Klaver en Kuiken spreken in Zeeland vooral over niet-Zeeuwse onderwerpen

Reportage

Provinciale Statenverkiezingen Op een gezamenlijke bijeenkomst in Zeeland openden de leiders van GroenLinks en PvdA de verkiezingscampagne. Ze zetten vooral in op de strijd om de macht in de Eerste Kamer.

Partijleiders Jesse Klaver (GroenLinks) en Attje Kuiken (PvdA) bij hun hun gezamenlijke campagne-bijeenkomst in het Zeeuwse Middelburg.
Partijleiders Jesse Klaver (GroenLinks) en Attje Kuiken (PvdA) bij hun hun gezamenlijke campagne-bijeenkomst in het Zeeuwse Middelburg.

Foto ROBIN UTRECHT / ANP

GroenLinks en PvdA blijven gretig meeliften op het van de VVD gekregen stempel ‘linkse wolk’. „Wij bezuinigen níét op sociale zekerheid, wonen en zorg”, zeggen GroenLinks-leider Jesse Klaver en PvdA-fractievoorzitter Attje Kuiken in de Oostkerk, een barokke koepelkerk, in Middelburg bij hun eerste ‘townhall’ – de nieuwe benaming voor hun gezamenlijke verkiezingsbijeenkomsten. Een breekpunt, noemen ze het.

De twee partijleiders reageren op Edith Schippers, de nummer 1 van de VVD op de Eerste Kamerlijst, die vorige week in een interview met nu.nl hintte op bezuinigingen, waarin haar gevraagd werd waar de VVD-wens van lastenverlichtingen op arbeid van betaald zou worden.

Afgaande op de peilingen gaat de huidige coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie (opnieuw) geen meerderheid halen in de senaat. Daarom zal Rutte IV weer op zoek moeten naar hulp vanuit de oppositie. Door de plannen van PvdA en GroenLinks om samen op te trekken in de Eerste Kamer hopen ze extra invloed te kunnen hebben op het kabinetsbeleid. Ze hopen er zelfs de grootste fractie te kunnen worden.

De twee partijen trappen de campagne in Middelburg af omdat Zeeland de enige provincie is waar GroenLinks en PvdA al een gezamenlijke lijst en gezamenlijk programma voor de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart hebben, al is dat deels ook uit nood geboren. Individueel zijn ze zo klein dat het lastig is invloed uit te oefenen in de provincie waar christelijk-conservatieve partijen domineren.

‘Linkse wolk’-truien

VVD-leider Mark Rutte en de lijsttrekker Schippers openden eind januari in De Telegraaf de aanval op de combinatie van GroenLinks en de PvdA. Het weekend erna, op het PvdA- en GroenLinkscongres, hadden Kuiken en Klaver kritiek op het gebrek aan inhoud in het Telegraaf-interview. Ze wilden een ideeënstrijd, over het klimaat bijvoorbeeld. Of over kapitaal en arbeid. PvdA’ers en GroenLinksers liepen opgetogen rond in „linkse wolk”-truien, de term die Rutte voor hen heeft bedacht. In de laatste stand van Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van drie peilbureaus, blijft de VVD vooralsnog de grootste. Het linkse blok ligt daar niet ver achter.

Partijleiders Kuiken en Klaver willen concreet dat het kabinet de voorgenomen bezuinigingen op de jeugdzorg, de verpleeghuiszorg, de jonggehandicaptenzorg en de bijstand intrekt. Als die bezuinigingen wél doorgaan, zegt Attje Kuiken, „wordt het héél lastig om verder met ons samen te werken”. Daarmee verbreedt de tegenaanval van PvdA en GroenLinks zich ook naar hun „progressieve vrienden” in het kabinet: D66.

Geen aanval op D66

Hoewel in de hoek van D66 veel potentiële kiezers zitten en Kaag eerder ook waarschuwde dat de overheid de koopkracht niet blijvend kan stutten, is het doel van Klaver en Kuiken niet om D66 hiermee aan te vallen, zeggen ze. „We willen de macht van de VVD breken. Zij zijn al dertien jaar de grootste. Daarom vallen we hén aan”, zegt Klaver. De progressieve vrienden in het kabinet, én de overige linkse partijen, zijn nog steeds de partijen waar ze mee willen samenwerken. „We willen D66 de kans geven over links te gaan”, zegt Klaver. Ze zijn niet bang dat ze hun bondgenoot in het kabinet juist klein maken, door zich zo op de VVD te richten.

GroenLinks en PvdA vrezen evenmin de coalitie nu in de handen van de rechterflank in de Eerste Kamer te drijven, door ‘breekpunten’ te noemen voor onderhandelingen over mogelijke akkoorden die het kabinet zal moeten sluiten met de oppositie. Klaver: „We laten zien: er zijn alternatieven. Lastenverhogingen op de mensen die het goed hebben, bijvoorbeeld.”

Het idee van de ‘townhall’, een concept dat net als de eerdere ‘meet-ups’ van GroenLinks is overgewaaid uit de Verenigde Staten, is dat potentiële kiezers vragen kunnen stellen aan de partijleiders. Grootste zorg bij de Zeeuwse PvdA’ers en GroenLinksers leek níét de dreigende bezuinigingen te zijn. Het was het besluit van Rob Jetten (Klimaat & Energie, D66) om twee nieuwe kerncentrales te bouwen in het Zeeuwse Borssele. „Kerncentrale twee en drie, dócht het nie!”, scandeert een vrouw door de koepelkerk. Kunnen GroenLinks en PvdA dat alsjeblieft tegenhouden?

„Wij zijn ook tegen de komst van die kerncentrales”, reageert Klaver, „en zullen er alles aan doen om dat besluit terug te draaien.” Een breekpunt voor de mogelijke toekomstige samenwerking met het kabinet noemt hij het niet.