Er is weinig zo saai als een gesprek waarin iedereen verontwaardigd is. De dynamiek komt dan op z’n hoogst van de overtreffende trap waarin de verontwaardiging wordt geformuleerd: jij vindt het niet goed te praten, maar ik vind het van de pot gerukt!
Bij talkshow Renze kregen we op Bevrijdingsdag ruim 25 minuten verontwaardiging voorgeschoteld. Zo ging het over de Vlaamse acteur Tom Waes die in november dronken met zijn Porsche op een pijlwagen was geknald, waarbij de bestuurder licht gewond was geraakt. Toen Waes eenmaal uit z’n coma was ontwaakt, vond-ie het zelf ook niet goed te praten. Zo’n rechtszaak is totaal oninteressant; er is geen bewijsprobleem, zelfs de verdachte oordeelt dat hij schuldig is, het is alleen nog even de vraag hoe de rechter zijn verontwaardiging formuleert en welke straf daar dan uit rolt. Hoef je niet per se een voorspelling over te doen, kun je gewoon op wachten.
Maar Waes is heel populair, dus rechtbankverslaggever Saskia Belleman was in België bij de eerste zitting waarin weinig gebeurde, maar waardoor we nu wel weten dat Waes, een professioneel acteur, oprecht overkwam.
En dat terwijl Angela de Jong juist kritisch was geweest op de eerste spijtbetuiging van Waes, in de woorden van Renze had ze er een ‘zeer stevige’ column over geschreven. Geluk bij een ongeluk voor Waes is dat iedereen aan tafel ook wel een zwak heeft voor Waes. Hij is knap, stoer en Vlaams, ik zou ook best vrienden met ‘m willen zijn.
Het oordeel blijft hard, maar omdat het Waes is, blijft de overtreffende trap van verontwaardiging uit. Als dit straks allemaal achter de rug is, mag hij best weer voor de VPRO met een knapzak over zijn schouders alle 22 Nederlandse Hanzesteden bezoeken of iets dergelijks.
Misschien waren de verontwaardigde hyperbolen op na het eerste gesprek van de uitzending, waarin protesten tijdens Bevrijdingsdag in Wageningen werden besproken. Een spandoek, een rookbom, en iemand die er niet eens aan toekwam te beginnen met z’n protest. Iedereen aan tafel vond het een schande, maar VVD-leider Dilan Yesilgöz was er alles aan gelegen om ons duidelijk te maken dat zij het écht het ergste vond van iedereen. Ze had niemand nodig om te overtreffen, zij wás de overtreffende trap.
Yesilgöz vond het écht het ergste van iedereen
Echt bizar, écht bizar; dat je dan echt nul respect kunt opbrengen; dan denk ik, wat bezielt je?; hoe kun je zo weinig fatsoen hebben, ik snap dat niet; ik snap ook niet dat je het in je hoofd haalt, dat het je thuis niet geleerd is, dat je dit oké vindt, dat je dit stoer vindt, dat je nu al waarschijnlijk plannen maakt om het een volgende keer weer te doen, met alle respect, dan ben je gewoon echt niet goed bij je hoofd; ik denk echt als je je zaak echt kapot wil maken, dan moet je dit doen; als je dit niet respecteert, wat heb je dan begrepen van vrijheid en veiligheid, waarvoor je zegt te zijn, wat heb je daar dan van begrepen, volgens mij heel weinig; zo weinig fatsoen, dat kan ik me gewoon niet voorstellen.
De verontwaardiging werd losgeknipt en nog diezelfde 5 mei netjes verspreid via haar sociale media. En ze was niet de enige, haar collega’s stonden in de rij om hun afkeuring over de schermutselingen te uiten. Premier Schoof had „op meer waardigheid” gehoopt, staatssecretaris Jurgen Nobel verzon bij Bar Laat dat „dat soort lui” ook de twee minuten stilte hadden verstoord, Caroline van der Plas riep via X op tot keihard aanpakken van „dit soort gasten”.
De kritiek op demonstranten is steevast dat ze op de verkeerde plek en de verkeerde tijd aandacht vragen; het moest nu gaan om het herdenken van oorlogsslachtoffers en om het vieren van onze vrijheid.
Maar als je juist in deze week voortdurend in de media verschijnt om schande te spreken van die paar incidenten op 4 en 5 mei, dan wil je dat het over die incidenten gaat, dan wil je dat het gaat over jouw verontwaardiging, dan gaat het je niet om de veteranen, niet om de oorlogsslachtoffers, dan wil je dat het gaat over jou.
