Ook dit jaar is het bekijken van de winnaars van de World Press Photo een gemengde ervaring: prachtige foto’s van gruwelijke gebeurtenissen. Op de Foto van het Jaar staat het negenjarige Palestijnse jongetje Mahmoud Ajjour die zijn armen kwijtraakte tijdens een Israëlische aanval op Gaza. Juryvoorzitter Lucy Conticello: „Warm licht schijnt op hem en werpt een zachte schaduw over zijn gezicht. Zijn jeugd en schoonheid contrasteren met zijn melancholieke blik. Dan besef je met een schok dat hij geen armen heeft.”
De bekroonde foto is gemaakt door de Palestijnse fotograaf Samar Abu Elouf voor The New York Times. Samar Abu Elouf en de andere winnaars van de jaarlijkse internationale competitie voor fotojournalistiek werden donderdagochtend gehuldigd in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, waar ook een expositie is gewijd aan de winnende foto’s. De jury moest kiezen uit bijna zestigduizend foto’s ingezonden door 3.778 fotojournalisten.
Samar Abu Elouf vluchtte in 2023 uit Gaza naar Doha (Qatar) en legt daar medevluchtelingen als Mahmoud vast. Volgens de fotograaf leert de jongen momenteel gamen, schrijven en deuren openen met zijn voeten. Mahmoud heeft een concrete droom: hij wil graag armprotheses. Sinds het begin van de oorlog in Gaza in 2023 heeft het Israëlische leger minstens 17.000 kinderen gedood, meldt de organisatie. Gaza heeft ook het hoogste aantal kinderen zonder ledematen ter wereld.
Directeur Joumana El Zein Khoury van World Press Photo sprak zijn bewondering uit voor fotografen die werken in conflictgebieden: „Ondanks persoonlijke risico’s en de emotionele last leggen zij deze verhalen vast die ons de kans geven om te begrijpen, mee te voelen, en die ons kunnen aanzetten tot actie.” World Press Photo wijst in dit verband erop dat het Israëlische leger in Gaza het recordaantal van 174 journalisten heeft gedood, van wie verschillende direct doelwit waren. Ook de andere landen die onderwerp zijn van veel ingezonden foto’s, Myanmar, Bangladesh, Sudan, Venezuela en Rusland, staan zeer laag op de Persvrijheid-lijst van Reporters Without Borders, wat extra risico’s voor de fotojournalisten met zich meebrengt.
De andere finalisten behandelen twee onderwerpen die afgelopen jaar ook doorlopend in het nieuws waren: migratie naar de VS en de klimaatcrisis.

Amerikaanse fotograaf John Moore toont op Nachtelijke oversteek Chinese migranten die aan de Mexicaans-Amerikaanse grens bij elkaar schuilen voor de regen. Het indirecte, goudgele licht op hun plastic regenponcho’s geeft de foto een vreemde sfeer. De jury: „Dit beeld, tegelijk buitenaards en intiem, laat de complexe werkelijkheid zien van migratie, een onderwerp dat vaak wordt platgeslagen en gepolitiseerd in het Amerikaanse publieke debat.”
De inzending van de Mexicaanse fotograaf Musuk Nolte, Droogte in de Amazone, toont een jonge man op de rug gezien in een droge vlakte in het Amazonegebied. De man brengt in twee plastic tassen eten voor zijn moeder in Manacapuru. Dat dorp lag ooit aan het water, maar door de aanhoudende droogte moet de man nu twee kilometer naar de rivier lopen. De jury: „Het schrille contrast van een woestijnachtige scène in het grootste regenwoud ter wereld maakt het gebrek aan water pregnant zichtbaar.”




Droogte in de Amazone. Deze bekroonde reeks van World Press Photo (categorie: Zuid Amerika, verhaal) toont een man die voedsel brengt naar zijn moeder bij een drooggevallen rivier.
Foto Musuk Nolte, Panos Pictures, Bertha Foundation
World Press Photo heeft twee Nederlandse winnaars in de subcategorieën. Door wijzigingen in het regelement telt de wedstrijd dit jaar maar liefs 42 winnaars – verdeeld over zes regio’s en drie categorieën.
Marijn Fidder is met haar portret van de Oegandese bodybuilder Tamale Safalu een van de bekroonden in de categorie ‘Afrika – enkel’. We zien Safalu op de rug tijdens een training voor zijn huis in Kampala (Oeganda). Hij verloor zijn been bij een motorongeluk, maar hij is vastberaden om de eerste sporter met een beperking te worden die het opneemt tegen tegenstanders zonder beperking. Volgens het bijschrift zegt Safalu: „Door mee te doen met bodybuilding-wedstrijden wil ik wil andere gehandicapten aanmoedigen om hun eigen talenten te ontdekken en om nooit bij de pakken neer te zitten.”

Fotograaf Prins de Vos maakte een portret van trans man Mika (categorie ‘Europa -enkel’). De 21-jarige Mika moest 22 maanden wachten tot hij zijn eerste intakegesprek bij een genderkliniek kon krijgen. Hij moet zelf betalen voor zijn operatie en hormoonbehandeling. Prins de Vos wil de aandacht vestigen op de lange wachttijden in de zorg voor trans personen, begrip kweken voor de hoge tol die dit van hen eist, en betere zorg voor hen aanmoedigen.

Het moment dat de Braziliaanse surfer Gabriel Medina triomfantelijk een hoge golf neemt tijdens de Olympische Spelen op Tahiti, werd bekroond in de categorie ‘Azië – Stille Oceaan en Oceanië – enkel’. De Franse AFP-fotograaf Jerome Brouillet legde het vast. De Spelen waren vorig jaar in Parijs maar het surfen, pas sinds vijf jaar een Olympische sport, werd op Tahiti gehouden. Medina eindigde met een bronzen medaille. Op Instagram kreeg de foto 9,5 miljoen likes.

De Amerikaanse president Trump kon niet ontbreken bij de World Press Photo – de bekroonde foto’s vormen ook een jaarlijks nieuwsoverzicht. Jabin Botsford van The Washington Post maakte een foto van de moordaanslag op Trump, 13 juli 2024, tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Butler (Pennsylvania) en won daarmee in de categorië ‘Noord en Zuid Amerika – enkel’. De jury koos niet voor de foto die voor de hand lag – het moment dat Trump strijdbaar zijn vuist in de lucht stak – maar voor het moment vlak erna, toen Trump omringd door beveiligers het podium verliet: „Dit beeld toont een raar en onthullend ogenblik van kwetsbaarheid in een campagne die zich richtte op vitaliteit en kracht.”

Nog meer klimaatcrisis, dit keer gevangen in De olifantenfluisteraar van Livingstone. Deze fotoreeks van de Britse fotograaf Tommy Trenchard werd bekroond in de categorie ‘Afrika – verhaal’. Een serie mislukte regenseizoenen in Zambia, en menselijke schending van het leefgebied, leidt tot meer conflicten tussen olifanten en mensen. In Livingstone lopen savanne-olifanten geregeld de stad in op zoek naar voedsel. Vorig jaar doodden zij elf inwoners en richtten een flinke ravage aan. De drie vrijwilligers van het Elephant Response Team proberen de invallen van de olifanten in goede banen te leiden.




