Het is 16.15 uur maandagmiddag als Leon van de Zande, secretaris van de Universiteit van Amsterdam, de bezetters van het Maagdenhuis per megafoon oproept het universiteitsgebouw te verlaten. Tevergeefs. „Oink, oink, piggy, piggy”, zingen demonstranten richting de agenten. Die ogen ontspannen. Uit het raam hangt een spandoek waarop tot een boycot van Israël wordt opgeroepen. De activisten steken nog een keer een groene rookfakkel aan.
En dan stormt een arrestatieteam naar binnen en is de Maagdenhuis-bezetting van 2025 ten einde. Die duurde zes uur en kwam na anderhalf jaar pro-Palestinaprotest toch ogenschijnlijk uit het niets.
Volgens het universiteitsbestuur waren de demonstranten voor het grootste deel onherkenbaar door gezichtsbedekking. Ze hadden slaapzakken bij zich en breekgereedschap, zegt UvA-woordvoerder Annelies van Dijk. Bij het innemen van het pand is voor zover bekend geen geweld gebruikt, maar het was „wel heel intimiderend”, zegt Van Dijk, die maandagochtend in het pand was toen de bezetters toesloegen. Het universiteitsbestuur heeft aangifte gedaan van huisvredebreuk.
Op de vraag of de dodelijke Israëlische aanval op vijftien hulpverleners vorige maand de aanleiding vormt voor deze bezetting, zegt de buiten staande activist Sam (die niet met achternaam in NRC wil): „Hoeveel aanleidingen zijn er nodig?”
De protesten waren begin dit jaar geluwd, nadat het staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël was ingegaan. Inmiddels bombardeert het Israëlische leger volop doelen in de Palestijnse strook, met vele burgerdoden tot gevolg.
Lees ook
Bondgenoten krijgen ‘buikpijn’ van Israël, maar stellen beleid nog niet wezenlijk bij
Gynaecoloog
Het protest bij de UvA en andere universiteiten richt zich op samenwerkingsverbanden met Israëlische academische instellingen. Tot dusver heeft de UvA alleen het studentenuitwisselingsprogramma met de Hebrew University stopgezet. De demonstranten eisen dat alle banden worden doorgesneden met Israëlische universiteiten, vanwege hun vermeende faciliterende rol bij het onderdrukken van Palestijnen.
De bezetters houden maandagochtend een spandoek omhoog met ‘Dr. Sirin Al-Attar House’, zoals het Maagdenhuis volgens hen nu heet. Deze gynaecoloog en moeder van drie kinderen werd op 11 oktober 2023 gedood bij een van de eerste vergeldingsaanvallen van de Israëliërs voor de terreuraanval van Hamas van 7 oktober. Later verwijdert de politie het spandoek.
Buiten worden demonstranten door een ME-peloton naar achter gedreven, om controle te houden over de stegen direct om het universiteitsgebouw, dat midden in het centrum van Amsterdam ligt. Sommige demonstranten komt dat op klappen met de lange lat te staan. Even is het grimmig. Glas vliegt vanachter de demonstranten op de agenten, iemand roept „niet gooien!”
‘Oink, oink, piggy, piggy’, zingen demonstranten richting de agenten
Vanaf drie uur is het rustig en begint de verdere opmaat naar de ontruiming. De chauffeur van de mobiele gevangenisbus van de Dienst Justitiële Inrichting parkeert voor het Maagdenhuis. Nadat de demonstranten worden gesommeerd het gebouw te verlaten, trekt een arrestatieteam naar binnen. Nog één keer zwaaien de activisten naar hun sympathisanten. Dan draaien ze zich om en gaan hun handen omhoog.
Acht overgebleven activisten worden tegen vijven geboeid en zonder gezichtsbedekking naar buiten geleid, langs de pers. Bij de bus worden ze ingerekend. Van de tientallen bezetters bleken aan het eind van de middag slechts enkele te resteren. De rest is opgegaan in de groep buiten of aangehouden bij het verlaten van het Maagdenhuis.
Glitters
In het verleden hebben activisten het Maagdenhuis vaker bezet. Voor het laatst langdurig in 2015, toen demonstranten meer inspraak en betere arbeidsvoorwaarden eisten van het bestuur. Na zes weken werd het pand toen ontruimd. De heftigste studentenprotesten tegen Israël waren een jaar geleden, toen er een confrontatie was tussen demonstranten en politie bij de Oudemanhuispoort en het Roeterseiland. De schade bedroeg volgens de UvA 4,1 miljoen euro.
Na de huidige bezetting blijven blauwe glitters achter in het atrium van het Maagdenhuis. Op tafel liggen proteïnerepen, een rood valharnas en het telefoonnummer van een advocaat die geregeld demonstranten bijstaat. Op een blad staan regels, zoals: „The goal of this action is not to destroy the building.”
Elders in het gebouw werden computerschermen vernield. Meubilair is naar het trappenhuis versleept. Over twee portretten van kunstenaar Rosemin Hendriks werden rode strepen getrokken. Tot op de bovenste etage staan graffiti-slogans op de muren, zoals „Fuck your complicity”, „Free Gaza” en „Shame on UvA”.
Met medewerking van Freyan Bosma
Lees ook
Nu het stof van de studentenprotesten lijkt neergedaald: hoe reageerden de universiteiten op de demonstraties? En tien andere vragen
