Ze lijkt op haar moeder Kate Winslet, de 24-jarige Mia Threapleton. Ze gebruikt de achternaam van haar vader Jim, een assistent-regisseur met wie Winslet van 1998 tot 2001 getrouwd was. Zo ga je ook minder snel door voor nepobaby.
Toch is daar geen ontkomen aan; zo besloot de modepers in Cannes dat haar groene jurk met gouden bloemen op de rode loper een ode was aan Winslets jurk bij het Oscargala van Titanic in 1998. Maar dat moment op de rode loper moet nog komen als ik haar in het Marriott spreek over haar hoofdrol als novice Liesl in Wes Andersons jongste stijlexercitie The Phoenician Scheme. Liesl rookt pijp en slaat een drankje niet af; haar vader, de louche grootkapitalist Zsa-zsa Korda (Benicio del Toro), benoemt haar tot zijn enige erfgenaam als rivalen, bureaucraten en zijn eigen broer een neokoloniaal megaproject van tunnel, stuwdam en spoorweg trachten te saboteren.
Moeder Winslet gaf haar geen specifiek advies mee voor Cannes, zegt Threapleton. „Maar dat zou ongetwijfeld zijn: blijf kalm. Dat is meestal haar advies.” Ze zag in haar jeugd weinig filmsets, zegt ze. „Als ik meemocht, was dat een bijzonder uitje.” Niet dat Winslet haar voor een acteercarrière wilde behoeden. „Maar ze hield werk en privé liever gescheiden, en daar ben ik nu blij mee. Want zo leer ik mijn eigen lessen en gaat het om míjn filmervaringen en prestaties. Dat voelt best goed.”
Wel maakte ze als dertienjarige haar filmdebuut in A Little Chaos, waarin Kate Winslet als tuinarchitect Sabine de Barra helpt om Versailles aan te leggen – regisseur was Alan Rickman, die ook zonnekoning Lodewijk XIV speelde.
Haar hoofdrol in de nieuwe Wes Anderson is een doorbraak: Threapletons filmresumé beperkte zich tot een tiental bijrollen en één grote rol in de postapocalyptische psychothriller Shadows in 2020.
Mia Threapleton (r) als novice Liesl Beeld TPS Productions/Focus
Benicio del Toro
Met Wes Anderson kwam ze via haar agent in contact. „Hij vroeg om een selftape zonder informatie over de rol, behalve dat hij ‘een jong meisje’ zocht. De scène kwam niet uit zijn script, maar dat is normaal.” Bij de eerste auditie mocht ze drie kwartier van tevoren een paar pagina’s van het script lezen om dat te spelen. Toen ontmoette ze Wes Anderson zelf. „Dat was heerlijk, hij is heel relaxed. Gewoon wat praten. En daarna nodigde hij me per mail uit nog wat scènes te proberen. En daarna: zou je een screentest willen doen met Benicio del Toro? Toen daalde het pas echt in. Oké, wow. Dit is het kaliber mensen met wie ik straks misschien werk.”
Del Toro vertelt in Cannes dat Threapleton hem strak bleef aankijken zonder met haar ogen te knipperen toen hij haar intens aanstaarde. Toen beseften hij en Wes Anderson dat ze Liesl kon spelen. Klein maar taai, in staat haar eigen vader te weerstreven. Threapleton: „Na die auditie mocht ik eindelijk het hele script lezen, zij het op een versleutelde, tijdelijke file.”
De serieuze rollen van The Phoenician Scheme zijn voor Threapleton, Del Toro en Michael Cera als entomoloog en dubbelspion Bjorn. De rest van Hollywoods A-lijst kwam weer voor minimumloon langs bij Filmstudio Babelsberg in Potsdam voor rolletjes van een minuut, of van tien minuten: Willem Dafoe, Bill Murray als God, Benedict Cumberbatch, Mathieu Amalric, Tom Hanks, Charlotte Gainsbourg, Bryan Cranston. Voor de gezelligheid of om Andersons sets te bewonderen. Threapleton vergaapte zich aan de creaties van „de geniale” setdesigner Adam Stockhausen. „Er was een enorme tunnel met spoor en trein die via slimme perspectieftrucs zo groot als een voetbalveld leek. Verbazingwekkend.”
