Opinie | Frans Timmermans: ‘Zwijgen en wegkijken over Gaza kan niet meer’

Posted on by admin

Wie uitgemergelde kinderen ziet smeken om eten, wie hoort dat kinderen inmiddels gras eten, wie na het zien van de beelden van vijftien vermoorde hulpverleners nog steeds wegkijkt en nog steeds niet bereid is de verantwoordelijke voor deze wandaad aan te spreken, nadat deze verantwoordelijke zich al vele malen heeft bezondigd aan oorlogsmisdaden, die maakt een historische fout en veronachtzaamt volledig de waarden waarop onze samenleving is gebaseerd.

Zoals een deel van de Kamer deed, waaronder de VVD, afgelopen dinsdag tijdens een debat over de situatie in het Midden-Oosten. Het zou geen enkele zin hebben om door middel van sancties de druk op Israël op te voeren. Netanyahu zal toch geen millimeter toegeven.

Maar als het geen zin heeft, waarom reageert de Israëlische ambassadeur dan als door een wesp gestoken als minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) om een Europees onderzoek vraagt naar de Israëlische schendingen van het internationale recht?

Als de Nederlandse positie er niet toe zou doen, zou hij het wel negeren. Sterker nog, als de burgemeester van Amsterdam de wantoestanden, waaronder het genocidale geweld, aan de kaak stelt, reageert diezelfde ambassadeur met grove en zeer ongepaste aantijgingen aan haar adres, aan Amsterdam en de Amsterdammers. Hij zal hier door minister Veldkamp op moeten worden aangesproken. Dit hoeft Nederland van geen enkele ambassadeur te pikken, ook niet de Israëlische.

Oorlogsmisdaden in Gaza

Ook de partijen in de Kamer die Israël altijd door dik en dun steunen, kunnen toch niet meer blijven zwijgen en wegkijken, nu Netanyahu maar doorgaat met het plegen van oorlogsmisdaden in Gaza. Partijen waaronder de VVD die terecht geen kans laten lopen om Iran keihard te veroordelen of het Syrië van Assad of welk ander verwerpelijk regime dan ook. Dan wordt geen moment de vraag gesteld of het iets uithaalt, dan moet Nederland gewoon opkomen voor de mensenrechten die worden geschonden, ook al zal niet meteen effect zichtbaar zijn. Maar als het over Israël gaat, zwijgen die partijen in alle toonaarden, omdat het niets zou uithalen. Zelfs nu een aantal vooraanstaande juridische experts in NRC zeggen: dit is genocide.


Lees ook

Volgens wetenschappers is Israël in Gaza een genocide aan het plegen

Een Palestijnse vrouw houdt het lichaam vast van een kind, dat is gedood door een Israëlisch bombardement in Noord-Gaza op 28 april. Foto Mahmoud Issa

Geen zinnig mens kan nog beweren dat wat Netanyahu nu doet nog steeds alleen tot doel heeft Hamas uit te schakelen. Je hoeft maar te luisteren naar de partij van Netanyahu of de ministers in zijn kabinet om te weten dat het doel nu is alle Palestijnen uit Gaza te verdrijven en Gaza geheel onder Israëlische controle te krijgen – wat overigens ook het plan lijkt met de Westelijke Jordaanoever. Door te zwijgen geef je bovendien geen enkele steun aan de mensen in Israël die vrezen voor hun dierbaren in gijzeling, die een halt willen toeroepen aan het vernietigen van de gehele Gazastrook, die zich verzetten tegen de ontmanteling van de democratische rechtsstaat in Israël door Netanyahu en zijn extreemrechtse coalitie. De vele demonstranten die in Israël de straat op gaan, laat je dan in de kou staan. Om nog maar te zwijgen over het geheel uit zicht raken van een duurzame vrede in het Midden-Oosten.

Dubbele standaarden

Wie zo evident dubbele standaarden hanteert, verliest geloofwaardigheid tegenover de eigen bevolking van wie we steun vragen voor Oekraïne dat zich oorlogsmisdadiger Poetin van het lijf probeert te houden. Maar we verliezen door het evident hanteren van dubbele standaarden ook internationaal geloofwaardigheid; dit speelt Poetin in de kaart en verzwakt de positie van Oekraïne. Het bij de ene kwestie hoog van de toren blazen over internationaal recht en de schande van oorlogsmisdaden, terwijl bij andere schendingen van het recht en evidente oorlogsmisdaden wordt gezwegen en weggekeken, ondermijnt iedere vorm van moreel en politiek gezag. Het is de zoveelste flagrante schending van de afspraken die door de coalitie op papier zijn gezet over de democratische rechtsstaat.

