NRC-journalisten Rik Wassens en Carola Houtekamer hebben samen met filmmakers Jaap van Heusen en Jefta Varwijk maandag dD Tegel in de categorie achtergrond gewonnen. Ze wonnen de prijs voor hun productie over kindermisbruik. De Nederlandse journalistieke prijzen werden uitgereikt in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.
Voor de productie volgde Wassens en Houtekamer zes jonge analisten en de teamleider van het meldpunt kinderporno van Offlimits, een private stichting die in de jaren negentig is opgericht door de Nederlandse hostingbranche om het zwaar vervuilde Nederlandse internet op te schonen. Nergens wordt namelijk zoveel kinderporno gemeld als in Nederland.
De zes jonge analisten en hun teamleider bekijken en beoordelen alle gemelde plaatjes en filmpjes, meer dan een half miljoen per jaar. De meldingen komen van burgers of ze zijn doorgestuurd door één van de 53 aangesloten meldpunten in andere landen.
NRC werkte voor de productie samen met filmmakers Heusen en Varwijk, die voor omroep HUMAN de korte documentaire 10 meldingen in 10 minuten maakten.
Lees ook het winnende stuk
Deze zes mensen zien het vuilste van wat op internet rondgaat
Andere winnaars
NOS-correspondent Daisy Mohr en cameravrouw Edmée van Rijn wonnen een Tegel in de categorie eerstelijnsverslaggeving voor hun verslaggeving vanuit het Midden-Oosten.
In de categorie nieuws wonnen Alexander Dommerholt, Maria Bouwman en Aaldert van Soest van het Nederlands Dagblad voor hun artikelen over de woningbouw.
Het beste interview werd gehouden door Volkskrant-journalist John Schoorl. Hij won De Tegel voor zijn interview met voormalig Rijksmuseum-directeur Wim Pijbes.
Bovenaan het boodschappenlijstje stond maandagochtend een chocoladetaart, want prioriteiten moeten er zijn. Daarna volgden feta, marmite, citroenen, winterwortels, gelderse rookworst, pizza en aftershave. Neem dat eclectische lijstje maar even goed in je op – je mag er nog een halve minuut naar kijken voor we samen verdergaan naar de volgende alinea.
De deelnemers van MAX Geheugentrainer zijn heel goed in dit boodschappenspel. Aan het begin van elke aflevering krijgen ze dertig seconden om acht boodschappen te onthouden, en aan het eind wordt getest hoeveel ze zich er nog kunnen herinneren. Tussendoor krijgen ze verhalen te horen die niets met die boodschappen te maken hebben en doen ze spelletjes met heel omroep MAX-erige namen, waaronder ‘letterregen’ en ‘wat zien ik?!’. Dat lijkt me al reden tot kijken genoeg, en dan hebben de kandidaten ook nog hobby’s als „feesten”, „bingo spelen” en „rijden op de buurtbus”. Bovendien kan het nooit kwaad om een kwartiertje je geheugen te trainen. Desondanks zou ik niemand rechtstreeks durven vragen om ‘s ochtends MAX Geheugentrainer met me mee te kijken en samen het boodschappenspel te spelen. Dat klinkt toch een beetje stoffig. Daarom broedde ik maandagmorgen op een nonchalante manier om mensen te verleiden tot het boodschappenspel zonder de niet zo nonchalante woorden „zullen we het boodschappenspel spelen” uit te hoeven spreken.
Later op de dag kwamen in Radar (AvroTros) twee mensen aan het woord die haast waren gaan twijfelen aan hun eigen geheugen: Rens en Marion, een echtpaar dat in het Friese dorp Bergum woonde. Nadat ze de jaarlijkse waterstand hadden doorgestuurd aan waterbedrijf Vitens kregen ze bericht dat hun verbruik hoger uitviel dan normaal. „Toen is Rens gaan kijken op de website”, zei Marion, „om te zien: hoeveel is dat verbruik? Dat was iets van vijfduizend…” Ze keek opzij naar haar man. „…liter per dag”, vulde die aan. „Op jaarbasis was dat tweeduizend kuub. Twee miljoen liter water.” Dat was drieduizend procent meer dan het jaar ervoor. Je zou denken dat je je in zo’n geval kunt herinneren waar al dat water aan op is gegaan. Maar Rens en Marion hadden werkelijk geen idee. Toch bleef Vitens ervan overtuigd dat het tweetal er in een jaar meer water doorheen had gejast dan er in een flink wedstrijdzwembad past. „Waar zouden ze dat water hebben gelaten?”, klonk de voice-over van presentator Fons Hendriks. Die zwom intussen zelf door zo’n zwembad om te laten zien dat dat wel echt héél veel water was.
Het raadsel had geen oplossing. Voor de zekerheid werd Addy van Asten ingeschakeld – officieel aangekondigd als „teamleider lekdetectie”, maar door Hendriks ook wel liefkozend begroet als „meneer de lekkage-inspecteur”. Meneer de lekkage-inspecteur kon niet alleen geen lekkages vinden, maar had ook nog nooit meegemaakt dat een huishouden twee miljoen liter water had verbruikt. En tóch hield Vitens voet bij stuk. Watermeters liegen niet. Kon het bedrijf dan niets voor Rens en Marion doen? Jawel: een woordvoerder „kon zich voorstellen dat het schrikken is als je ineens zo’n hoge rekening krijgt, wanneer je dat van tevoren niet had verwacht.” Ze hoefden het bedrag daarom niet in één keer te betalen.