Hoe was het om te acteren voor Wes Anderson? Moet alles niet minimaal? „Mensen denken dat hij vooraf alles al heeft uitgewerkt, maar hij streeft op zijn manier juist naar naturalisme en vraagt je scènes op allerlei manieren te doen. Hij experimenteert en exploreert en je eindigt vaak met iets heel anders dan dat je verwachtte. Op een zeker moment – de zesde scène geloof ik – stond ik tussen twee takes met mijn handen op mijn heupen en kwam Wes’ gezicht opeens achter de monitor vandaan. ‘Ho, niet bewegen, precies zo blijven staan.’ Dat moment zit in de film.” Al ben je inderdaad ook een pop in een enorm poppenhuis, erkent ze. „Het is als een diorama: de hele wereld is tot in detail ontworpen. Je hoeft er alleen maar binnen te stappen.”
Het wil maar niet serieus worden in de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. En hoe langer deze situatie duurt, des te problematischer het wordt. Nederland wordt geregeerd door vier partijen die het gewicht van hun rol niet aan lijken te kunnen. Ze wantrouwen en vrezen elkaar, komen niet met hoognodig beleid, en laten ook de kiezers in de steek die ze met grote beloftes gelokt hadden. Hoe lang gaat dit nog door, de angst en ellende in het rijk van Schoof?
De persconferentie van PVV-leider Geert Wilders was een zoveelste bewijs van deze houding. Afgelopen maandag presenteerde hij, opvallend genoeg in perscentrum Nieuwspoort, mét de verzamelde parlementaire pers, een tienpuntenplan met maatregelen om de immigratie tegen te gaan. Deze punten waren een regelrechte motie van wantrouwen tegen zijn eigen minister die hierover gaat, Marjolein Faber (Asiel en Migratie). Serieus kon het plan niet genomen worden, de meeste voorgestelde maatregelen waren in een eerder stadium ook al door de andere coalitiepartijen verworpen. Het leek eerder bedoeld om de volgende verkiezingen te winnen. De PVV staat er slecht voor in de peilingen, het vermoeden in de partij is dat coalitiegenoot VVD het kabinet zo snel mogelijk wil laten vallen, en de aandacht voor migratie, hún onderwerp, is in het politieke debat behoorlijk ingezakt. Duidelijk was meteen dat Wilders’ dreigement om het kabinet binnen een paar weken op te blazen helemaal geen écht dreigement was. Het ging hem erom de PVV-kiezer duidelijk te maken dat hij er nog wás. Profilering staat in deze coalitie nu eenmaal altijd voorop. Als Wilders echt had gewild dat het kabinet iets zou bereiken op migratie, dan had hij Faber allang opdracht gegeven meerderheden te zoeken in de Eerste Kamer voor haar asiel- en migratiewetten. Faber doet het politieke handwerk niet, pakt zelden de telefoon. Wilders lijkt het best te vinden. Het laat zien hoe moeizaam de transitie van populisme naar regeringsmacht gaat.
Minstens zo treurig is dat de andere drie coalitiepartijen hun rol niet veel serieuzer lijken te nemen. Ze namen nauwelijks afstand van Wilders’ vergaande en soms antirechtsstatelijke voorstellen. Wilders eiste – nogmaals: met het dreigement het kabinet op te blazen – dat de grenzen worden gesloten voor asielzoekers. Hij wil daarvoor het leger inzetten. Alleenstaanden met een verblijfsvergunning moeten volgens Wilders asielzoekerscentra na veertien weken verlaten, ook als er nog geen onderdak is. Wilders’ tienpuntenplan verdiende een stevig weerwoord uit de coalitie, en dat kwam er niet. Dick Schoof is al helemaal afwezig. In zijn wekelijkse persconferentie maakte hij niet duidelijk wat volgens hém, toch de premier van Nederland, de juridische of menselijke grenzen zijn. Hij stelde zich op als een neutrale observator langs de zijlijn. Na bijna een jaar regeren mag Schoof toch wel eens beseffen dat het kabinet regeert, niet Wilders.
