Terwijl de beurzen vooral anticiperen op de toekomstige grote economische gevolgen van een handelsoorlog, tekenen zich op de kades van havens en in fabrieken in de Noord-Amerikaanse auto-industrie de eerste concrete gevolgen af.
Een week geleden kondigden de Verenigde Staten al importheffingen af op auto’s van over de hele wereld. Daarmee zijn de gevolgen in deze sector een soort ‘kanarie in de kolenmijn’, zoals The New York Times het beschreef: hier valt in het klein te zien wat zich de komende tijd mogelijk op grotere schaal gaat afspelen.
De eerste signalen zijn ingrijpend. Audi (onderdeel van het grote Volkswagen-concern), Jaguar Land Rover en Aston Martin hebben hun export naar de VS vrijwel volledig gestopt, zo bleek de afgelopen dagen. Deze merken beschikken niet over fabrieken in de VS waarmee ze heffingen kunnen vermijden.
Stellantis, moederbedrijf van onder meer Peugeot en Opel, heeft twee autofabrieken in Canada en Mexico vorige week al tijdelijk stilgelegd. Het ontsloeg bovendien direct negenhonderd werknemers bij kleinere onderdelenfabrieken die de stilgelegde autofabrieken beleverden.
Voor de auto-industrie zijn de heffingen een enorm probleem: ze kunnen de prijs van auto’s volgens sommige berekeningen met duizenden dollars opdrijven, hoewel alles afhangt van hoe fabrikanten dit wel of niet doorberekenen. Volgens meerdere Amerikaanse media is er bovendien sprake van grote verwarring en zorg over heffingen op auto-onderdelen die in theorie op 3 mei zullen ingaan. Ofschoon veel fabrikanten in de VS eigen fabrieken hebben, halen ze hun onderdelen absoluut niet allemaal uit dit land.
Volledig vollopen
De komende weken zullen de havens in de Verenigde Staten, van New York tot Long Beach en Los Angeles, in de frontlinie staan van de handelsoorlog. Wat betreft auto’s staan ze dat al: de Financial Times schreef dat het erop lijkt dat Amerikaanse havens aan het volstromen zijn met auto’s die al wel zijn aangekomen in het land, maar niet daadwerkelijk ingevoerd – om heffingen te voorkomen. De vraag is hoe lang deze wagens hier zullen staan, en hoe snel de opstelterreinen in havens volledig vollopen.
Overigens lijkt het erop dat Amerikanen de afgelopen dagen op grotere schaal auto’s zijn gaan kopen, in de hoop de heffingen voor te zijn. Eind januari stond een nieuwe auto volgens The New York Times zo’n 77 dagen te wachten op een koper, nu zijn dat er 50.
Ook bij andere goederen duiden de eerste signalen erop dat er grote veranderingen zullen gaan plaatsvinden. Bedrijven die goederen vervoeren naar de VS hebben de afgelopen dagen 67 procent minder containers gereserveerd. Ook het aantal containers dat vanuit de VS naar havens elders in de wereld gaat zal binnenkort sterk dalen.
Dat stelt de Nederlandse verladersorganisatie Evofenedex op basis van cijfers van de maritieme informatieleverancier Vizion. Het Amerikaanse bureau brengt wereldwijd onder meer de boekingen van containers in kaart.
In de week voorafgaand aan Donald Trumps aankondiging waren er volgens Evofenedex en Vizion wereldwijd 516.000 boekingen met de VS als bestemming. In de week erna was dat aantal gedaald tot 169.000 containers (gerekend in TEU, twenty foot equivalent unit; de twintig voet lange container is een standaardmaat in de wereldhandel). Het gaat om reserveringen voor vervoer over pakweg zes weken.
‘Even pauze’
Ook de reserveringen voor export vanuit de VS kenden een daling. Voor Trumps presentatie lag het aantal boekingen voor containers van Amerikaanse havens naar havens in onder meer Europa en Azië op 139.000. Na de aankondiging werden 83.000 containers gereserveerd, aldus beide organisaties.
„Bedrijven in Europa, China en elders hebben massaal even pauze genomen”, zegt beleidsadviseur Casper Roerade van Evofenedex. Hij kan niet zeggen welke landen of sectoren minder containers hebben geboekt.
Volgens Roerade zijn goederen die voor 5 april zijn geladen in buitenlandse havens voor transport naar de VS nog vrijgesteld van de heffingen. Het maakt daarbij niet uit hoe lang zij doen over de reis naar de VS.
De abrupte daling van het aantal gereserveerde containers kan uiteindelijk leiden tot een verstoorde balans in de wereldhandel. Tijdens de coronapandemie raakte het evenwicht ernstig verstoord van containers die tussen Azië en het Westen heen en weer worden vervoerd.
De daling is overigens nog niet te zien in de tarieven voor containervervoer van onder meer Azië naar Los Angeles en New York. Op beide trajecten dalen de containertarieven al sinds het begin van dit jaar, meldden onder meer het Noorse onderzoeksbureau Xeneta en het Britse Drewry.