Wilders zal het worst wezen, de bombardementen, het uithongeren, de etnische zuiveringen, het is in zijn ogen allemaal prima. Maar het zwijgen en wegkijken van met name de VVD is onverteerbaar.

Terwijl de situatie volkomen onhoudbaar en onverdedigbaar is, doet Nederland niets om daadwerkelijk druk uit te oefenen op Netanyahu, niets om gehoor te geven aan de groeiende afschuw onder de Nederlandse bevolking over het ondraaglijk lijden van onschuldige mensen, waaronder zoveel kinderen in Gaza. Niets om de EU eindelijk zover te krijgen te stoppen met het hanteren van dubbele standaarden als het om Israël gaat. Niets omdat Wilders en Yesilgöz iedere stap in de goede richting tegenhouden.

Kleur bekennen

Nog is het niet te laat voor de VVD om kleur te bekennen en zich duidelijk uit te spreken tegen de wandaden van Netanyahu en daar ook consequenties aan te verbinden voor de betrekkingen met Israël. De EU is Israëls grootste handelspartner – schort daarom de voordelige toegang van Israëlische producten tot de Europese markt op. Nederland exporteert nog steeds wapens naar Israël en koopt nog steeds vele miljoenen aan Israëlische wapens in – stop daarmee. We kopen nog steeds producten uit de illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever – verbied ze. En bevries de tegoeden en verbied de inreis van de eerstverantwoordelijke ministers Netanyahu, Smotrich, Ben-Gvir en anderen.

De VVD kan die voorstellen aan een meerderheid helpen als het afstand neemt van de blinde Netanyahu-trouw van Wilders. Als het kiest voor Nederland en de waarden die Nederlanders in grote meerderheid omarmen en door ons politici uitgedragen willen zien. Laat diegenen die zoveel onschuldige slachtoffers op het geweten hebben er niet mee wegkomen. Zwijgen en wegkijken zijn geen optie meer. De rode lijn is ver overschreden.




Related Posts

Wat betekent een lagere kredietbeoordeling voor de VS?

De toonaangevende kredietbeoordelaar Moody’s heeft de kredietwaardigheidsstatus van de Verenigde Staten verlaagd. In plaats van de allerhoogste triple A-beoordeling is de score nu een treetje lager: AA1. In totaal kent de schaal van Moody’s 21 niveaus. Met deze stap heeft de VS bij geen van de grote kredietbeoordelaars nog de allerhoogste status.

1
Wat is een kredietwaardigheidsstatus eigenlijk?

Het is een score die gebruikt wordt om te bepalen hoe hoog het risico is van een bepaalde lening. Kredietbeoordelingen bestaan zowel voor bedrijven die geld willen lenen als voor staatsleningen. Investeerders lopen meer risico bij leners met een lage score en zullen daar over het algemeen een hogere rente voor willen zien, wat betekent dat de kosten van geld lenen hoger worden.

Landen die nog wel de hoogste kredietscore hebben zijn bijvoorbeeld Nederland, Australië, Duitsland, Singapore en Zwitserland. De AA1-waardering geldt voor onder meer Oostenrijk en Finland, het Verenigd Koninkrijk zit nog twee treden lager op AA3.

Op kredietbeoordelaars zelf is overigens ook kritiek. Voor de krediet-crisis in 2008 losbarstte, gaven de beoordelingsbureaus hun hoogste waardering aan beleggingsproducten in Amerikaanse rommelhypotheken. Die status bleek weinig waard toen de waarde van die beleggingen naar nul ging. De beoordelaars gaven hun stempels af in opdracht van de aanbieders van die producten en kregen meer betaald voor een hogere waardering, wat een perverse prikkel vormde. Dat speelt niet bij de beoordeling van landen: die betalen niet zelf om een rating te krijgen.

2
Waarom doet Moody’s dit?

De kredietbeoordelaar heeft grote vraagtekens bij de alsmaar groeiende Amerikaanse staatsschuld. Die is momenteel meer dan 36 biljoen dollar (36 met twaalf nullen erachter).

De federale overheid is de laatste jaren steeds meer geld gaan uitgeven, terwijl de inkomsten door belastingverlagingen juist kleiner zijn geworden. Daardoor ontstaat een begrotingstekort. Vorig jaar bedroeg dat al 6,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp), Moody’s verwacht dat dat in 2035 zal zijn opgelopen tot bijna 9 procent.