De apathie, het wegduiken bij moeilijke vragen, het roepen: deze coalitie maakt geen serieuze indruk. Dat geldt niet alleen voor Wilders. Op het gebied van landbouw en stikstof had het kabinet ook allang met beleid moeten komen. Het dossier is nota bene in handen van een partij, BBB, die beloofde alles op te lossen. NSC, de partij die naar eigen zeggen bestaat om de rechtsstaat en goed bestuur te waarborgen, gedoogt de dagelijkse aanvallen op democratie en rechtsstaat van een coalitiegenoot. En de VVD kan de andere drie partijen verwijten „onvolwassen politiek” te bedrijven, ook deze partij staat permanent in een campagnestand en lijkt niet te willen investeren in een effectief kabinet. Dit alles lijdt tot stilstand op grote dossiers, en een politiek van afschuiven. De begroting op Prinsjesdag en de voorjaarsnota lieten hetzelfde patroon zien, telkens stelt het kabinet echt beleid, moeilijke keuzes, uit.
De kiezer is hier de grote verliezer van. Die ziet een kabinet dat met grote woorden begon, dat zou afrekenen met een in zichzelf gekeerde politieke cultuur. Maar de vier coalitiepartijen maken die belofte niet waar. Ze verzanden in profileringsdrang, geroddel en bestuurlijke stilstand. Dat is niet alleen Wilders aan te rekenen, hoewel hij het op dagelijks niveau het bontst maakt. Hij valt op X zijn coalitiegenoten routinematig aan, zet de premier voor schut en beheerst het gesprek. Maar de andere partijen geven hem die ruimte. Nemen ze afstand van Wilders’ retoriek en laten ze hem en het kabinet desnoods vallen? Of laten ze zien dat ze, ondanks de lastige samenwerking met de PVV, toch met hem iets voor elkaar kunnen krijgen? Ze laten zich nu gijzelen, wekken de indruk er allang niet meer in te geloven. Dat is onverantwoord. Wilders’ antirechtsstatelijke ideeën verdienen weerwoord. En de kiezer heeft recht op een kabinet dat regeert.
Het Franse kind, of in elk geval het stereotype, gooit niet met eten. Het zit stil in de trein en luncht elke zondag met oma. Het krijgt vanaf zijn derde huiswerk en ziet zijn oppas vaker dan zijn ouders. Het wordt waar nodig streng bestraft door ouders, leraren en zelfs onbekende volwassenen.
En het Franse kind, niet alleen het stereotype, loopt een serieuze kans slachtoffer te worden van geweld en seksueel misbruik.
Uit peilingen blijkt dat 24 procent van de Fransen zegt geweld te hebben meegemaakt in zijn jeugd, een op de tien zegt slachtoffer te zijn van incest. Een-op-een vergelijkbare cijfers over Nederland zijn er niet, maar volgens de meest recente Nationale prevalentiestudie mishandeling van de Universiteit Leiden uit 2017 blijkt dat in Nederland zo’n 3 procent van de kinderen slachtoffer is van kindermishandeling, waar seksueel misbruik onder valt.
Afgelopen tijd kreeg een aantal gebeurtenissen rond seksueel en fysiek geweld tegen kinderen veel publiciteit in Frankrijk. Zoals het schandaal rond de katholieke middelbare school Notre-Dame de Bétharram. Tweehonderd oud-leerlingen hebben aangifte gedaan van fysiek geweld en seksueel misbruik op de school, gedurende een periode van decennia gepleegd door medeleerlingen, leraren en priesters. Het schoolbestuur en mogelijk zelfs de autoriteiten zouden hebben weggekeken.
