Burgemeester Femke Halsema heeft donderdagavond excuses aangeboden voor de rol die de gemeente Amsterdam speelde bij de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat deed Halsema tijdens de tijdens Jom Hasjoa, de jaarlijkse herdenking van de Holocaust.
„De Amsterdamse overheid was, toen het erop aankwam,
niet heldhaftig, niet vastberaden en niet barmhartig.
En heeft haar Joodse inwoners gruwelijk in de steek gelaten.
Namens het stadsbestuur bied ik hiervoor excuses aan”, zei Halsema.
Ook kondigde de burgemeester aan dat de gemeente 25 miljoen euro uittrekt om te investeren in de toekomst van Joods leven in de stad. Een commissie van vijf leden gaat adviseren over hoe het geld besteed wordt. Oud-PvdA-minister Jet Bussemaker is daarvan de voorzitter.
Tijdens de oorlog schaarde de gemeente zich achter de Duitse bezetter bij de vervolging van Joodse inwoners. Zo hielpen ambtenaren bij het in kaart brengen van Joodse adressen, werkte de Amsterdamse politie mee aan deportaties en werden trams ingezet om mensen naar verzamelplaatsen te vervoeren.
Het Parool berichtte deze maand al dat de Amsterdamse gemeenteraad in een besloten vergadering unaniem had ingestemd met het voorstel om excuses aan te bieden en geld vrij te maken voor het versterken van het Joodse leven in de stad. In een interview met AT5 zei Halsema vorig jaar dat een excuus niet een simpel ‘sorry’ mocht zijn, maar een „gedragen excuses”.
Het is dit jaar 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde. Van de bijna 80.000 Joden die in de hoofdstad woonden, werden er meer dan 60.000 vermoord.
Eerdere excuses
In 2020 bood toenmalig premier Mark Rutte namens de regering excuses aan tijdens de Nationale Holocaust Herdenking. Hij zei toen:
„Toen een groep landgenoten onder een moorddadig regime werd afgezonderd, buitengesloten en ontmenselijkt, zijn we tekortgeschoten. Toen het gezag zelf een bedreiging werd, faalden onze overheidsinstanties als hoeders van recht en veiligheid.”
De excuses van Halsema volgen op eerdere erkenningen van het gemeentebestuur. In 2021 bood zij al excuses aan voor de rol van Amsterdam in het systeem van koloniale slavernij en de wereldwijde handel in tot slaaf gemaakten.