Om dat gat op te vullen, moet de overheid lenen. En dat wordt steeds duurder voor de VS. In 2021 was de Amerikaanse federale overheid nog zo’n 9 procent van zijn inkomsten kwijt aan rentebetalingen, vorig jaar was dat al opgelopen tot 18 procent. Als er niets verandert, verwacht Moody’s dat in 2035 maar liefst 30 procent van alle federale inkomsten naar rentebetalingen zal gaan. Dat is gigantisch veel: de jaarlijkse rentebetalingen kosten de VS sinds vorig jaar meer dan de uitgaven aan defensie of zorg.

Andere landen met een AAA-status zijn volgens Moody’s zo’n 1,6 procent van hun inkomen aan rentebetalingen kwijt. Dat maakt dat de beoordelaar niet vindt dat de VS in dezelfde groep horen. „Hoewel we de economische en financiële kracht van de VS erkennen, geloven we dat deze niet langer voldoende opwegen tegen de verslechtering van de begrotingscijfers”, schrijft Moody’s in een verklaring.

3
Wat was nu de druppel?

In zijn verklaring schetst Moody’s een context van jarenlange uitgavenstijgingen, maar het noemt ook specifiek de belastingverlagingen die Donald Trump in zijn vorige presidentstermijn doorvoerde. „Als die verlengd worden, wat ons uitgangspunt is, dan zal dat de komende tien jaar 4 biljoen dollar aan de staatsschuld toevoegen.”

Precies die verlenging probeerde de Republikeinse Partij afgelopen vrijdag door het Huis van Afgevaardigden te loodsen. Dat lukte vooralsnog niet, omdat er ook onder een deel van de Republikeinen vrees is dat de staatsschuld dan te groot wordt.

4
Wat zijn nu de gevolgen van een lagere beoordeling?

De verlaging werd vrijdag vlak voor het sluiten van de financiële markten pas bekend gemaakt. Een echte reactie moet dus nog komen, maar in de laatste handelsminuten vrijdag steeg de rente op tienjarige staatsleningen al met 0,05 procentpunt naar bijna 4,5 procent. Een tegengeluid klinkt er ook: AA1 is namelijk nog steeds een heel hoge score.

Stijgende rentes op staatsleningen hebben grote gevolgen. Het maakt de plannen van politici te duur en daarmee onuitvoerbaar. Het is niet de eerste keer onder Trumps tweede termijn dat de rente op Amerikaanse obligaties stijgt. Begin april gebeurde dat ook nadat de president hoge importheffingen aankondigde op goederen uit andere landen. Toen liep de tienjaarsrente in minder dan een week op van 3,9 naar 4,5 procent, en drukte Trump op de pauzeknop voor zijn importheffingen.

Lees ook

Waarom stijgt de rente als de waarde van een obligatie daalt?

De New York Stock Exchange. Waar eind vorige week alleen de aandelenbeurzen omlaag gingen, begon deze week ook de waarde van obligaties te dalen, de rente liep als gevolg daarvan op. Foto Yuki Iwamura/AP

5
Komt het onverwachts?

Niet echt. Bij een kredietscore zit ook een bijsluiter die aangeeft of de waardering stand zal houden. Al in november 2023 werd deze zogeheten ‘outlook’ bij Moody’s negatief. Nu de beoordeling ook daadwerkelijk is verlaagd, is de vooruitblik weer teruggezet op „stabiel”.

Moody’s is ook niet de eerste die de VS een slechtere score geeft. Van de drie grote kredietbeoordelaars is het zelfs de laatste. Concurrent Fitch nam die stap in 2023, Standard & Poor’s verlaagde de score al in 2011. Ook zij wezen op de hoge Amerikaanse staatsschuld en de politieke strijd die elke keer gevoerd wordt om het schuldenplafond te verhogen.


Rapper Werenoi, de bestverkopende artiest van Frankrijk, overleden op 31-jarige leeftijd

De populaire Franse rapper Werenoi, geboren als Jérémy Bana Owona, is op 31-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn producer zaterdag bevestigd op X, schrijft persbureau AFP. Over de doodsoorzaak van de artiest is niets bekend, wel gingen er vrijdag al berichten rond dat Werenoi in het ziekenhuis zou zijn overleden na een plotselinge verslechtering van zijn gezondheid.

