Tijdens de hardloopwedstrijd ‘Loop Leeuwarden’ is zondag een deelnemer overleden. Dat meldt Omrop Fryslân. Ook raakten meerdere lopers onwel, waarna de organisatie besloot het evenement voortijdig te beëindigen.
„Door de incidenten tijdens de halve marathon is de druk op de medische zorg zo intensief geworden dat de veiligheid van deelnemers in het gedrang komt”, verklaarde de organisatie tegenover omroep NOS.
De doodsoorzaak of de identiteit van de overleden deelnemer is niet bekendgemaakt. Een traumahelikopter landde nabij het parcours, maar het is niet bekend of deze werd ingezet voor het slachtoffer of voor iemand anders die onwel werd. In grote delen van Nederland, waaronder Leeuwarden, steeg de temperatuur zondag tot boven de 20 graden.
Leiden
Ook bij de Leiden Marathon moest zondag worden ingegrepen: een deelnemer werd daar gereanimeerd, zei een woordvoerder tegen Omroep West. De toestand van de loper is nog onbekend. Er waren meerdere onwelwordingen, maar de situatie was volgens de woordvoerder niet te vergelijken met vorig jaar, toen de loop moest worden gestaakt.
Ook toen waren hitte en gezondheidsproblemen bij deelnemers de boosdoener. Door de hoge toestroom van oververhitte sporters konden het LUMC en het Alrijne Ziekenhuis op enig moment geen nieuwe mensen meer opnemen.
Lees ook
Hitte treft zoveel hardlopers in Leiden dat burgemeester de marathon staakt
Vier Limburgse politieagenten zijn dinsdag door de rechtbank Zeeland-West-Brabant veroordeeld wegens misbruik van gezag.
De agenten die werkten in het politieteam Horst, Peel en Maas hebben zich volgens de rechtbank onder meer schuldig gemaakt aan het onrechtmatig betreden van een woning en een doorzoeking, het valselijk opmaken van een proces-verbaal, computervredebreuk en het onrechtmatig betreden van een erf. Het gaat om strafbare feiten die zich afspeelden tussen 2017 en 2019. Twee van de vier agenten zijn veroordeeld tot een taakstraf van 100 en 180 uur. Een verdachte is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3 maanden en een taakstraf van 240 uur. De laatste agent is wel schuldig bevonden maar heeft geen straf gekregen.
Van een politieambtenaar is te verwachten dat processen-verbaal altijd naar waarheid worden opgemaakt
De straffen zijn een stuk lager dan de eisen van het Openbaar Ministerie. De officier van justitie eiste vorige maand celstraffen tot achttien maanden tegen de inmiddels ontslagen agenten. Uit onderzoek is volgens het OM gebleken dat de verdachten het niet zo nauw namen met de regels voor de opsporing van strafbare feiten. Ze overrompelden structureel – veelal niet-Nederlands sprekende – bewoners met een bezoek, doorzochten hun huizen en legden hun bevindingen niet vast of informeerden (hulp)officieren onvolledig zodat deze overgingen tot het afgeven van een machtiging.
Volgens de officier van justitie zou het „aan de samenleving niet zijn uit te leggen als politieagenten die strafbare feiten plegen niet fors gestraft worden. Vertrouwen op de integriteit van de politie en het politieoptreden is van cruciaal belang voor een goed functionerende rechtsstaat. Zodra dat vertrouwen wordt beschaamd, valt het fundament onder de strafrechtketen vandaan.”
Imagoschade
Ook de rechtbank oordeelt dat de politiemensen „door hun handelen ernstig misbruik hebben gemaakt van hun gezag. Dit heeft schade toegebracht aan het imago van de politieorganisatie en het vertrouwen dat men in Nederland in de politie moet kunnen hebben.” De agenten hebben zich ook schuldig gemaakt „aan het in gevaar brengen van de goede procesorde van het strafrechtsysteem. Van een politieambtenaar mag worden verwacht dat processen-verbaal altijd naar waarheid worden opgemaakt.”
