Tijdens haar jarenlange carrière hield mensenrechtenadvocaat Liesbeth Zegveld zich bezig met grote zaken als de treinkaping bij De Punt en de genocide in Srebrenica. Ze pleit ervoor dat we het bouwwerk van het internationaal recht niet zomaar laten instorten. En daarom is de strijdbaar. “Als er niks te strijden valt, vind ik het ook maar saai.”
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar [email protected].
Is het een waarschuwing, of een opsteker? Personen die afslankmiddelen zoals Ozempic of Mounjaro gebruiken, moeten daarnaast goede voorbehoedsmiddelen gebruiken als ze niet zwanger willen raken, zo adviseerde de Britse toezichthouder voor geneesmiddelen MHRA op donderdag. Omdat afslankmedicijnen de vruchtbaarheid kunnen bevorderen, kan gebruik ervan leiden tot (ongeplande) zwangerschap.
De toezichthouder heeft veertig meldingen gekregen van personen die zwanger raakten terwijl ze afslankmiddelen gebruikten. Het is onduidelijk of het gaat om geplande of ongeplande zwangerschappen, en hoeveel van deze veertig personen voorbehoedsmiddelen gebruikten.
Babybump
Een jaar geleden schreefThe Guardian al over een mogelijk verband tussen het gebruik van afslankmiddelen en zwangerschap, aan de hand van ervaringen van mensen die erover schreven op Reddit en in een Facebookgroep genaamd I got pregnant on Ozempic. Deskundigen zeiden destijds dat een toename van zwangerschappen nog niet aangetoond was, maar wel „plausibel”. Kunnen afslankmedicijnen daadwerkelijk een kleine babybump veroorzaken? Gegevens die op zo’n verband in de praktijk wijzen, ontbraken.
Nu zijn er voorzichtige signalen dat deze ‘bijwerking’ van de middelen voorkomt. Het merendeel van de meldingen die de MHRA binnenkreeg, ging over het middel Mounjaro met de actieve stof tirzepatide. Ook kwamen er acht meldingen binnen over de medicijnen Ozempic en Wegovy, allebei met de werkende stof semaglutide, en negen meldingen over Saxenda op basis van de stof liraglutide.
Ook in Nederland zijn enkele meldingen binnengekomen van zwangerschappen tijdens het gebruik van afslankmiddelen, die daardoor met elkaar in verband zijn gebracht. Dat meldde bijwerkingencentrum Lareb vrijdag aan RTL Nieuws. Het gaat om vier meldingen over middelen met de actieve stof semaglutide, zoals Ozempic. Bij drie van de vier meldingen zou er wel anticonceptie zijn gebruikt, bij de vierde is dat onduidelijk. Ook zijn er twee meldingen van zwangerschap bij het gebruik van diabetesmedicijnen. Op basis van deze cijfers is het voor Lareb te vroeg om een waarschuwing uit te sturen.
Verbeterde vruchtbaarheid
Hoe zouden deze middelen de kans op zwangerschap kunnen verhogen? Daarvoor bestaan verschillende ‘routes’, heeft de Britse MHRA toegelicht. De gezondheidsdienst focust zich in het bijzonder op het middel Mounjaro, dat mogelijk een direct effect heeft op de werking van de anticonceptiepil. Die bijwerking stond al vermeld op de bijsluiter. MHRA adviseert Mounjaro-gebruikers dringend om een niet-oraal voorbehoedsmiddel te gebruiken, zoals een condoom of spiraal, om ongewenste zwangerschap te voorkomen.
Een tweede verklaring is het feit dat obesitas tot verminderde vruchtbaarheid leidt. Door medicijnen tegen obesitas te gebruiken zou logischerwijs ook de vruchtbaarheid weer toenemen. Zo kunnen ook middelen die geen direct effect hebben op anticonceptie, indirect alsnog de kans op zwangerschap verhogen.
Dat afslankmedicijnen op deze manier een gunstig effect kunnen hebben op vruchtbaarheid was al duidelijk, zegt Liesbeth van Rossum, internist-endocrinoloog en hoogleraar obesitas bij Erasmus MC. „Deze middelen worden voorgeschreven bij vrouwen die kampen met overgewicht en een kinderwens hebben en bijvoorbeeld in aanmerking willen komen voor een IVF-traject. Soms zien we vrouwen die alsnog via de natuurlijke manier zwanger raken, gewoonweg omdat ze zijn afgevallen en hun cyclus weer op gang komt.”
Wel waarschuwt ze – net als de Britse toezichthouder – dat het onbekend is wat de gevolgen zijn van afslankmedicijnen voor het ongeboren kind. Daarom moeten mensen twee maanden voor het begin van een IVF-procedure stoppen met het gebruik van afslankmedicijnen. Na die periode is het middel weer uit het lichaam verdwenen.
