De uitwisseling van medische patiëntgegevens verloopt nog steeds moeizaam. Dat blijkt uit een enquête van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) die woensdag gepubliceerd is. De beroepsvereniging stelt dat hierdoor de veiligheid van patiënten onder druk komt te staan. De gebrekkige uitwisseling kan leiden tot fouten in medicatievoorschriften, vertragingen in – of onnodige herhaling van – behandelingen.
Aan de enquête deden 1.116 medisch specialisten mee. Bijna alle ondervraagden (97 procent) lieten weten hinder te ervaren door de gebrekkige beschikbaarheid van patiëntgegevens. Met name is de uitwisseling van gegevens met andere zorgverleners (bijvoorbeeld huisartsen en ggz-instellingen) een struikelpunt, laten de specialisten weten in de enquête. Bij een soortgelijke enquête in 2020 stelde 80 procent van de ondervraagde specialisten te vrezen voor de patiëntveiligheid door slechte uitwisseling van gegevens.
De resultaten van het onderzoek zijn woensdag aan minister Fleur Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, PVV) aangeboden. De federatie roept het kabinet woensdag op tot actie. „Als de minister de veiligheid van patiënten wil verbeteren, als ze de onnodige werkbelasting van al die artsen en verpleegkundigen wil verlichten, moet ze dit gewoon gaan regelen. Neem de regie. Fiks dit!”, aldus Iris Verberk, internist-nefroloog en bestuurslid bij FMS.
Op een kalkoenboerderij met 27.000 dieren in Putten is vogelgriep vastgesteld. Om verdere verspreiding te voorkomen worden de dieren geruimd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Dat meldt de NVWA in een persbericht.
Om verspreiding naar andere delen van het land te voorkomen worden er ook in de omgeving van de kalkoenboerderij maatregelen genomen. In een straal van drie kilometer liggen nog twaalf andere pluimveebedrijven. Binnen een straal van tien kilometer, maar buiten de drie-kilometerzone, liggen 62 pluimveeboerderijen. Voor deze bedrijven geldt nu een vervoersverbod: vogels, eieren en andere producten mogen het terrein niet verlaten.
Sinds vorig jaar november geldt er een landelijke ophokplicht voor vogels die gefokt worden voor de verkoop. Daardoor moeten alle vogels op pluimveebedrijven binnenblijven in een afgesloten ruimte, en mag er geen bezoek komen op het bedrijf, behalve de dierenarts en personeel. Dat besluit volgde op een uitbraak op een kampeerboerderij, eveneens in Putten. Dat was destijds de eerste uitbraak in Nederland in bijna een jaar.
Ook in december werd vogelgriep vastgesteld op een pluimveebedrijf in Friesland. Daar werden ongeveer 63.000 vleeskuikens geruimd om verdere verspreiding te voorkomen.
Eerder deze maand kregen de eerste Nederlandse leghennen een vaccin tegen vogelgriep. Of dit daadwerkelijk helpt tegen toekomstige uitbraken moet nog blijken. Dit wordt nog onderzocht.
Lees ook
‘Moet je echt eerst een uitbraak in Nederland hebben voor de kippen naar binnen mogen?’
Ze kreeg dinsdagavond de ene na de andere ziekenhuisverpleegkundige „op de lijn”, vertelt D66-Kamerlid Wieke Paulusma. Ze waren blij dat de bezuiniging van 165 miljoen euro op hun na- en bijscholing van de baan is. Maar tegelijkertijd voelden ze zich ook „superongemakkelijk en bezwaard” dat de bezuiniging nu bij hun collega’s in de wijkverpleging terechtkomt.
„Je hebt als minister maanden over een oplossing na kunnen denken, en dan kom je met dít”, zegt Paulusma. „In een tijd dat mensen langer thuis wonen, huisartsen ontzettend druk zijn en mensen voor palliatieve zorg de thuiszorg nodig hebben.”
