De geopolitiek valt niet buiten de Songfestival-bubbel te houden

Posted on by admin

Een wereld van verschil. Zo noemt Songfestival-commentator Cornald Maas het contrast tussen de huidige editie van het Eurovisie Songfestival in het Zwitserse Bazel en de heftige editie van vorig jaar in het Zweedse Malmö. Dat was „het naarste jaar ooit”, aldus Maas, die het evenement al vele jaren presenteert en tevens lid is van selectiecommissie die namens AvroTros de Nederlandse inzending selecteert.

In Malmö stond het festival onder hoogspanning door de deelname van Israël, terwijl landen vonden dat de European Broadcasting Union (EBU) grote steken liet vallen bij de omgang met artiesten, met de diskwalificatie van de Nederlandse inzending Joost Klein als dieptepunt.

De EBU beloofde beterschap en nam maatregelen om voor deelnemers druk van de ketel te halen. Er is een welfare manager, er zijn ruimtes ingericht waar niemand mag filmen, ook artiesten zelf niet. Maas, op de donderdagmiddag voorafgaand aan de tweede halve finale: „Het is backstage een wonder van rust en veiligheid. Zelfs toen de Israëlische delegatie vorige week voor het eerst repeteerde.”

De Nederlandse deelnemer Claude (21) staat zaterdag in de finale. Samen met zijn familie vluchtte hij in 2013 uit Congo. Het optreden, dat zijn levensloop uitbeeld, doet het goed bij de wedkantoren: hij staat momenteel op de vierde plek, na Zweden, Oostenrijk en Frankrijk. Maas: „Hij is heel wijs voor zijn leeftijd. Ik vind het een wonder hoe hij de wereld beschouwt en hoe hij anderen bij zijn verhaal betrekt. Hij is heel outgoing, vraagt iedereen of ze het wel naar hun zin hebben.”

De maatregelen van de EBU helpen ook hem, al loopt nog niet alles perfect. Toen er vorige week een kort fragment naar buiten kwam van een vocaal minder sterke repetitie van Claude, ontstond er meteen onrust. Dat had wel degelijk impact op hem, stelt Maas: „Het helpt niet, zeker als je een jonge gast bent zoals hij. Maar hij gaat er met open vizier in.”

Zaterdag is Claude als twaalfde aan de beurt. Na hem komt een van de sensaties van het festival, de Finse Erika Vikman met ‘Ich Komme’. Deze editie kenmerkt zich door een groot aantal bombastische en hyperactieve acts. Topfavoriet is Zweden met een eerbetoon aan de sauna. Maas: „Rustpunten zijn ons niet echt gegund. Steeds meer landen trekken alles uit de kast om het publiek te imponeren.”

Wel of niet uitsluiten

Ondanks de meer ontspannen sfeer en de luchtigheid van veel acts valt de geopolitiek niet buiten de Songfestival-bubbel te houden. De deelname van Israël ligt bij diverse oud-deelnemers, sommige omroepen en een deel van de fans zeer gevoelig. Ook de Zwitserse Songfestival-winnaar van vorig jaar, Nemo, vond dat het land uitgesloten had moeten worden. De EBU wijst erop dat niet het land, maar de Israëlische publiek omroep KAN de kandidaat stuurt. En de omroep voldoet aan de voorwaarden om mee te doen. Critici wijzen onder meer op het feit dat Rusland sinds de inval in Oekraïne uitgesloten is van deelname.

Israël plaatste zich donderdag voor de finale. Dat lag in de lijn der verwachting: het land krijgt veel stemmen van kijkers. Tijdens het optreden van zangeres Yuval Raphael, een overlevende van de Hamas-aanval van 7 oktober 2023, klonk enig boegeroep in de zaal en keerden enkele mensen hun rug naar het podium. Bij de laatste repetitie van de halve finale was meer rumoer: toen werd er door een deel van het aanwezige publiek hard gefloten met meegebrachte fluitjes, iets wat duidelijk te horen was vanuit de nabijgelegen persruimte. Ook waren in het publiek Palestijnse vlaggen te zien. Dit is toegestaan, er is alleen een verbod voor artiesten om op het podium en in de green room met andere vlaggen dan van het eigen land te zwaaien.