Een tweede veelbesproken zaak is die van chirurg Joël Le Scouarnec die in 25 jaar 299 van zijn patiënten misbruikte, van wie veruit de meesten minderjarig – hij werd deze week veroordeeld tot twintig jaar cel. Ook langer geleden verschenen er geregeld verhalen over geweld tegen kinderen in de Franse pers, waarbij soms bekende Fransen waren betrokken. Zo zou politicoloog Olivier Duhamel, voormalig lid van het Europees Parlement, zich in de jaren tachtig hebben vergrepen aan onder anderen zijn stiefzoon. Schrijfster Vanessa Springora en actrice Judith Godrèche beschuldigen prominente figuren uit de literaire en filmwereld van seksueel misbruik – rechtszaken hierover lopen nog.
De Frans-Braziliaanse kinderpsychiater Laelia Benoit (37) doet aan het Child Study Centre van de Amerikaanse universiteit Yale onderzoek naar de invloed van maatschappelijke structuren op de psychische gezondheid van kinderen. In een videogesprek vanuit New Haven stelt zij dat de zaken iets zeggen over de positie van het kind in de Franse maatschappij. „We willen dat kinderen onzichtbaar zijn.”
Lees ook
Lees ook: Actrice Judith Godrèche: ‘De Franse cinema is geen veilige werkplek’
Wat is Notre-Dame de Bétherram voor school?
„Het is een privéschool met een collège (voor leerlingen van elf tot veertien jaar) en een lycée (vijftien tot achttien jaar). Het collège is een internaat en hier vond het meeste geweld plaats. De school is lokaal heel bekend; ouders waren trots als hun kinderen naar Bétharram gingen. Vooral het internaat gold als een plek waar kinderen heropgevoed werden – bijvoorbeeld als ze leerproblemen hadden, kattekwaad uithaalden of thuis de regels niet volgden. Het werd gewaardeerd dat leerkrachten absolute autoriteit hadden, waaraan leerlingen volledig werden onderworpen.”
Wat zegt het dat zo’n school een goede reputatie genoot?
„Je ziet hieraan dat de Franse cultuur infantiste is. Dat wil zeggen dat er veel rigide opvattingen bestaan over kinderen. Zo moeten Franse kinderen sage (wijs) zijn, in de zin dat ze stillig moeten zijn, niet moeten praten als er niet tegen hen wordt gesproken, dat ze niet te veel horen te bewegen, dat ze zich onderdanig moeten opstellen naar volwassenen. Ze hebben niet het recht om ‘waarom’ te vragen, er is weinig dialoog tussen ouders en kinderen.
„Dit beeld bevestigen ouders aan elkaar. Het is in Frankrijk een groot compliment als iemand zegt ‘oh la la, wat is uw kind wijs!’. Eigenlijk bedoelen we daarmee: wat is uw kind onzichtbaar. In Frankrijk is het ook meer geaccepteerd om kinderen te straffen, ook in het openbaar en ook als het niet je eigen kinderen zijn. En methoden waarvan we weten dat ze schadelijk zijn voor kinderen, zoals het kind in zijn kamer opsluiten als het een woede-aanval heeft, of boos worden als het in zijn broek plast, zijn nog breed geaccepteerd.”
Is deze manier van opvoeden typerend voor de gegoede burgerij?
„In de Franse bourgeoisie wordt het van oudsher als iets positiefs gezien als er afstand is tussen ouders en hun kinderen. In de negentiende eeuw waren het niet de ouders die hun kinderen opvoedden: dat deed de oppas. Zo had de moeder tijd om salon te houden [waarbij intellectuelen, kunstenaars en politici samenkwamen om te filosoferen, red.] en de werkende vader te helpen bij zijn zaken.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="below" data-description="De katholieke middelbare school Notre-Dame de Bétharram. Tweehonderd oud-leerlingen deden aangifte van fysiek geweld en seksueel misbruik op de school tussen 1957 en 2004.
Foto Jean-Marc Barrere/Hans Lucas/AFP
” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid” readability=”1″><img alt data-description="De katholieke middelbare school Notre-Dame de Bétharram. Tweehonderd oud-leerlingen deden aangifte van fysiek geweld en seksueel misbruik op de school tussen 1957 en 2004.