Werenoi brak in 2021 door met het nummer ‘Guadalajara’. Daarna volgden de albums Carré (2023), Pyramide (2024) en Black Diamond, dat vorige maand verscheen. Zijn albums stonden hoog in de Franse hitlijsten, Black Diamond kwam zelfs op nummer één binnen. Volgens de SNEP, de Franse stichting die de belangen van de Franse muziekindustrie behartigt, verkocht Werenoi zowel in 2023 als in 2024 de meeste albums van alle artiesten in Frankrijk.

Ondanks die belangstelling voor zijn muziek is er weinig bekend over het privéleven van de rapper, die opgroeide in Montreuil, een plaats ten oosten van Parijs, in een familie van Kameroense komaf. In januari vorig jaar zei Weneroi in een zeldzaam interview tegen De Franse krant Le Parisien: “Ik hou mijn privéleven liever voor mezelf. Als je te veel praat, kun je dingen zeggen die je niet wilt zeggen. Ik geef de voorkeur aan mysterie. Ik zeg genoeg over mezelf in mijn teksten.”

Lees ook

Rap is de soundtrack van het moderne Frankrijk

Soolking, een van Frankrijks succesvolste rappers


Portugese kiezers zijn na alle schandalen moedeloos. ‘Dit land laat zien hoe snel democratisch vertrouwen afbrokkelt als bestuur, rechtspraak en politieke cultuur tekortschieten’

Deze keer was het de minister van Buitenlandse Zaken, Paulo Rangel. Hij kocht, zo bleek deze week, een luxe appartement in de wijk Beato Quarter in Lissabon, voor 580.000 euro. Toch sloeg de belastingdienst het pand slechts aan voor 174.980 euro — 30 procent van de aankoopprijs. Gevolg: Rangel betaalt fors minder onroerendgoedbelasting. Juridisch klopt het, maar de affaire, breed uitgemeten in de media, voelde voor de bevolking als het zoveelste geval van politieke zelfbediening. „Isto é o ADN do Portugal”, klinkt het bitter — dit ís gewoon het dna van Portugal.

Zondag trekken de Portugezen wéér naar de stembus, voor de derde keer in drie jaar. Na jaren van schandaal op schandaal lijkt de politieke moedeloosheid compleet. De opkomst dreigt historisch laag te worden. Elke verkiezing lijkt meer van hetzelfde.

De centrumrechtse minderheidsregering van Luís Montenegro hield nog geen jaar stand. Hij verloor het vertrouwen van het parlement na berichten over belangenverstrengeling: zijn familiebedrijf, adviesbureau Spinumviva, zou overheidsopdrachten hebben binnengesleept terwijl hij premier was.

In november 2023 trad socialistisch premier António Costa af vanwege een corruptieonderzoek rond vergunningen voor lithiumwinning en een waterstoffabriek, waarbij bevriende bedrijven werden bevoordeeld. Er is geen direct bewijs voor betrokkenheid.

Jorge Máximo, bestuurslid van de Portugese afdeling van Transparancy International.

Foto Bruno Colaço

Corruptie-index

De reeks schandalen heeft diepe sporen getrokken in de Portugese samenleving. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat 93 procent van de Portugezen corruptie als een ernstig probleem ziet. Twee derde denkt dat het de afgelopen drie jaar erger is geworden. Daarbij, Portugal noteerde zijn slechtste score ooit op de Corruption Perceptions Index van Transparency International: 57 punten, plek 43 van 180 landen — lager dan de Verenigde Arabische Emiraten (plek 23) en Saoedi-Arabië (38), maar wel weer hoger dan Spanje (46), Italië (52) en Polen (53). „Wat we zien is een politiek systeem dat al jarenlang wordt gekenmerkt door zwakke leiders, partijstructuren die zich afsluiten van vernieuwing en burgers die zich daardoor steeds verder afkeren van de politiek,” zegt Jorge Máximo. Hij is bestuurslid van Transparência Internacional Portugal, voormalig wethouder in Lissabon, en hij werkte mee aan het rapport ‘Caderno de Encargos para as Legislativas 2025’, met aanbevelingen om het politiek vertrouwen te herstellen.

Waarom hebben de Portugezen zo weinig vertrouwen in de politiek?

„Vroeger was het een eer om in de publieke sector te werken en waren de beste mensen bereid zich in te zetten voor de politiek. Vandaag de dag is dat prestige verdwenen. Jongeren voelen zich niet aangesproken, partijen zijn verouderd en intern gericht. Bovendien gebruiken populistische partijen wantrouwen als brandstof. Dit alles heeft geleid tot een klimaat waarin mensen zeggen: ‘ze zijn allemaal hetzelfde’, wat de apathie en het cynisme verder vergroot.

