Voor het eerst in 26 jaar vindt Art Rotterdam niet plaats in Rotterdam Noord. De belangrijkste beurs voor hedendaagse kunst, die deze vrijdag voor publiek opent, is verhuisd van de Van Nelle Fabriek naar Rotterdam Ahoy ‘op Zuid’.
Reden: de grote hal van de Van Nelle Fabriek waar elk jaar onder de titel ‘Prospects’ zo’n honderd startende kunstenaars exposeerden, was niet meer beschikbaar.
De verhuizing biedt voordelen, lees je op de site van de beurs. Niet alleen is er (meer) plek voor Prospects, de enorme ruimte van het evenementencentrum biedt ook plaats aan onderdelen als Sculpture Park, Intersections (grootschalige werken) en Projections (videokunst). Wegens ruimtegebrek werden die secties de afgelopen jaren niet tijdens iedere editie geprogrammeerd.
Er zijn meer veranderingen. Zo duurt de beurs vanaf nu drie dagen in plaats van vier. Ook is de datum verschoven, van februari naar eind maart.
En wat je een nadeel zou kunnen noemen: Ahoy heeft niet de uitstraling van de monumentale Van Nelle Fabriek, een kunstwerk op zich. ‘Zuid’ is een heel ander stadsdeel dan ‘Noord’: armer, achtergebleven.
Maar dat oordeel is óók een kwestie van beeldvorming, vindt curator Houcem Bellakoud van Unity in Diversity Rotterdam, hij woonde er zelf. „Dit deel van de stad heeft een negatieve lading, maar dat is niet terecht. Er komt ook veel creativiteit vandaan – waar we samen aan bouwen.”
Gedroomde toekomst
Twee weken vóór de opening van Art Rotterdam zitten we met z’n vieren in de studio van mediakunstenaar Pedro Gil Farias: twee curatoren van Unity in Diversity Rotterdam, de tweede is Jeanthalou Haynes, Pedro Gil Farias en de verslaggever. Unity in Diversity Rotterdam ondersteunt jonge kunstenaars, de stichting zorgt ervoor dat ze kunnen exposeren en organiseert regelmatig evenementen. Op verzoek van Art Rotterdam schreef Unity in Diversity Rotterdam een open call uit, een oproep aan jonge kunstenaars om een ‘verbindend kunstwerk’ te ontwerpen over ‘een gedroomde toekomst’.
Jeanthalou Haynes, ook zij woonde er: „Zuid verdient meer erkenning, daarom wilden wij andersom kijken: jullie tellen mee, vergeet niet om te dromen. En wat we tegelijk wilden: verbinding maken tussen wat zich buiten en wat zich binnen afspeelt, tussen woonwijken en kunstbeurs.” Houcem Bellakoud: „Ongehoorde stemmen een plek geven is ons main doel. Door kunst en cultuur willen we eenheid creëren.”
Er kwamen een stuk of veertig inzendingen. Pedro Gil Farias stuurde het idee in voor Echoes of Us, een interactief geluidskunstwerk. Het werk is – voor zover je van beeld kunt spreken – in de studio te zien in de vorm van vijf aan het plafond gehangen, doorzichtige deurgordijnen van golfplaat. Op elk van die platen is een speakertje bevestigd, waardoor je als je tussen de golfplaten doorloopt steeds de droom van een inwoner hoort: een woordkunstenaar, een restauranteigenaar, een straatmuzikant, een jongerenwerker. Op foto’s aan de muur, ze hangen er nu nog niet, zijn op de beurs straks ook hun gezichten te zien.
De fragmenten zijn kort, twintig tot dertig seconden. Ze worden op de beurs afgewisseld met de dromen van bezoekers: aan de buitenste golfplaat hangt een microfoontje waar je een eigen droom kunt inspreken. Pedro Gil Farias: „Ik heb vaker participatory installations gemaakt, installaties waar mensen aan deelnemen. En ik ben erg geïnteresseerd in hoe steden functioneren, het verband tussen verschillende stadsgebieden. Voor mij was de oproep een combinatie van die twee dingen.” De golfplaten staan voor muren waar je doorheen kunt kijken, ook zou je kunnen zeggen dat ze stedelijk aandoen. Jeanthalou Haynes: „Ik zie het werk als een urban dreamcatcher, we vangen collectieve dromen.”
Nieuwe perspectieven
Echoes of Us zal op Art Rotterdam te zien en te horen zijn in de DHB Art Space – ook die ruimte is er voor het eerst. En vernoemd naar een nieuwe sponsor, de sinds 1992 in Rotterdam gevestigde spaarbank DHB. Art Rotterdam kent van oudsher een stuk of dertig sponsors, ‘partners’ worden ze genoemd, de belangrijkste zijn Nationale Nederlanden, Droom en Daad en, sinds dit jaar, hoofdsponsor DHB Bank.
Op de 17de verdieping van de kantoortoren aan het Weena waar DHB zijn hoofdkantoor heeft, heb je rondom zicht op de stad. Voorbij de Erasmusbrug zie je bij helder weer Ahoy liggen. Het is casual friday, CEO Okan Balköse heeft zijn stropdas afgedaan, die hangt over een houten rekje naast zijn bureau.
DHB is in 1992 opgericht in Rotterdam. Waarom is zijn bank nú sponsor geworden? Okan Balköse: „Dat hebben we besloten toen we hoorden dat ze gingen verhuizen. We dachten: laten we meehelpen, we wilden iets doen voor de stad waar we al zo lang zitten. Dus hebben we contact gezocht.” Zijn bank, zegt hij, „is een bank voor mensen die willen sparen om hun plannen te laten uitkomen.” En op een bepaalde manier doet kunst dat ook, vindt hij: „Kunst laat je nieuwe, andere perspectieven zien.”
In het zaaltje waar we deze vrijdag zitten, kozen Art Rotterdam en DHB Bank voor in de eigen kunstruimte uit een short list van drie uiteindelijk voor Echoes of Us. Waarom speciaal dit kunstwerk? „We wilden sowieso een jong talent ondersteunen. En Echoes of Us geeft dromen letterlijk een stem, het wordt in drie dagen tijd een droom van mensen samen. Na afloop van de beurs gaan we naar de dromen luisteren die zijn ingesproken. Daar ook iets mee doen – dat is het plan.”
Het moet een langlopend partnerschap worden, zegt hij. „Ik ga veel naar kunstbeurzen. Naar Miami, Art Basel. Deze beurs is kleiner, maar ik hoop dat we hem groter kunnen maken. Mijn droom is dat Art Rotterdam premier league wordt.”