Foto Jean-Marc Barrere/Hans Lucas/AFP
” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/05/30154327/data133013426-215e1a.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-6.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-4.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-5.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-6.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-7.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/a0yzz6GJN-ajPg5EAchp9X-M_J4=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/05/30154327/data133013426-215e1a.jpg 1920w”>De katholieke middelbare school Notre-Dame de Bétharram. Tweehonderd oud-leerlingen deden aangifte van fysiek geweld en seksueel misbruik op de school tussen 1957 en 2004.
Foto Jean-Marc Barrere/Hans Lucas/AFP
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Demonstratie in februari 2025, nadat drie personen werden aangeklaagd voor het misbruik op de katholieke middelbare school Notre-Dame de Bétharram.
Foto Philippe Lopez/AFP
” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Demonstratie in februari 2025, nadat drie personen werden aangeklaagd voor het misbruik op de katholieke middelbare school Notre-Dame de Bétharram.
Foto Philippe Lopez/AFP
” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-1.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/05/30154329/data133013438-191a7b.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-10.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-8.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-9.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-10.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2025/05/kinderpsychiater-laelia-benoit-sommige-fransen-geloven-nog-steeds-in-opvoedkundig-geweld-11.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/V8FbOngLB0rYd65Vw2UiCbR9vPY=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/05/30154329/data133013438-191a7b.jpg 1920w”>Demonstratie in februari 2025, nadat drie personen werden aangeklaagd voor het misbruik op de katholieke middelbare school Notre-Dame de Bétharram.
Foto Philippe Lopez/AFP
Foto Jean-Marc Barrere/Hans Lucas/AFP, Foto Philippe Lopez/AFP
„Deze geschiedenis beïnvloedt nog steeds hoe de huidige bourgeoisie naar kinderen kijkt – dit zie je overigens ook in het Verenigd Koninkrijk. En deze zienswijze is doorgesijpeld naar andere sociaal-economische groepen. Ook in de arbeidersklasse wordt het niet per se als iets positiefs gezien om veel tijd met je kinderen door te brengen, zeker niet als dat ten koste gaat van je gewerkte uren. Niet voor niets hebben veel ouders een au-pair en is de kinderopvang tot laat open.”
Hoe is het Franse onderwijs, vergeleken bij dat van andere Noord-Europese landen en de Verenigde Staten?
„Kinderen gaan langere dagen naar school. Dit zie je terug in de Franse werkcultuur: aanwezigheid wordt gewaardeerd, anders dan bijvoorbeeld in de VS waar efficiëntie belangrijker wordt gevonden. Dat maakt dat Amerikanen kortere werkdagen hebben, maar zeer gedreven zijn en dat het bijvoorbeeld normaal is om achter je computer te lunchen. In Frankrijk zijn de werkdagen vaak langer, maar is er ook tijd voor een uitgebreide lunch.
„Een ander verschil is dat er op Franse scholen meer wantrouwen is jegens kinderen. Als een leerling gedrag vertoont dat niet wordt begrepen, zullen Franse docenten er sneller vanuit gaan dat het kind liegt of manipuleert. Dit wantrouwen bestaat ook andersom: een Frans kind zal minder snel een knuffel geven aan zijn docent – die hij trouwens met u aanspreekt – dan een kind in de VS.
„Op school ligt de nadruk sterk op resultaten: vanaf hun derde krijgen leerlingen huiswerk mee en wordt perfectie verwacht. Bij rapportbesprekingen wordt vooral gekeken naar wat er niet goed gaat. Toen ik jong was, had ik zelfs een docent die cijfers onder nul gaf – zo ontmoedigend! Het hoogst haalbare is vaak dat er ‘niets aan te merken’ is op een kind. In andere culturen worden kinderen meer aangemoedigd om dingen te proberen, ook al is het niet perfect, en worden meer complimenten gegeven.