„Het woord ‘medemenselijkheid’ kennen ze bij Vitens niet”, was Hendriks’ onverbiddelijke eindoordeel. De presentator had na dit gesprek een advocaat gevonden volgens wie de bewijslast bij Vitens lag. Ze raadde Rens en Marion daarom aan naar de kantonrechter te stappen, en dat was precies wat het echtpaar had gedaan. Niemand wil betalen voor water waarvan je je niet kunt heugen het te hebben verbruikt.
Maar eh, nu we het volstrekt toevallig toch over ‘heugen’ hebben – puur uit nieuwsgierigheid: kun jij je die eerder genoemde boodschappen eigenlijk nog herinneren?
Gemiddeld genomen verdienen vrouwen in Nederland per uur nog steeds minder dan mannen, maar het verschil is wederom kleiner geworden, mede door het toenemende opleidingsniveau van vrouwen en toegenomen minimumlonen. In 2024 lag het gemiddelde bruto uurloon van vrouwen 10,5 procent lager dan dat van mannen. In 2010 was dit nog 19 procent. Zo verdienden mannen vorig jaar gemiddeld 30,32 euro per uur en vrouwen 27,15 euro per uur. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De loonkloof is het ongecorrigeerde gemiddelde verschil in het gemiddelde bruto verdiende uurloon tussen mannen en vrouwen. Hierbij wordt er gekeken naar het totale loonverschil, zonder rekening te houden met verschillen in baangerelateerde kenmerken zoals leeftijd, opleidingsniveau, of iemand voltijd of deeltijd werkt, ervaring en het al dan niet leidinggeven.
Op basis van deze berekeningen zijn ten opzichte van 2010 de gemiddelde uurlonen van mannen met 38 procent gestegen. Tegelijkertijd is het gemiddelde uurloon van vrouwen met 52 procent toegenomen. Dit maakt dat het verschil in lonen tussen mannen en vrouwen in veertien jaar is afgenomen.
In de leeftijdsgroep 40 tot 45 jaar nam het loonverschil de afgelopen jaren het meest af, van 19 procent in 2010 naar 7 procent in 2024. Bij jonge werknemers is het verschil in uurloon nihil. Vrouwen tussen de 25 en 30 jaar verdienen gemiddeld genomen zelfs iets meer dan mannen uit deze leeftijdscategorie.
Opleidingsniveau en minimumloon
Dat het verschil in lonen steeds kleiner wordt, is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het steeds hoger wordende opleidingsniveau van vrouwen, zegt het CBS. Zo laat het statistiekbureau weten dat 35,9 procent van de vrouwen tussen de 15 en 75 jaar in 2022 hoogopgeleid is, ten opzichte van 27,4 procent in 2013. Onder mannen in deze leeftijdscategorie geldt dat 35,2 procent in 2022 en 29,2 procent in 2013 hoogopgeleid is.
Een andere reden die het CBS geeft voor het afgenomen verschil in lonen tussen mannen en vrouwen is dat „de minimumlonen fors zijn verhoogd: van 2022 op 2024 met 21 procent”. Omdat er in 2024 is overgestapt van een minimumloon per maand naar een minimumloon per uur, gingen werknemers met vooral lage lonen er tot 11 procent extra op vooruit, zegt het CBS. CBS: „Omdat vrouwen oververtegenwoordigd zijn aan de onderkant van de salarisschaal, hebben zij meer hiervan geprofiteerd dan mannen.”
Sectoren en grote bedrijven
In veertien jaar liep het loonverschil in het onderwijs het meest terug: van 16 procent in 2010 naar slechts 1 procent vorig jaar. En in het openbaar bestuur verdienen mannen gemiddeld 1 eurocent per uur meer dan vrouwen.
Toch is er nog wel werk aan de winkel als het gaat om de loonverschillen bij de drieduizend grootste bedrijven in Nederland die ministens honderd mannen en vrouwen in dienst hebben. Daar verdiende vorig jaar maar liefst 85 procent van de mannen meer dan vrouwen. Maar, zegt het CBS, sinds 2010 „is het aantal grote bedrijven waarin vrouwen meer verdienen dan mannen verdrievoudigd”.
Lees ook
Wat doe je als je collega meer loon krijgt dan jij?
De regerende Liberale Partij van premier Mark Carney heeft maandag een nipte overwinning behaald bij de Canadese parlementsverkiezingen. De partij mag van Canadese kiezers doorregeren met een vierde opeenvolgende mandaat, maar krijgt mogelijk geen meerderheid in het Lagerhuis in Ottawa.