De rechtbank komt toch tot mildere straffen dan geëist omdat „zij veel minder bewezen acht. De rechtbank houdt daarnaast rekening met de persoonlijke omstandigheden van de verdachten, waaronder de grote media-aandacht die er de afgelopen jaren geweest is voor deze strafzaak en de impact die dat heeft gehad op de verdachten en hun familie. Zij zijn alle vier ontslagen bij de politie en hebben lang moeten wachten voordat de zaak door de rechtbank behandeld is.”
Lees ook
Rechter: strafontslag van drie wijkagenten in Limburg onterecht
Kanker komt steeds vaker voor bij jongvolwassenen. Dat is de conclusie uit de dinsdag gepubliceerde kankerregistratie, die wordt bijgehouden door het integraal kankercentrum Nederland (IKNL). Zo’n 4.200 jongvolwassenen tussen de 18 en de 39 jaar kregen vorig jaar een vorm van kanker, terwijl het 35 jaar geleden nog om 3.200 personen ging.
Terwijl op de gehele populatie juist vaker mannen de ziekte krijgen, krijgen vrouwen in die leeftijdscategorie juist anderhalf keer vaker kanker. Jongvolwassen vrouwen krijgen met name borstkanker, baarmoederhalskanker of huidkanker in de vorm van een melanoom (een donkere moedervlek), constateert het centrum. Borstkanker komt het vaakst voor; in 2024 hadden 878 jonge vrouwen het. En melanoom komt op de tweede plaats. Dat is overigens ook zo bij jongvolwassen mannen, al worden vrouwen er twee keer zo vaak door getroffen.
Bij jongvolwassen mannen staat de diagnose van zaadbalkanker met afstand op de eerste plaats. Het aantal diagnoses steeg enorm in de afgelopen 35 jaar, blijkt uit de registratie. Er is zelfs sprake van meer dan een verdubbeling: in 1989 werden er 241 diagnoses vastgesteld, vorig jaar 574. En, zo zegt IKNL-onderzoeker Henrike Karim-Kos: „Dat blijft stijgen onder de 30-plussers”. Overigens lijkt het aantal zaadbalkankerdiagnoses onder de iets jongere mannen juist te stabiliseren (25 tot 29 jaar), of zelfs te dalen (jonger dan 24 jaar).
Gevolgen van leven met kanker
Een eenduidige oorzaak voor de stijging van het aantal kankerdiagnoses in Nederland kan het IKNL niet geven. Nog altijd is het risico op kanker bij jonge mensen klein. Het is dan wel toegenomen, maar van het totale aantal mensen bij wie ooit kanker is vastgesteld, is 3,5 procent jongvolwassen. Wel ziet het centrum dat het risico groter is op bijvoorbeeld borst- of zaadbalkanker als de ziekte voorkomt in de familie.
De overlevingskansen zijn er in de afgelopen 35 jaar flink op vooruit gegaan. Bijna negen op de tien jongvolwassen kankerpatiënten is na vijf jaar nog in leven. Maar, zo ziet ook het kankercentrum, jonge mensen ervaren wel sterkere negatieve gevolgen in hun (sociale) leven dan ouderen met kanker.
Bijna de helft heeft het gevoel dat hun ziekte en de behandeling voor beperkte carrièremogelijkheden heeft gezorgd, constateerde IKNL op basis van een enquête. „Door de diagnose kanker kan het behalen van belangrijke ontwikkelingsmijlpalen ineens onzeker worden”, schrijft Winette van der Graaf, voorzitter het zorgnetwerk voor jongvolwassenen. „Zoals het krijgen van kinderen of het voortzetten van studie of werk.”
Twintig minuten in de eerste aflevering van dit seizoen trakteert de Star Wars-serie Andor de kijkers meteen op een snoeiharde historische parallel. In een ruimte komen Keizerlijke hoge officieren bijeen om een plan te smeden voor het verpulveren van de planeet Ghorman. Deze wereld bevat een zeldzaam mineraal dat nodig is voor de gevreesde Death Star, het superwapen in aanbouw met de kracht om hele planeten op te blazen. Het mijnen van het mineraal zal weinig van de planeet overlaten, maar hoe kunnen ze de vernietiging van Ghorman, een geciviliseerde wereld bekend om zijn luxe zijde-export, naar buiten rechtvaardigen?
