijkt erop dat de protesten zich uitbreiden over de rest van het land: er zijn inmiddels ook demonstaties tegen het uitzettingenbeleid van Trump aangekondigd in onder meer San Francisco, New York, Chicago, Boston en Atlanta. In 2020 sloegen protesten over de dood van George Floyd bij politiegeweld in Minneapolis over naar andere steden in de Verenigde Staten, en daarbuiten.

Bewuste strategie

Betoger Enrico Green maakt zich zorgen over de inzet van militairen om de protesten te smoren. Volgens hem maakt dit besluit uit van een bewuste strategie van ‘verdeel en heers’ door Trump. Green, die zelf in het Amerikaanse leger heeft gediend, meent dat de stap het potentieel voor geweld opvoert. „Ze zien er uit alsof ze klaar zijn voor geweld, dus dat maakt de menigte ook klaar voor geweld”, zegt hij. „Ze hadden het aan de autoriteiten van de stad moeten overlaten, het is geen kwestie voor de federale overheid.”

Green houdt een bord omhoog met de tekst ‘stop de uitzettingen. Hij gruwt van de behandeling van immigranten; sommigen van zijn vrienden in het leger zijn migranten en hebben gevochten in Irak en Afghanistan, zegt hij. Hij draagt een armbandje met de naam van een vriend, een Mexicaan, die daarbij omkwam. „Feit is dat immigranten veel bijdragen aan onze economie. Ze betalen belasting. Ze doen werk dat de meeste Amerikanen niet willen doen. Ze zijn een goedkopere bron van arbeid. Los Angeles zou Los Angeles niet zijn zonder zijn immigrantenbevolking. Het hoort bij ons karakter.”

Delen

Mail de redactie

Vrijdag stelde Gwendoline Cazenave, bestuursvoorzitter van Eurostar, nog opgelucht dat de staking bij NS geen invloed had op haar dienstregeling. Maar dinsdag moet ook de aanbieder van hogesnelheidstreinen naar onder meer Londen en Parijs alle treinen van en naar Amsterdam schrappen.

„Een rimpelloze reiservaring”, zei Cazenave vrijdag nog, is wat Euro-star haar passagiers wil bieden. „Met een soepele reis van bijvoorbeeld het hartje van Amsterdam naar het centrum van Londen willen wij ons onderscheiden van de luchtvaartmaatschappijen”, zei ze tijdens een toelichting op de jaarcijfers.

Door de NS-staking komt daar dinsdag weinig van. Reizigers kunnen hun ticket zonder kosten wijzigen naar een andere Eurostar-trein tot twee maanden na de geannuleerde reis. Zo is de verstoring van het Nederlandse treinverkeer een domper op de positieve resultaten die de vervoerder dinsdag publiceerde.

Nog nooit haalde Eurostar zo’n hoge omzet als in 2024: ruim 2 miljard euro, 2 procent meer dan in 2023. „De vraag naar internationale treinreizen blijft hoog”, zegt Cazenave. Maar dat geldt ook voor de inflatie en de vaste kosten. Eurostars bruto-resultaat (voor rente, belastingen en andere kosten) daalde met 18 procent, naar 346 miljoen euro. Voor het eerst vermeldt Eurostar, een geconsolideerde dochter van het Franse spoorbedrijf SNCF, ook zijn nettowinst: 155 miljoen euro.

„2024 was een uitzonderlijk jaar, bekroond door de successen van de Olympische Spelen in Parijs”, zegt Cazenave. Terwijl Air France-KLM al vorig jaar stelde dat de luchtvaartmaatschappij inkomsten misliep omdat toeristen de Olympische drukte in Parijs meden, zegt Eurostar juist te hebben geprofiteerd van de Spelen. Het vervoerde meer dan tweeduizend atleten en begeleiders van Amsterdam, Brussel en Londen naar Parijs. Eurostar zette 160 extra treinen in – 27 procent meer zitplaatsen.

Nieuwe routes

In 2030 zou Eurostar opnieuw zijn resultaten een Olympisch zetje kunnen geven. Dan vinden de Winterspelen plaats in de Franse Alpen, niet ver van Genève. Op dit moment rijdt Eurostar nog niet naar de regio, maar Genève is een van de plaatsen waarnaar de vervoerder wil uitbreiden. Rond 2030 staan op de planning Amsterdam-Genève en Londen-Genève, meldde Eurostar dinsdag, plus Londen-Frankfurt. De vervoerder wil belangrijke zakencentra in Europa met elkaar verbinden.