Ingetogen demonstratie

Een dag voor de halve finale kwamen zo’n tweehonderd Pro-Palestijnse demonstranten samen die tegen de deelname van Israël zijn. Ze liepen in een ingetogen protestmars door het centrum van de stad en over de historische Mittlere Brücke. Een van de demonstranten, de 77-jarige Urs Hänggi, had een bord meegebracht met daarop de woorden ‘Thank you, Nemo’, verwijzend naar de Songfestivalwinnaar van 2024. Hänggi vertelde blij te zijn dat de zanger zo uitgesproken is, dat vindt hij noodzakelijk in deze tijd: „Er is een genocide gaande.” Zione Schulthiss (79) liep bij hem in de buurt. „Gaza wordt uitgehongerd en ze zijn aan het bombarderen. Dit kan niet doorgaan. Ik ben ook erg verdrietig dat mijn regering hier niet tegen protesteert.”

De jongere demonstranten waren minder bereid de media te woord te staan. Wel wezen meerdere betogers op de in hun ogen te grote discrepantie tussen het vrolijke festival en de situatie in Gaza. Demonstrant Peter, die niet met zijn achternaam en leeftijd in de krant wil, sprak de groep toe voordat de mars begon: „Als Israël niet meedeed aan het Songfestival, zouden ook deze mensen meezingen, meedansen en de cultuur van Bazel met iedereen delen.”

De kans op een overwinning voor Israël is klein, maar er kan altijd iets verrassends gebeuren, stelt Maas. „Als de televoters er massaal voor gaan en de vakjury ook denkt: dit is een mooie song, dan kan Israël winnen. Ik meen dat in de statuten staat dat een land het Songfestival alleen maar kan organiseren als de voorwaarden zodanig zijn dat de veiligheid gegarandeerd kan worden. Dat lijkt mij dit geval lastig, zeg ik met gevoel voor understatement.”

Related Posts

Confrontatie tussen pro-Palestijnse demonstranten en politie tijdens finale Eurovisie Songfestival

Tijdens de finale van het Eurovisie Songfestival in de Zwitserse stad Bazel is zaterdagavond een confrontatie ontstaan tussen pro-Palestijnse demonstranten en de lokale politie. Dat melden Zwitserse media. De demonstranten verzetten zich tegen de deelname van Israël aan het evenement. De politie zou onder meer rubberen kogels en traangas hebben ingezet. Volgens Zwitserse media zijn er zo’n vijfhonderd tot zeshonderd demonstranten op de been, volgens de demonstranten ligt dat aantal op duizend.

Op beelden bij Zwitserse media is te zien hoe de demonstranten en de politie met elkaar botsen in de straten van Bazel. Ook is te zien dat een waterkanon onderweg is naar de locatie van de confrontatie. Eerder op de avond blokkeerde de politie een brug in de binnenstad om de demonstranten tegen te houden, daardoor lag het openbaar vervoer op die locatie korte tijd stil.

Voorafgaand aan het Eurovisie Songfestival was er wederom veel te doen over de deelname van Israël aan het evenement, net als een jaar geleden in het Zweedse Malmö. In tegenstelling tot vorig jaar bleef het in Bazel relatief rustig, zag NRC in aanloop naar de finale. Wel werd er gefloten en waren er Palestijnse vlaggen meegebracht bij een repetitie van de Israëlische inzending.

Lees ook

De geopolitiek valt niet buiten de Songfestival-bubbel te houden

Een bezoeker houdt een Palestijnse vlag omhoog tijdens het optreden van Yuval Raphael voor Israël tijdens de laatste repetitie voor de tweede halve finale van het Eurovisie Songfestival.


Een rode lijn vóór Gaza en tegen Israëlisch oorlogsgeweld, dwars door Den Haag: ‘Als ik hier niets tegen doe, hoe zou ik dan kunnen slapen?’

Meer dan dertigduizend mensen worden er verwacht op de grote demonstratie tegen het oorlogsgeweld in Gaza, deze zondag in Den Haag.

In rode kleding zullen de deelnemers als een symbolische ‘rode lijn’ optrekken van het Malieveld naar het Vredespaleis, het onderkomen van het Internationaal Gerechtshof. Dat oordeelde in januari vorig jaar dat mogelijk sprake is van genocide en dat Israël alles in het werk moet stellen om daden van genocide te voorkomen.

Opvallend: meer dan tachtig organisaties organiseren de demonstratie. Van Amnesty International en Oxfam Novib tot vakbond FNV, het Humanistisch Verbond, kerkgenootschappen en samenwerkingsverbanden van moskeeën.