Wat volgt is de pitch voor een galactische lastercampagne die de „toch altijd al arrogante” bevolking van Ghorman moet isoleren en die repressie noodzakelijk doet lijken. Deze bijeenkomst is gebaseerd op de beruchte Wannseeconferentie uit 1942, waarin een selecte groep nazi’s in slechts twee uur tijd besloot over de uitvoering van een ‘definitieve oplossing’ voor het ‘Jodenvraagstuk’. De toon is gezet.
Star Wars is nooit subtiel geweest over de inspiratiebron voor het tirannieke Keizerrijk met zijn ‘stormtroopers’ en de Wehrmacht-vormige helm van Darth Vader. Maar doorgaans zijn superschurken de bron van het kwaad: Sith als keizer Palpatine en Darth Vader bezitten duistere krachten die hen macht geven. De onuitputtelijke voorraad Keizerlijke soldaten en piloten dient vooral als anonieme schietschijf voor de helden om zich te onderscheiden.
Lees ook
Lees ook: Hoe het buitenbeentje ‘Andor’ kon uitgroeien tot de beste Star Wars-serie
Andor breekt radicaal met deze benadering en toont iedereen – van soldaat tot bureaucraat – als volledig medeplichtig. De grootste kracht van keizer Palpatine is de gewilligheid van zijn onderdanen, niet dat hij bliksem uit zijn vingertoppen kan schieten. Wat deze ontleding van tirannie zo fascinerend maakt is dat de serie elk personage menselijk maakt zonder hun wandaden goed te praten.
De Keizerlijke kant is hier minstens zo interessant als die van de rebellen. De ambitie van officier Dedra Meero (Denise Gough), de hunkering naar orde van agent Syril Karn (Kyle Soller) en de kille efficiëntie van chef Patargaz zijn allemaal componenten die de Keizerlijke repressie gesmeerd houden. Ze doen het niet omdat ze genieten van dood en verderf, al kicken anderen hier duidelijk wel op, maar omdat ze nu eenmaal goed in deze baan zijn en het resultaat ze voldoening geeft.
De kijker wordt hier zelf ook op de proef gesteld. Al sinds het eerste seizoen zijn de bijeenkomsten van de Keizerlijke veiligheidsdienst ISB een terugkerend hoogtepunt. Het zijn altijd sterk geschreven en goed geacteerde scènes waarin complexe plannen worden gesmeed die vaak lukken. Wie geniet er nou niet van zulke competente, ook al zijn de gevolgen monsterlijk?
„Help ons toch, ze vermoorden ons!” schreeuwt een verzetsstrijder wanhopig door de radio als de slachting van Ghorman zich uiteindelijk voltrekt. Normaal gesproken is dit soort wanhoop hét moment waarop de helden aantreden, maar deze keer komt de cavalerie niet. Aan de hemel verschijnt geen vloot van koelbloedige rebellenpiloten en geen verlosser met lichtzwaard als Luke Skywalker.
„Jammer voor Ghorman”, zegt Partagaz als hij schouderophalend het doodvonnis bevestigt. „Genocide”, noemt de opstandige senator Mon Mothma het in een zinderende speech, waarna zij voor haar leven moet vluchten. Over in hoeverre Ghorman symbool staat voor Gaza wordt sinds die uitspraak hevig gedebatteerd en geschreven. Schrijver en regisseur Tony Gilroy zegt hierover in The Hollywood Reporter: „Je zou deze serie op elk punt in de laatste zesduizend jaar kunnen vertonen, en hij zou altijd voor sommige mensen verklaren wat er met hen gebeurt”. Onrecht is onrecht en deze serie laat subliem zien wat er kan gebeuren als iedereen meer bezig is met hoe het te noemen dan ertegen op te staan. Dat is de kracht van fictie die Andor volledig benut: a galaxy, far far away is ook altijd hier.
