China roept op tot ‘rechtstreekse dialoog’, maar stelt niet voor daar een leidende rol bij te spelen

Een nieuw, lang verwacht Chinees voorstel om de oorlog in Oekraïne te beëindigen stelt vooral teleur. Het bevat geen nieuwe, concrete plannen, maar is vooral een herhaling van Chinese standpunten die Beijing al sinds het begin van de oorlog inneemt.

Zo stelt China voor om een „rechtstreekse dialoog zo snel mogelijk te hervatten, om de situatie geleidelijk aan te de-escaleren en uiteindelijk tot een algeheel staakt-het-vuren te komen”, aldus de vrijdag door het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken vrijgegeven tekst.

Maar China stelt niet voor om zelf ook echt een leidende rol te spelen in het opstarten van een dergelijke dialoog, Beijing komt ook niet met een specifiek routeplan om tot vrede te komen. Er staat alleen dat China „een constructieve rol zal blijven spelen in dit opzicht” en dat „de soevereiniteit, onafhankelijkheid en territoriale integriteit van alle landen effectief gehandhaafd moet worden.”

Ontmoeting met Poetin

Eerder was er de hoop dat China, vooral na het bezoek van topdiplomaat Wang Yi aan de veiligheidsconferentie in München en na zijn ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin in Moskou, met concretere voorstellen zou komen die in elk geval een eerste stap zouden kunnen zijn naar een mogelijke oplossing. China wordt gezien als een van de weinige landen die effectief druk kan uitoefenen op Poetin als China daarvoor zou kiezen.

Beijing komt niet met een specifiek routeplan om tot vrede te komen

Lees ook: Washington is bezorgd over de Chinese levering van wapens aan Rusland

Met zo’n actievere rol zou Beijing bovendien voor zichzelf twee vliegen in één klap kunnen slaan: Beijing zou zo kunnen voorkomen dat Poetin roemloos ten onder gaat. China wil dat niet, omdat de toekomst van Rusland als bondgenoot en als buffer tussen het Westen en China dan zeer onzeker wordt. China zou zo daarnaast kunnen vermijden dat het Westen zich steeds meer van China afkeert. Beijing wordt nu steeds meer gezien als een handlanger en zelfs mogelijke wapenleverancier van Poetin. Maar de Chinese economie is nog steeds veel sterker afhankelijk van de relatie met de VS, Europa en Japan dan van de relatie met andere delen van de wereld. De Chinese economie staat er slecht voor, en kan niet zonder het Westen.

Internationale sancties

In het document wijst Beijing opnieuw internationale sancties af als die niet zijn goedgekeurd door de VN. „De landen die het betreft moeten ophouden met het misbruiken van internationale sancties (…) tegen andere landen”, zo stelt de verklaring, zonder daarbij expliciet naar de VS en Europa te wijzen. Dat standpunt vertegenwoordigt Beijing al vanaf het begin van de oorlog, al houdt China zich in de praktijk wel aan veel sancties. Beijing is ook „tegen het gebruik van de wereldeconomie als werktuig of wapen voor politieke doelen”, aldus de verklaring.

Beijing stelt ook voor om corridors mogelijk te maken voor de evacuatie van burgers uit conflictzones, corridors die onder bescherming van de VN zouden moeten komen te staan, en om tot uitwisseling van krijgsgevangenen te komen. China herhaalt verder dat het onwenselijk is om kernwapens in te zetten, of om kerncentrales tot doelwit van militaire aanvallen te maken.