Of die uitbreidingen slagen voor de Winterspelen is echter de vraag. De planning is krap. In Genève (en Frankfurt) heeft Eurostar nog geen faciliteiten om grenscontroles uit te voeren en bagage te controleren. Zulke ‘luchthavenachtige’ voorzieningen zijn verplicht voor reizen naar het Verenigd Koninkrijk.

De ervaring op Amsterdam Centraal – waar Eurostar in februari 2025 eindelijk een nieuwe VK-terminal opende – leert dat het vier tot vijf jaar kan duren voordat zo’n terminal beschikbaar is. De meeste (oude) stations hebben weinig ruimte om uit te breiden.

Zo snel als de treinen van Eurostar doorgaans rijden, zo langzaam verloopt de uitbreiding van de dienstregeling. „Onze grootste uitdaging is het uitbreiden van onze capaciteit”, zegt Cazenave. „Maar ik vind dat een ‘positief probleem’. De vraag naar internationale treinreizen is zó sterk…” Dat geldt volgens haar voor duurdere ‘premium’-tickets en voor goedkopere last-minutes. „Ook toeristen uit Noord-Amerika en Azië weten ons te vinden. Velen willen direct als hun vliegtuig is geland de trein nemen.”

Nieuwe treinen

Het vergroten van de capaciteit omvat niet alleen de stations en de grensbewaking, maar ook de per land verschillende procedures voor het reserveren van capaciteit op het spoor. Cazenave: „Gelukkig hebben wij daar veel ervaring mee.”

Ook het kopen van nieuwe hogesnelheidstreinen vertraagt een snelle uitbreiding. Eurostar investeert de komende jaren ongeveer 2 miljard euro in tot vijftig nieuwe treinen. Maar die worden pas vanaf begin 2030 geleverd. Dan gaan verouderde treinen uit de vloot en gaat Euro-star van 51 naar 67 treinen. Zo wil de vervoerder groeien van 20 miljoen passagiers nu, naar 30 miljoen in 2030.

Cazenave zegt dat ze „een toverstaf” zou willen hebben om de treinen sneller te krijgen. De bestelling van de treinen vindt „binnenkort” plaats. „De financiering is rond, we hebben akkoord van de aandeelhouders, maar we moeten nog enkele punten bespreken met de fabrikant.” Wie de order krijgt, wil Eurostar nog niet bekendmaken; het Duitse Siemens en het Franse Alstom maken de grootste kans.

Kanaaltunnel

Treinbouwers hebben het druk. Ook het Italiaanse staatsspoorbedrijf Ferrovie dello Stato (FS), het Britse Gemini (dat samenwerkt met Uber), Virgin van Richard Branson en de Zwitserse spoorwegen willen hogesnelheidstreinen kopen. FS, dat al flitstreinen rijdt in Italië, wil in 2029 beginnen en investeert 1 miljard euro. Virgin staat op het punt 500 miljoen pond (594 miljoen euro) te steken in twaalf treinen. Die zouden vanaf 2028 moeten rijden.

De nieuwe vervoerders azen met name op het traject door de Kanaaltunnel, tussen Londen en het Europese vasteland. Daar heeft Eurostar al dertig jaar een monopolie. Getlink, de beheerder van de tunnel, en de Britse toezichthouder Office of Rail and Road (ORR) moedigen ook andere bedrijven aan om de tunnel te gebruiken. Cazenave zegt dat ze de concurrentie niet vreest. „De interesse van andere vervoerders toont een sterke blijk van vertrouwen in de spoormarkt. En het is positief voor de duurzaamheid.”

Vol ongeduld wachten Eurostars concurrenten al jaren totdat de Britse overheid de Kanaaltunnel ‘opengooit’. Een concreet knelpunt is een treinwerkplaats in Oost-Londen. Het Temple Mills-depot, dat Eurostar huurt van de Britse overheid, is de enige plek op de hogesnelheidslijn naar de Kanaaltunnel waar treinen kunnen worden opgeslagen of onderhouden. Eurostar zegt dat het depot bijna vol is en dat er geen ruimte is voor andere vervoerders, ook niet voor Eurostars eigen toekomstige plannen. De Britse toezichthouder moet beslissen of het Eurostar kan dwingen plaats te maken voor een of meerdere andere vervoerders. Dat besluit wordt eind 2025 verwacht.

De vraag naar internationale treinreizen is groot, maar de sector kan die vraag eigenlijk niet bijbenen. De ruimte op stations is schaars, de bouw van nieuwe treinen gaat langzaam en de besluitvorming is stroperig. Gwendoline Cazenave blijft optimistisch. „Wij bevinden ons in een Gouden Eeuw van internationaal duurzaam reizen.” Nu eerst nog een plek zoeken voor douanehokjes en bagagescanners op de stations in Genève en Frankfurt.

Delen

Mail de redactie