Vanaf hun derde krijgen Franse leerlingen huiswerk mee en wordt perfectie verwacht. Ik had zelfs een docent die cijfers onder nul gaf
„Ook dit zie je terug op de werkvloer: intelligent zijn staat voor veel Fransen gelijk aan kritisch zijn, dus zijn we altijd op zoek naar imperfecties. Dat maakt ons goede wiskundigen. Maar het maakt ook dat er minder ruimte is voor creativiteit, verwondering en zelfvertrouwen. ”
Hoe is de manier waarop volwassenen in Frankrijk naar kinderen kijken historisch bepaald?
„De korte versie is dat het voortkomt uit het katholieke christendom, waarin het kind de vrucht is van seksualiteit – iets zondigs. Hieruit is het idee ontstaan dat het kind potentieel een kleine demon is en je bij de opvoeding moet zorgen dat je het kwaad uit het kind verwijdert. Deze overtuigingen bestonden tot aan de Tweede Wereldoorlog ook in andere Europese landen. In Duitsland stonden traditionele kinderliedjes vol met dreigementen (zoals dat het kind zou worden vermalen tot worstjes als het iets fout deed). Na de oorlog kwam, onder meer dankzij het onderzoek van psychoanalist Alice Miller, het besef dat deze wrede opvoeding invloed had gehad op de opkomst van het nazisme, waarna veranderingen zijn ingezet.
Kinderpsychiater Laelia Benoit in de medische biblioitheek van Yale University.Foto David Billet
„Frankrijk loopt hierin achter. Duitsland, maar ook Zwitserland en de Scandinavische landen hebben na de Tweede Wereldoorlog gezegd: wij willen een weerbare democratie, met sterke sociale cohesie tussen verschillende generaties. Dat betekent dat er ruimte moet zijn voor dialoog en dat er geen plek is voor vernedering van kinderen – laat staan fysiek geweld. Terwijl sommige Fransen nog steeds geloven dat geweld opvoedende waarde kan hebben.”
Premier François Bayrou gebruikte de term ‘pedagogische tik’ eerder deze maand nog, toen hem werd gevraagd naar een klap die hij in 2002 uitdeelde aan een kind dat hem probeerde te bestelen.
„Precies! Hij had het zelfs over ‘het gebaar van een gezinshoofd’. Voor sommige Fransen was dat choquerend, maar voor velen ook niet – waarin het patriarchale van onze maatschappij tot uitdrukking komt. In patriarchale maatschappijen is meer ruimte voor fysiek geweld.”
Lees ook
Lees ook: De Franse Anne-Liz Deba werd jarenlang gepest. ‘Ik had nog nooit van dat woord gehoord’
Is er een direct verband tussen wat u een ‘infantiliserende cultuur’ noemt en de zaken rond geweld, seksueel misbruik en incest die afgelopen jaren speelden?
„Ja. In een culture infantiste is de volwassene altijd superieur aan het kind. Het idee leeft dat iedereen met zijn kinderen kan doen wat hij wil. Een beetje zoals in patriarchale maatschappijen sommigen vinden dat mannen met hun vrouw mogen doen wat ze willen. Feministen betogen dat er geen ‘onschuldig’ seksisme bestaat: het maken van seksistische opmerkingen over hoe een vrouw zich kleedt zet de deur open naar aanrakingen, verkrachting, zelfs naar femicide. Ook bij kinderen bestaat zo’n glijdende schaal.”
Klopt het dat seks met minderjarigen in sommige Franse films, boeken en liedjes zelfs wordt geromantiseerd?
„Zeker. Er bestaat een tolerantie voor pedofiele handelingen. Tijdens [de studentenrevolutie van, red.] mei 1968 spraken vooraanstaande intellectuelen zich onder het mom van seksuele bevrijding uit voor pedofilie. Chansonzanger Serge Gainsbourg zong incestueuze liedjes [in ‘Lemon Incest’ zingt Gainsbourg samen met zijn dochter Charlotte dat „de liefde die we nooit samen zullen bedrijven, de mooiste is, de meest gewelddadige”, red.] Er zijn meerdere films waarin volwassen mannen relaties hebben met tienermeisjes. Dat wordt in Frankrijk verdedigd als kunst, maar elders ter wereld kijkt iedereen naar Frankrijk alsof ze daar gek zijn.”