Zij roepen het kabinet-Schoof op om de politieke, economische en militaire steun aan Israël stop te zetten „zolang het de toegang tot hulpgoederen blokkeert en zich schuldig maakt aan oorlogsmisdaden en structurele mensenrechtenschendingen”.

Nog slechts 15 procent van de Nederlanders steunt het Israël-standpunt van het kabinet, volgens recent onderzoek van het bureau I&O. Aan het begin van de Gaza-oorlog, die een reactie was op de Hamas-aanval van 7 oktober 2023, bedroeg die steun bijna 30 procent. Ruim zes op de tien Nederlanders maakt zich zorgen over het conflict, al is dat aandeel dalende. Anderhalf jaar geleden maakten nog acht op de tien Nederlanders zich zorgen.

Wie komen er deze zondag demonstreren? Vier demonstranten doen hun verhaal.

Lees ook

Demonstraties blijven, maar aandacht voor Gaza ebt weg in Nederland

Pro-Palestinademonstranten bij de Radboud Universiteit in Nijmegen. Foto’s Marcel Krijgsman/ANP, John van Hamond


Na zinderende slotmiddag in twee stadions, wordt FC Twente landskampioen

Bijna anderhalf uur lang mocht PSV zich kampioen wanen van de Azerion Vrouwen Eredivisie. Maar het zat er weer niet in om voor het eerst in de geschiedenis de landstitel te veroveren. Opnieuw, omdat de ploeg uit Eindhoven in het voorjaar van 2020 als koploper afstevende op het kampioenschap, maar dat seizoen werd door de coronalockdown stilgelegd.

Inclusief de rust staat PSV zaterdagmiddag precies 88 minuten virtueel bovenaan in het voorlopige eindklassement. Vanaf het moment dat concurrent FC Twente in de vijfde minuut van de laatste speelronde op achterstand komt tegen AZ, totdat de jonge PSV-verdediger Emma Frijns in de 78ste minuut de bal in eigen doel schiet en het daardoor 2-2 wordt tegen Feyenoord.

Op dat moment staat het in Enschede ook 2–2 en bij een gelijke uitslag zou FC Twente zich weer kampioen mogen noemen.

Dat is ook zo als in de laatste zeven minuten van beide wedstrijden zowel Twente als PSV op 3-2 komt. Bij het laatste fluitsignaal in de Grolsch Veste, dat twee minuten eerder klinkt dan dat in Eindhoven, is het duidelijk: de FC Twente-vrouwen winnen voor de tiende maal de landstitel, PSV wordt tweede.

PSV bij de koplopers

De ontknoping van de hoogste voetbalcompetitie in het vrouwenvoetbal is op papier nog spannender dan die van de Eredivisie bij de mannen – waar PSV deze zondag één punt voorsprong verdedigt tegenover Ajax. Sinds 2013 hebben vooral FC Twente en Ajax het vrouwenvoetbal in Nederland gedomineerd, maar dit seizoen heeft PSV zich nadrukkelijk bij de koplopers gevoegd.

Bij het ingaan van de laatste speelronde hebben beide teams 54 punten, maar FC Twente heeft een doelsaldo dat 5 doelpunten beter is. Dus komt het aan op de allerlaatste wedstrijd in de competitie: FC Twente thuis tegen AZ, PSV thuis tegen Feyenoord.

De supporters van FC Twente springen op van hun stoelen wanneer spits Jaimy Ravensbergen haar derde doelpunt van de wedstrijd maakt. Daarmee completeert ze niet alleen een hattrick, maar brengt ze haar ploeg ook op voorsprong. De toeschouwers joelen mee op de maat van de muziek. Het petje van een Twente-supporter die geheel gekleed is in de rode kleuren van zijn ploeg, beweegt op en neer terwijl hij vrolijk in zijn handen klapt.

Noëlle van der Sluijs (Feyenoord) gaat het duel aan met PSV-speelster Renate Jansen. Foto Tobias Kleuver/ANP

Opnieuw is het Ravensbergen die de ploeg van trainer Joran Pot bij de hand heeft genomen. Met een hattrick weet zij de pijnlijk snelle achterstand van 2-0 bijna in haar eentje goed te maken. De 24-jarige aanvaller is met 24 doelpunten topscorer van de competitie geworden. „Dit kampioenschap ga ik niet snel vergeten”, zegt Ravensbergen na afloop van de wedstrijd met glinsterende ogen. Snel daarna benadrukt ze hoe belangrijk het team was voor haar doelpunten: „Als ik die ballen niet krijg, schiet ik ze ook niet binnen.”

