Opinie | Geen Mexicaanse liedjes over drugsbazen meer?

Zijn het onschuldige volksnummers of is het muziek waarin geweld wordt verheerlijkt? Het debat rond Mexicaanse corridos woedt heviger dan ooit. In deze ballades wordt het leven van Mexicanen bezongen, vaak in rurale delen van het land. In die streken zijn geweld en armoede een realiteit voor miljoenen mensen, maar de corridos zijn bepaald geen trieste nummers.

Want in gebieden waar drugskartels soms de grootste werkgever vormen en verantwoordelijk zijn voor investeringen in de lokale gemeenschappen, worden de kartelbazen gezien als helden. Het is een verering die terugkomt in de corridos: de misdaden en moorden worden bezongen als Griekse heroïek. De drugsbaas als een Mexicaanse Robin Hood die het opneemt tegen het systeem.

Het debat over de invloed van deze liederen op jongeren is decennia oud. Vergelijk het met de controverse rond gangsterrap in de jaren negentig. Maar waar artiesten vermeende banden met kartels voorheen weglachten, is dat sinds het aantreden van Donald Trump anders.

Begin april werden de Amerikaanse visa van leden van de corrido-groep Los Alegres del Barranco ingetrokken, vanwege hun hit ‘El Del Palenque’, een eerbetoon aan ‘El Mencho’, leider van het Jaliscokartel en de meest gezochte crimineel in Mexico. „Ik ben een groot voorstander van vrijheid van meningsuiting, maar dat betekent niet dat die meningsuiting geen consequenties mag hebben”, schreef de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Christopher Landau op X. „Het laatste wat we moeten zijn is een plaats waar mensen die criminelen en terroristen verheerlijken welkom zijn.”

Ook andere Mexicaanse artiesten dreigen hun Amerikaanse visa te verliezen als ze hun corridos blijven zingen. En niet meer naar de Verenigde Staten kunnen afreizen, is een economische aderlating voor deze artiesten. De VS met zijn enorme Spaanstalige gemeenschap zijn van levensbelang.

Woedende reactie

Deze dreiging leidt nu al tot verandering in het Mexicaanse muzieklandschap. Meerdere artiesten zeiden voorafgaand aan of tijdens concerten dat ze geen corridos meer zouden zingen waarin kartels aan bod kwamen.

Het publiek reageerde woedend. Bij concerten vlogen stoelen door de zaal. Vechtpartijen braken uit. Mexicanen accepteren niet dat juist nummers die hun realiteit weergeven – hoewel vaak positief – niet meer gezongen worden.

Ook de Mexicaanse autoriteiten lijken dergelijke artiesten harder aan te pakken. Meerdere Mexicaanse staten hebben corridos over de drugswereld verboden en de regering dreigt met vervolging van artiesten die de misdaad verheerlijken.

„We verbieden geen muziekgenre, dat zou absurd zijn. Wat we voorstellen is dat de teksten geen drugs, geweld, geweld tegen vrouwen of het zien van een vrouw als een seksueel object mogen voorstaan”, zei president Claudia Sheinbaum volgens dagblad El País. „Dit maakt allemaal deel uit van het feit dat we een sociaal bewustzijn in ons land willen creëren”.

Het is in lijn met het imago dat de regering van Sheinbaum wil uitstralen naar de VS. Het leger ging de strijd aan met het Sinaloakartel. Drugslaboratoria werden opgerold, grote hoeveelheden fentanyl in beslag genomen. Kartelbazen worden uitgeleverd aan de VS, om Trump tevreden te stellen. Voor drugskartels en alles wat eraan vastkleeft in Mexico is geen ruimte, zo wil Sheinbaum laten zien. Voor muziek óver die kartels ook niet.

Ondertussen stijgt het aantal ontvoeringen – vaak door de georganiseerde misdaad. Aan kartels gelinkte gouverneurs en burgemeesters uit Sheinbaums eigen partij zitten nog altijd in het zadel. De vraag is of die situatie in Mexico gaat verbeteren als artiesten vervolgd worden.