Toch lijken Franse families soms hechter dan Nederlandse. Ik ken zelf meer volwassen Fransen die nog met hun ouders op vakantie gaan dan Nederlandse, of die op zondag met de hele familie lunchen.
„Het hangt ervan af wat je verstaat onder ‘hecht’. Tijd samen doorbrengen betekent niet per definitie dat je een hechte relatie met elkaar hebt. In hiërarchische, Franse families zijn dit soort momenten vaak ook een verplichting. De rol van het kind aan tafel is bovendien vaak dat het stil moet zijn.”
In boeken als het Amerikaanse ‘Franse kinderen gooien niet met eten’ wordt de Franse manier van opvoeden geprezen.
„Heus niet alles hoeft de prullenbak in. In de VS waardeert men bijvoorbeeld erg dat Fransen minder ‘helikopter-ouders’ zijn: ze laten hun kinderen makkelijker los. Het wordt ook gewaardeerd dat Franse kinderen minder kieskeurig zijn met eten – ze eten bijna als volwassenen. Maar dat komt vooral door hoe maaltijden zijn verdeeld over de dag: kinderen krijgen, los van één vast moment in de namiddag, geen tussendoortjes en hebben daardoor simpelweg meer honger als ze aan tafel gaan.”
Het wordt ook gewaardeerd dat Franse kinderen over het algemeen stil zijn in het openbaar vervoer.
„Of dit ook fijn is voor het kind, hangt ervan af wat de reden is dat het zo stil is. Wordt het kind anders hard gestraft, of is het zo kalm omdat zijn ouders tijd maken, ze het met zachte stem toespreken, ze leuke activiteiten in het vooruitzicht hebben gesteld? Ik denk dat als kinderen zouden kunnen kiezen tussen een volwassenenstoel in een Franse TGV of de speciale Zwitserse kinderwagon waar speelgoed klaarligt, het antwoord wel duidelijk is.”
Is de jongste generatie Franse ouders op zoek naar een nieuw opvoedmodel?
„Ja. Er ontstaat iets van een maatschappelijk bewustzijn: er zijn ouders die verder kijken, die onderzoek doen naar hoe er in andere landen wordt opgevoed. Maar het is fragiel. Ook omdat deze ouders niet altijd kunnen rekenen op begrip van de oudere generaties.”
Tegen de tijd dat u dit leest is Dorian Bindels in de hemel. Of misschien is hij nog onderweg – Wendy van Dijk vertelde alleen dat Jezus per wolk naar zijn eindbestemming was vertrokken; ze deed geen uitspraken over de precieze afstand die moest worden afgelegd of het aantal kilometers per uur dat de desbetreffende wolk kon maken. Maar Jezus’ hemelvaart was donderdag in elk geval begonnen, en aangezien Bindels dit jaar Jezus was, zal de musicalacteur inmiddels ver boven ons uit zijn gestegen.
The Passion: Hemelvaart (KRO-NCRV) krijgt in vergelijking met The Passion niet heel veel media-aandacht. In de regel is het origineel dan ook beter dan het vervolg (en het boek beter dan de verfilming). Maar in het geval van The Passion is het toch echt belangrijk om dat vervolg te kijken: anders krijg je niet mee hoe Bindels zijn unfinished business afrondt op aarde nadat hij op Goede Vrijdag voor ons allen is gestorven aan het kruis. Ook mis je dan hoe Richard Groenendijk, ook wel bekend als Pontius Pilatus, ontsteld in zijn telefoon roept: „Het graf van Jézus is léég?!” En dat is gewoon zonde, om maar even in Bijbelse termen te blijven.
Bindels was niet van plan nog veel tijd op aarde door te brengen. Net als de Jezussen die hem in The Passion zijn voorgegaan had hij ook een te bovenmenselijk goeiig aura om zich al te lang tussen doorsnee stervelingen te begeven. Bovendien kan ik me voorstellen dat als je eenmaal bent gemarteld en gekruisigd en uit de dood bent opgestaan, je daarna denkt: dit gaan we niet nog een keer doen. Tijd om in mijn opgevoerde wolk te stappen. Maar Bindels zou Bindels niet zijn als hij niet eerst een tussenstop zou maken bij zijn discipelen om een laatste Jaap Reesema-cover met ze te zingen.