Met de zege vertrouwen Canadese kiezers de 60-jarige Carney, een voormalige president van de Canadese centrale bank en van de Britse centrale bank, de taak toe om het land te verdedigen tegen de Amerikaanse president Donald Trump. Trump heeft een handelsoorlog ontketend met de noorderburen, en zegt regelmatig dat hij Canada wil inlijven als een ‘51ste staat’, tot woede van veel Canadezen.
De overwinning viel evenwel krapper uit dan de afgelopen weken werd verwacht; de Conservatieve Partij van oppositieleider Pierre Poilievre kwam als een sterke tweede uit de bus. De race draaide uit op een polariserende strijd om de macht tussen de twee voornaamste partijen: samen kregen ze meer dan 80 procent van de stemmen; steun voor kleinere partijen slonk aanmerkelijk.
Fors verlies kleinere partijen
Met ongeveer 75 procent van de stemmen geteld, stonden de Liberalen om 06.00 uur Nederlandse tijd op een geprojecteerde 161 zetels in het 343 zetels tellende parlement, een lichte winst ten opzichte van de 160 zetels die ze wonnen bij de vorige verkiezingen in 2021. Er zijn 172 zetels nodig voor een meerderheid. De Conservatieve Partij stond op 150 zetels, een winst van ongeveer 30 zetels. De sociaal-democratische NDP, een kleinere oppositiepartij, stond op 8 zetels, een fors verlies. De Groenen behouden één zetel.
In de overwegend Franstalige provincie Quebec boette het separatistische Bloc Québécois aan steun in: de partij, die alleen meedingt in de 78 kiesdistricten van Quebec, stond om 06.00 uur Nederlandse tijd op 23 zetels, eveneens een fors verlies. Het verlies van zetels van het Bloc Québécois en de NDP is toe te schrijven aan een wens van hun kiezers om een zege van de Conservatieven af te wenden; een deel van hun kiezers liep met dat doel over naar de Liberalen van Carney.
De overwinning van de Liberalen vormt niettemin een opzienbarende ommezwaai in de Canadese politiek sinds begin dit jaar, toen ze volgens opiniepeilingen dreigden te worden weggevaagd. De populariteit van Carney’s voorganger, oud-premier Justin Trudeau, was na negen jaar aan de macht, gekelderd. Veel kiezers vonden dat zijn regering na de pandemie te traag reageerde op de inflatiecrisis en woningnood en snakten naar verandering.
De Canadese premier Mark Carney.Foto Graham Hughes/EPA
Aardverschuiving
Poilievre, een 45-jarige populist, voerde sinds hij in 2023 oppositieleider werd een snoeiharde tegen Trudeau en beloofde Canadese kiezers verandering. Met succes: in anderhalf jaar bouwde hij een voorsprong op in de peilingen die opliep tot 20 à 25 procentpunten. Een monsterzege voor de Conservatieven leek maandenlang, behoudens een onverwachte aardverschuiving, zo goed als zeker.
Toen deed die aardverschuiving zich voor. De terugkeer van Trump naar het Witte Huis en het vertrek van Trudeau, die begin januari zijn aftreden aankondigde na toenemende druk vanuit zijn eigen partij, namen Poilievre de wind uit de zeilen. Inzet van de verkiezingen was niet langer in de eerste plaats het beleid van Trudeau, zoals Poilievre wilde, maar de vraag wie de beste papieren had om Canada te verdedigen tegen de grillen van Trump.
Lees ook
Lees ook: Canadese Conservatieven snakken naar verandering – maar Trump bemoeilijkt hun pad naar de macht
Veel kiezers twijfelden op dat vlak aan Poilievre. Niet alleen heeft hij, als carrièrepoliticus die sinds zijn 24e in het parlement zit, nauwelijks ervaring buiten de Canadese politiek, maar ook doet hij veel Canadezen, zowel ideologisch als qua stijl, denken aan Trump. Zo steunde Poilievre begin 2022 het omstreden ‘Freedom Convoy’ van vrachtwagenchauffeurs tegen het coronabeleid van Trudeau. Dat protest, dat bijval kreeg van Trump-aanhangers in de VS en daarbuiten, leidde tot een wekenlange blokkade van de hoofdstad Ottawa.
Volwassene
Kiezers zien Carney, die als president van de Canadese centrale bank Canada door de financiële crisis hielp loodsen en als hoofd van de Britse centrale bank het VK door de Brexit, als de kandidaat die het als premier op kan nemen tegen Trump. Hij werd veelal omschreven als „de volwassene in de kamer”.
Dat Carney nu zijn eigen mandaat krijgt is een aanzienlijke opsteker voor hem, maar het zal moeten blijken hoe hij kan regeren met een krap mandaat waarbij de Conservatieven hem op de hielen zitten. Als hij geen meerderheid krijgt, moet hij steun zoeken in het parlement bij oppositiepartijen.
Voor Canadese Conservatieven is hun nederlaag een bittere pil: Poilievre zag een geheide monsterzege aan zich voorbijgaan. Toch sleepte hij er een sterk resultaat uit, en de verwachting is dat hij daarom zal kunnen aanblijven als oppositieleider. Hij is populair onder zijn eigen achterban.
Lees ook
Lees ook: De Canadese vlaggen zijn niet aan te slepen – met dank aan Trump