Minister Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, PVV) maakte dinsdag in een Kamerbrief bekend dat ze wil bezuinigen op het budget voor wijkverpleging, oftewel thuiszorg. Het is het alternatief voor een bezuinigingsplan uit december vorig jaar op opleidingen van zorgpersoneel in het ziekenhuis, zoals verpleegkundigen. Daarover ontstond veel commotie. Agema noemde die omstreden bezuiniging een „ongeluk”, de coalitiepartijen een „vergissing”. Een Kamermeerderheid riep Agema op een alternatief te zoeken. Dat heeft ze nu gevonden. Ze is „blij” met de oplossing, schrijft ze op LinkedIn.
Langer thuis
Toch is het een opvallende bezuiniging. Het vorige kabinet besloot juist dat ouderen langer thuis moeten blijven wonen – en dus meer thuiszorg nodig zullen hebben. In 2022 presenteerde toenmalig minister Conny Helder van Zorg (VVD) het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). De kern: ouderen moeten zelfredzamer worden, meer gebruikmaken van digitale zorg en ze krijgen zo lang mogelijk zorg aan huis. Wijkverpleging speelt in die ontwikkeling een essentiële rol.
Langer thuis wonen lijkt onontkoombaar door de dubbele vergrijzing (er zijn meer ouderen die ook steeds ouder worden). Veel ouderen willen het zelf graag, en het is ook nog eens goedkoper. Verzorgingshuizen zijn er nauwelijks meer, voor een plekje in een verpleeghuis is een wachtlijst van zo’n 25.000 mensen. Zorg aan huis kost minder dan in een verpleeghuis en thuis betaalt een oudere bijvoorbeeld gewoon zijn eigen hypotheek of huur.
Het huidige kabinet is niet afgeweken van deze langer-thuis-wonen-ontwikkeling, al loopt er ook een onderzoek naar de terugkeer van bejaardenhuizen, als een soort tussenvorm tussen thuis wonen en het verpleeghuis.
Geld dat voor de wijkverpleging bedoeld is, moet eigenlijk gewoon worden opgemaakt. Maar nu gaat het al een aantal jaar terug naar de schatkist en wordt het ook niet voor de zorg ingezet
Terug naar de schatkist
Toch vindt minister Agema de bezuiniging op de wijkverpleging „gerechtvaardigd”, omdat er „structureel” sprake is van „onderuitputting”. Met andere woorden: er wordt minder geld uitgegeven dan er beschikbaar is. Een woordvoerder van het ministerie van VWS spreekt dan ook niet over een bezuiniging maar over „realistisch ramen”. Van het potje van tussen 3,5 en 4 miljard euro per jaar blijft al een aantal jaar zo’n 800 miljoen over. Dat geld vloeit terug naar de schatkist.
Die onderuitputting komt door tekort aan personeel, maar ook omdat verpleegkundigen minder uren bij een oudere zijn omdat meer wordt gekeken naar wat mensen zelf kunnen. Onderuitputting ligt vaak gevoelig. „Die 165 miljoen is straks definitief weg”, zegt Paulusma van D66. Actiz, de branchevereniging van zorgorganisaties, schrijft op haar website dat Agema „de ouderenzorg en de wijkverpleging in de kou laat staan”. Volgens Actiz komt de onderuitputting niet omdat er te weinig vraag is naar wijkverpleging. Regelgeving zorgt er volgens hen voor dat er nu geen geld mag worden gestoken in bijvoorbeeld nieuwe technologie en opleidingen: „Daar is het geld dat nu wordt weggegeven voor bedoeld.” Kamerlid Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA) spreekt over „ een rare volgorde”. „Kijk eerst of je dat geld kan gebruiken om meer mensen aan te nemen, het werk aantrekkelijker te maken, en voor medewerkers die niet goed rond kunnen komen. Dan zie je daarna wel of je nog steeds geld overhoudt – of niet.”