„Daarnaast is er een voortdurende stroom van politieke schandalen, zoals belangenverstrengeling en vriendjespolitiek, die breed worden uitgemeten in de media en sociale media. Dit versterkt de publieke perceptie dat corruptie wijdverspreid is, zelfs als niet alle beschuldigingen juridisch worden bewezen.”

Dus het beeld van veel corruptie klopt niet met de werkelijkheid?

„De perceptie van corruptie in Portugal is extreem hoog, maar dat beeld is vaak misleidend. Politieke schandalen krijgen enorme media-aandacht, terwijl veel zaken jarenlang blijven hangen zonder dat er ooit een definitieve uitspraak volgt. Vaak is er ook geen bewijs bij verdenkingen. Neem bijvoorbeeld oud-premier António Costa: hij trad af vanwege verdenkingen van belangenverstrengeling, maar werd nooit officieel aangeklaagd. Toch was de publieke druk zo overweldigend, dat hij in die functie niet meer houdbaar was. De voortdurende zichtbaarheid in de media wekt de indruk dat corruptie overal is en iedereen erbij betrokken is.”

Er zijn veel wetten tegen corruptie. Waarom werkt dat niet?

„Op papier behoort Portugal tot de landen met de meest uitgebreide anti-corruptiewetgeving in Europa. Maar wetten alleen zijn niet genoeg. Het probleem is de uitvoering. Controle-instanties zijn zwak en onderbemand. Het rechtssysteem is traag en bureaucratisch, waardoor corruptiezaken soms tientallen jaren duren. Hierdoor blijven veel verdachten ongestraft, wat de perceptie van straffeloosheid versterkt. Dat gevoel werd bijvoorbeeld ook versterkt toen Costa werd benoemd tot voorzitter van de Europese Raad. Mensen zagen dat als een beloning. Tegelijkertijd ontbreekt het in Portugal aan politieke wil om hervormingen door te voeren, vooral als het om lobbywetgeving en belangenconflicten gaat. Partijen hebben er vaak geen belang bij om die mechanismen aan te scherpen.”

Waarom niet?

„Politieke partijen zien strengere regels soms als een bedreiging voor hun eigen machtspositie en belangen. Een voorbeeld is de bijna afgeronde lobbywetgeving in 2022, die door de val van Costa’s regering niet verder in behandeling werd genomen. Die wet moest leiden tot het invoeren van een openbaar lobbyregister, plus een ‘rastro legislativo’ (wetgevend traject) om te tonen welke lobbygroepen invloed hebben op wetgeving. Ook werd een ‘período de quarentena’ voorgesteld: een wachttijd voor politici die overstappen naar bedrijven die ze eerder bedienden.”

Welke lessen kunnen andere landen leren van Portugal – en vice versa?

„Dit land laat zien hoe snel democratisch vertrouwen afbrokkelt als bestuur, rechtspraak en politieke cultuur tekortschieten. Andere landen leren hieruit dat wetten niet genoeg zijn zonder effectieve uitvoering. Portugal kan op zijn beurt leren van landen waar coalities en politieke stabiliteit ondanks verschillen worden opgebouwd, zoals de coalitieregeringen die Nederland heeft of Italië onder [oud-premier Mario] Draghi. Daar wordt politieke strijd soms opzij gezet voor noodzakelijke hervormingen – iets wat in Portugal ontbreekt.”

Welke stappen moet Portugal nemen om vertrouwen te herstellen?

„We moeten het kiesstelsel hervormen, zodat burgers hun lokale vertegenwoordigers rechtstreeks kunnen kiezen. Dat maakt politici beter aanspreekbaar. Op dit moment stemmen mensen alleen op partijen, waardoor politici vooral loyaal zijn aan hun partijleiding en minder aan de burgers. Daarnaast moeten regels rond lobbyen, belangenverstrengeling en trage rechtspraak eindelijk worden afgedwongen. Instellingen die belangenconflicten controleren, krijgen dan meer middelen en macht. Tot slot hebben we nieuwe leiders nodig die durven samen te werken, verder kijken dan hun eigen partij en echte oplossingen zoeken voor de lange termijn, in plaats van alleen verkiezingspraatjes.”

Verwacht u dat de positie van Portugal op de index nog verder zal dalen zonder actie?

„Zonder hervormingen blijft Portugal gevangen in een vicieuze cirkel van schandalen, politieke verlamming en populisme. Portugal moet nu kiezen: hervormen en vertrouwen herstellen, of verder wegzakken in apathie en cynisme.”