Joop Laven, reproductief endocrinoloog bij Erasmus MC, hoopt dat deze ‘pauzeperiode’ onnodig blijkt. „Het vervelende is dat door afslankmedicijnen niet alleen vetweefsel verdwijnt, maar ook bot- en spiermassa.” In de tussenperiode zonder medicijngebruik komt vetweefsel weer terug, maar de rest niet – onwenselijk voor tijdens de zwangerschap. Wellicht volgen binnenkort positieve resultaten uit een groot onderzoek van Erasmus MC, zegt Laven. „De gegevens die er wel zijn, zijn geruststellend. Er zijn veel gevallen beschreven waaruit blijkt dat kinderen geen afwijkingen krijgen.”
Met medewerking van Emma Vos.
<dmt-util-bar article="4896176" data-paywall-belowarticle headline="Toezichthouder in VK waarschuwt voor ongeplande zwangerschapdoor afslankmedicijnen. Hoe kan dat?” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2025/06/07/toezichthouder-in-vk-waarschuwt-voor-ongeplande-zwangerschap-door-afslankmedicijnen-hoe-kan-dat-a4896176″>
Als de laatste bal van Aryna Sabalenka uit vliegt, valt Coco Gauff snikkend op het gravel. Het ongeloof is van haar gezicht te lezen. „Oh my God, oh my God, oh my God”, roept ze, een hand voor haar mond geslagen. De 21-jarige is zojuist de nieuwe Roland Garros-kampioen geworden.
„Ik had eerlijk gezegd niet verwacht dat ik het kon”, zegt ze tegen het publiek in haar overwinningsspeech. Ze citeerde rapper en producer Tyler the Creator: „‘Als ik ooit tegen je heb gezegd dat ik twijfels had, dan was ik aan het liegen.’ Ik denk dat ik tegen mezelf aan het liegen was, ik kon het wél.”
De verwachtingen waren vooraf hooggespannen. Dit was de eerste keer sinds 2013 dat de nummers 1 en 2 van de wereld allebei in de finale van Roland Garros stonden. Beide speelsters hebben de afgelopen tijd bovendien hard gewerkt aan hun gravelspel, met succes. Sabalenka won vorige maand nog het grote graveltoernooi in Madrid (waar ze Gauff in de finale in twee sets versloeg), en Gauff won weliswaar geen toernooien, maar stond voor Roland Garros wel al in twee finales.
Finalewaardig
Het niveau was wisselvallig, maar de wedstrijd was qua spanning en drama absoluut finalewaardig, met breaks over en weer, lange rally’s, momentumwisselingen, een tiebreak. Gauff begon matig. Ze maakte veel fouten en haar service haperde. Die is vaker een punt van zorg. Haar eerste service is vaak hard en gevaarlijk, maar haar tweede service is zwak en geeft de tegenstandster de kans direct aan te vallen. Dat gebeurde ook in deze finale geregeld, en ze kwam al gauw op grote achterstand. Even leek het alsof Sabalenka, die meteen scherp en aanvallend van start ging, over haar heen zou walsen.
Dat gebeurde niet. De jonge Amerikaanse wist zich dapper terug te knokken. Ze verloor de eerste set uiteindelijk alsnog in een tiebreak, maar liet zich daardoor niet van de wijs brengen. Het zegt veel over de mentale groei die Gauff heeft doorgemaakt dat ze na het verlies van die spannende set, waarin ze zo hard had gewerkt om terug te komen, onverstoorbaar door bleef tennissen. Ze bleef rustig en geduldig, haalde in lange rally’s veel ballen terug en werd daar vaak ook voor beloond door Sabalenka, die meer en meer fouten maakte en haar frustratie steeds moeilijker kon loslaten.
De rust en het geduld brachten Gauff uiteindelijk de overwinning. Haar eerste wedstrijdpunt werd weggeveegd door een snoeiharde bal van Sabalenka, als reactie op een zoveelste zwakke service van Gauff. Maar de Amerikaanse gaf geen kik. Ze ging gewoon weer klaarstaan om te serveren, alsof er niets gebeurd was. Ze kreeg zelfs nog een breakpoint tegen, maar ook die werkte ze weg. Ze pareerde de laatste aanvallen van haar tegenstandster, en pas daarna liet ze haar emoties de vrije loop.
Op het podium kwamen ook bij Sabalenka de tranen. Jarenlang geloofde de Wit-Russische powerhouse dat ze nooit goed zou worden op gravel. Roland Garros winnen was voor haar de ultieme manier geweest om het tegendeel te bewijzen. De teleurstelling over haar eigen spel was daarom groot, en ze was hard voor zichzelf. „Sorry voor deze vreselijke finale”, zei ze tegen haar team.
Revanche
Gauffs overwinning is gerust een revanche te noemen. Op tegenstandster Sabalenka, maar ook op zichzelf en op de eerste finale die ze in Parijs speelde, in 2022. Die verloor ze toen dik van Iga Swiatek, die het toernooi vervolgens drie keer won. De tranen na afloop van die finale werden vooral veroorzaakt door het besef dat ze bij lange na niet haar beste tennis had gespeeld. Ze had zichzelf het succes al voor de wedstrijd ontnomen, doordat ze niet echt geloofde dat ze hem zou kunnen winnen. Nu heeft ze aan zichzelf dus het tegendeel bewezen.