Bianca Buurman, voorzitter van de beroepsvereniging voor verzorgenden en verpleegkundigen (V&VN), heeft „een heel dubbel gevoel” over de besparing, zegt ze. „Geld dat voor de wijkverpleging bedoeld is, moet eigenlijk gewoon worden opgemaakt. Maar nu gaat het al een aantal jaar terug naar de schatkist en wordt het ook niet voor de zorg ingezet.” Ze is vooral opgelucht dat de besparing op de na- en bijscholing voor ziekenhuisverpleegkundigen van de baan is. Maar, zegt ze erbij, Agema moet ook geld gaan uittrekken voor verpleegkundigen en verzorgenden in de wijkverpleging, net als voor de ouderenzorg en de ggz, die nu helemaal geen structureel geld krijgen voor scholing. „De minister moet over de brug komen.”
Willen we een hele begroting van 110 miljard euro ophouden voor een bedrag van 165 miljoen euro?
Eerste Kamer aan zet
De VWS-begroting is inmiddels al goedgekeurd door de Tweede Kamer, maar met haar voorstel komt Agema wel de Eerste Kamer tegemoet. Die heeft nog altijd niet ingestemd met haar begroting, vanwege de onduidelijkheid over hoe die 165 miljoen bezuiniging wordt ingevuld. De begrotingsbehandeling staat nu op 1 april gepland. Het is de vraag of de senaat dan nog dwars gaat liggen. In februari liet een meerderheid van de Eerste Kamer in een debat al weten vooral snelheid te willen maken – ondanks de onduidelijkheid die er toen nog was over de alternatieve bezuiniging. „Onze verantwoordelijkheid is de begroting op tijd vaststellen. Laten we een beetje vaart maken”, zei senator Marian Kaljouw (VVD) toen. En Janny Bakker-Klein (CDA): „Willen we een hele begroting van 110 miljard euro ophouden voor een bedrag van 165 miljoen euro?”
Lees ook
Tweede Kamer draait onbedoelde bezuiniging op verpleegkundigen weer terug
Historicus en archeoloog David Van Reybrouck is de nieuwe Denker der Nederlanden, dat heeft de Stichting Maand van de Filosofie woensdagavond bekendgemaakt. Van Reybrouck, schrijver van ondermeer Revolusi (2020), Congo (2010), Tegen verkiezingen (2013) en Pleidooi voor populisme (2008) neemt het stokje over van filosoof Marjan Slob, zij vervulde de afgelopen twee jaar de functie. In een interview, donderdag op de site van NRC en vrijdag in de papieren krant, zegt Van Reybrouck dat hij de komende twee jaar wil gaan vérdenken. In een essay getiteld De wereld en de aarde, dat hij schreef ter gelegenheid van zijn benoeming, stelt hij dat hij vanuit de verre toekomst naar het heden wil kijken en zich wil richten op „grote thema’s die hem na aan het hart liggen”, zoals democratiseren, dekoloniseren en decarboniseren.
Lees ook
‘Ouderwetse’ titel Dichter des Vaderlands wordt vervangen door het ‘open’ Dichter der Nederlanden
Ook wil Van Reybrouck aandacht besteden aan het thema ‘veiligheid’. Daarmee doelt hij niet alleen op de afbraak van de naoorlogse wereldorde, maar ook op klimaatverandering en andere ontwikkelingen – veranderingen in land- en zoetwatergebruik, de opkomst van synthetische chemicaliën – die het gehele aardsysteem bedreigen. Daarnaast wil de nieuwe Denker een boodschap van hoop blijven uitdragen. „Blijven ijveren voor een volle democratie, waarin stemrecht ook spreekrecht is. Blijven ijveren voor een weerbare natuur en een planeet die niet helemaal ontspoort.”
Van Reybrouck is na René ten Bos, Marli Huijer, René Gude, Hans Achterhuis, Daan Roovers, Paul van Tongeren en Marjan Slob de achtste Denker der Nederlanden. Het denkerschap – tot voor kort nog bekend onder de naam ‘Denker des Vaderlands’ – is een initiatief van Stichting Maand van de Filosofie.