Moeizame start

De middag begint moeizaam voor de Twentse ploeg. Binnen tien minuten kijkt FC Twente al tegen een 0-2 achterstand aan. Ravensbergen zorgt voor het enige Twentse doelpunt in de eerste helft. Hierdoor gaat het team volgens de topscorer met een „positiever gevoel de rust in”.

In de rust koos de trainer van FC Twente niet voor een donderpreek, maar voor een positieve insteek. Bij het team was er deze wedstrijd veel spanning, volgens Pot. „Het helpt dan niet om ze af te kraken. Juist vertrouwen geven en benadrukken wat we aan kwaliteiten hebben, werkt bij deze groep heel goed.”

Zijn aanpak werpt vruchten af in de tweede helft. De Enschedese vrouwen winnen uiteindelijk met 3-2 van AZ – het kampioenschap is een feit. Staf, trainers en reservespelers stormen het veld op en vallen elkaar in de armen. Bloemen en flessen champagne verschijnen op het veld, terwijl de speelsters het feest inzetten door luidkeels mee te zingen met ‘Sweet Caroline’.

Eigen ster

Met deze tiende titel mag FC Twente als eerste vrouwenploeg in Nederland een ster op het shirt dragen. De club koos ervoor de prestaties van het vrouwenteam afzonderlijk te erkennen, wat nu ook volgens de regels van de KNVB moet. Daarmee verschilt het van Ajax, waar de vrouwen spelen met drie sterren op het shirt – verwijzend naar de 36 kampioenschappen van het mannenteam.

Een eigen ster voor de vrouwen van FC Twente is volgens Ravensbergen ook goed voor het vrouwenvoetbal, omdat dat hierdoor volgens haar „steeds meer op de kaart komt”. Ook Pot vindt het „fantastisch dat dit in het vrouwenvoetbal gebeurt”.

Succesvolle laatste weken

Trainer Joran Pot, die na dit seizoen vertrekt, sluit zijn periode bij FC Twente af met een unieke trilogie: de landstitel, de KNVB-beker en de Supercup. Ook bereikte de ploeg voor het eerst de groepsfase van de UEFA Women’s Champions League.

De druk van deze combinatie zorgde ervoor dat Twente de winterstop inging als nummer vier, wat volgens Pot kwam doordat „de frisheid ontbrak na die zware Champions League-wedstrijden”. Dat is volgens hem „echt een ander niveau, waar veel meiden nog niet aan gewend waren”.

In het voorjaar herstelt de ploeg zich sterk en neemt het de leiding in de strijd om de landstitel. „Het is een gigantische beloning voor iedereen dat we nu voor de tiende keer landskampioen zijn”, aldus Pot.

Renate Jansen van PSV treurt na afloop omdat haar club net naast de landstitel grijpt. Foto Tobias Kleuver/ANP

Philips Stadion mager gevuld

Voor PSV is de frustratie groot als de scheidsrechter rond tien voor vier de wedstrijd affluit. In de slotminuten van de wedstrijd kon het team van trainer Roeland ten Berge alleen nog maar hopen dat AZ in Enschede een gelijkmaker scoort. Dat gebeurt niet. De volledig moegestreden speelsters ploffen en masse neer op de grasmat in het mager gevulde Philips Stadion – slechts 10 procent van de 35.000 stoelen zijn voor de kampioenswedstrijd bezet. Opnieuw is de missie waar de club een paar jaar geleden aan begon, niet volbracht. ‘Meedingen om de grote prijzen’ luidde die, maar de kampioensschaal zit daar nu opnieuw nog niet bij. Vorige week verloor de club ook al de finale om de KNVB-beker, tegen dezelfde sportieve aartsrivaal FC Twente.

Toch zijn de speelsters na afloop in de catacomben trots op hun prestatie. „We hebben gedaan wat we konden”, zegt middenvelder Nina Nijstad. „En hoewel we veel wisselingen in de ploeg hebben gehad, door blessures en een griepgolf in januari, hebben we dit seizoen de meeste punten in de PSV-historie behaald.” De tweede plek in de competitie geeft bovendien recht op de voorronde van de Champions League – ook dat was een van de doelstellingen voor dit seizoen.

Er is komende week nog een herkansing op een troostprijs. Op woensdag en zaterdag spelen de nummers een tot en met vier in extra competitie nog om de Eredivisie Cup. PSV moet woensdagavond weer aan de bak tegen Ajax, FC Twente treft thuis FC Utrecht.