Het leger van Thailand heeft de controle aan de grens met Cambodja verscherpt. Thailand beschuldigt het buurland ervan langs de grens troepen en materieel te verzamelen. Een aantal grensposten zou volgens lokale media zijn gesloten, hoewel Thailand eerder zei de grens open te houden. Duizenden mensen, onder wie veel Thai die in de vele casino’s van de Cambodjaanse grensstad Poipet waren om te gokken, zouden er zaterdag zijn gestrand.
De spanningen tussen beide landen zijn de laatste dagen opgelopen, nadat op 28 mei een Cambodjaanse militair om het leven kwam bij een vuurgevecht bij Chong Bok, in een gebied vlakbij het drielandenpunt met Laos waarover Thailand en Cambodja elkaar al decennia over het gezag betwisten.
De twee landen delen een landgrens van ruim achthonderd kilometer, die in 1907 is vastgesteld door Frankrijk – de toenmalige kolonisator van Cambodja. Thailand vocht die grens later aan, en sindsdien laait het conflict met enige regelmaat op. Een begin deze eeuw ingestelde commissie die een oplossing voor het geschil moet zoeken, heeft tot dusverre weinig vooruitgang geboekt.
Nationalistische liederen
Het conflict richt zich onder meer op de elfde-eeuwse hindoetempel Preah Vihear, die in 1962 door het Internationaal Hof van Justitie in Den Haag aan Cambodja werd toegewezen. In 2013 erkende dat ook de Cambodjaanse claim op het terrein waarop de tempel zich bevindt.
Een paar jaar eerder, in 2008, was tussen beide landen een gewelddadig conflict uitgebarsten nadat Cambodja de tempel had voorgedragen voor de Werelderfgoedlijst van Unesco. Dat duurde tot eind 2011, toen Thailand en Cambodja afspraken hun troepen uit het gebied terug te trekken. Intussen waren aan beide zijden ongeveer twintig doden gevallen.
De huidige spanningen begonnen echter zo’n 150 kilometer verderop, in de buurt van de Ta Muen Thom-tempel, die eveneens in betwist grensgebied staat. Daar arriveerde in februari een groep door militairen begeleide Cambodjanen die nationalistische liederen zongen tot ze door Thaise soldaten werden tegengehouden.
In Thailand werden nationalistische sentimenten aangewakkerd vanwege gesprekken die de Thaise regering met Cambodja wil voeren over gezamenlijke exploitatie van gasvelden in de buurt van het Thaise vakantie-eiland Koh Kood, dat ook door Cambodja wordt geclaimd. Thaise oppositiepolitici vrezen dat de regering in Bangkok vanwege die onderhandelingen bereid zou zijn om in dat dispuut territoriale concessies aan Cambodja te doen.
Warme banden
Die achterdocht wordt mede gevoed door de goede persoonlijke banden tussen de families die in beide landen aan het roer staan. De huidige premier Paetongtarn Shinawatra van Thailand is de dochter van voormalig leider Thaksin Shinawatra, terwijl in Cambodja Hun Manet de regering leidt, de zoon van oud-premier en huidig voorzitter van de Cambodjaanse senaat Hun Sen.
Lees ook
‘Nepo-baby’s’ regeren in Zuidoost-Azië in de schaduw van hun vaders
Ondanks die warme relatie heeft het Thaise leger volgens premier Shinawatra het mandaat gekregen om „indien nodig” de confrontatie aan te gaan, zei ze volgens de krant Bangkok Post na afloop van een vergadering van de nationale veiligheidsraad, hoewel vreedzame middelen volgens haar altijd de voorkeur hebben.
Haar Cambodjaanse collega Hun Manet zei zaterdag tijdens een bezoek aan een school in de grensprovincie Ratanakiri dat hij tot een oplossing wil komen via de bilaterale grenscommissie van beide landen. Die komt op 14 juni bij elkaar, en volgens een woordvoerder van het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken is ook Bangkok bereid de kwestie daar te bespreken.
Maar als dat niets oplevert, overweegt Hun Manet een nieuwe stap naar het Internationaal Gerechtshof, dat door Thailand overigens niet wordt erkend. Niettemin verzekerde hij zijn toehoorders dat Cambodja „met militaire middelen zal antwoorden als Thailand een gewapende inval doet”, aldus de Khmer Times.
Vrijdag probeerde de Maleisische premier Anwar Ibrahim, momenteel voorzitter van het regionale samenwerkingsverband ASEAN, de spanningen tussen beide landen te sussen. Hij had met zijn beide collega’s gesproken, schreef hij op X, en Thailand en Cambodja opgeroepen „terughoudendheid te betrachten […] en aan een vreedzame oplossing te werken”.