Hij had goed ingeschat dat ze zo’n afsluitend bezoekje nodig hadden. „We raken allemaal een keer de bodem”, zei verteller Van Dijk toen Bindels het witte licht in was gestapt. „Het is niet de vraag wanneer, maar eerder hoe vaak. En hoe vind je de kracht dan om door te gaan? Opnieuw te beginnen? Petrus, Maria, Thomas en Maria Magdalena – ze moesten allemaal op hun eigen manier opstaan. Over hun twijfel, angst en verdriet heen stappen en overeind komen. Het weerzien met Jezus gaf ze daar de hoop en de moed voor.”
Op rootsreis
Zo’n muzikale deus ex machina komt helaas niet vaak voor buiten het Passion-universum. Daar kan het hard werken zijn om angsten, twijfels en verlies te boven te komen, en garantie dat het lukt is er niet. In De afhaalchinees: thuisbezorgd (Omroep Zwart) waagt programmamaker Kelly-Qian van Binsbergen, die als dreumes door een Nederlands echtpaar werd geadopteerd vanuit China, toch een poging. Het is niet de eerste keer dat ze in het thema adoptie duikt: in 2023 verscheen al De afhaalchinees, waarin ze haar eigen adoptievader interviewde en het Nederlandse adoptiesysteem onder de loep legde. En ook dit vervolg is een uitzondering op de regel, want het is minstens zo onthullend en creatief gemaakt als het eerste deel.
Van Binsbergen gaat dit keer op rootsreis naar China in de hoop meer te weten te komen over haar eigen adoptie en, in het beste scenario, haar biologische familie te vinden. Beelden van die zoektocht worden afgewisseld met gesprekken met andere geadopteerden, met therapeuten en advocaten die hen bijstaan en meer betrokkenen. Telkens is voelbaar hoe de volwassenen die op jonge leeftijd naar Nederland werden gehaald, blijven worstelen met emoties en vragen die lang niet werden gezien en gehoord. Die nog steeds onvoldoende worden gezien en gehoord. Van Binsbergen richt de camera nu op die verhalen en vindt bijzonder veel geadopteerden bereid om openlijk te vertellen over (onder meer) seksueel misbruik, hechtingsproblemen en moeite met het vinden en omarmen van je identiteit.
Want hoe leer je jezelf kennen als je niet beschikt over informatie die voor anderen heel vanzelfsprekend lijkt? Het adoptiedossier van Van Binsbergen blijkt niet op orde, wat de zoektocht naar haar roots nog verder bemoeilijkt. Zelfs over haar geboortedag bestaat twijfel. En daarin is ze lang niet de enige. In de laatste aflevering volgt ze bijvoorbeeld Dilani Butink, die onrechtmatig werd geadopteerd uit Sri Lanka en door misstanden en fouten in haar dossier niet kan achterhalen wie haar biologische ouders zijn. Ze klaagde in 2018 zowel de staat aan als het adoptiebureau en won in hoger beroep, maar daar legde de staat zich niet bij neer. Die ging in cassatie, waardoor de zaak zich nog steeds voortsleept. Zo wordt het wel heel moeilijk om je gevoelens van verlies – van je biologische familie, van je eigen geschiedenis – te boven te komen.
Dat moet anders kunnen. Van Binsbergen sloot de laatste aflevering van De Afhaalchinees: Thuisbezorgd donderdag af met een oproep aan premier Schoof. „Met de kennis van nu kunt u iets nieuws beginnen”, zei ze. „Sluit het oude boek. Open een nieuw hoofdstuk – voor herstel.” Amen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132851672-c07e30.jpg|https://images.nrc.nl/pGJmqDkWnAkgUvwVAsThBOH1qv4=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132851672-c07e30.jpg|https://images.nrc.nl/yKLxzus0_on5YB9OpUHsUiivQwU=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data132851672-c07e30.jpg)
