Overeenkomst met Koerden geeft Syrische leider Al-Sharaa zeggenschap over het noordoosten

Wanneer de zon ondergaat in Gaza, worden meer dan twee miljoen mensen in volledige duisternis gedompeld. Sinds het begin van de Gaza-oorlog heeft Israël voortdurend de beperkingen voor de inwoners van Gaza aangescherpt en sinds deze week levert het ook geen elektriciteit meer aan de kuststrook. Dit vergroot de druk op burgers, temidden van aanhoudende onzekerheid over verlenging van het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas.

Anderhalve week geleden heeft Israël ook alle grensovergangen volledig afgesloten, waardoor de toegang van humanitaire hulp en brandstof is geblokkeerd. Het gevolg is een totale verlamming van essentiële diensten, zoals ziekenhuizen en andere zorginstellingen, waterontziltingsinstallaties en rioleringssystemen.

De speciale VN-rapporteur voor de mensenrechten in Palestina, Francesca Albanese, waarschuwde: „Israëls besluit om de elektriciteitsvoorziening af te sluiten betekent geen toegang tot schoon water, wat in feite een waarschuwing is voor genocide.”

De stroomstoring heeft geleid tot de sluiting van de laatste operationele ontziltingsinstallatie in het zuiden, gelegen in Deir al-Balah. Deze installatie leverde schoon water aan meer dan 600.000 mensen.

Humanitaire ramp

Nizar Ayash, de burgemeester van Deir al-Balah, waarschuwt voor een dreigende humanitaire ramp. „De installatie voorzag de centrale gebieden van Deir al-Balah en Khan Younis dagelijks van water. Nu zijn we alleen nog afhankelijk van onze generatoren, die nauwelijks aan de dringende behoeften van de bevolking kunnen voldoen. Zelfs als we generatoren hebben, hebben ze brandstof nodig en er is al meer dan tien dagen geen brandstof Gaza binnengekomen”, zei hij.

Momenteel draait de installatie op noodbrandstofreserves, maar de productie is drastisch gedaald, van 18.000 kubieke meter schoon water per dag naar slechts 2.000 kubieke meter. De resterende brandstof gaat nog maar een paar dagen mee, waarna de installatie volledig zal worden stilgelegd als er geen andere oplossingen worden gevonden. UNICEF heeft bevestigd dat 90 procent van de bevolking van Gaza geen toegang meer heeft tot schoon water.

Omdat er geen andere bron van drinkwater beschikbaar is dan zoute putten en verontreinigde bronnen, neemt het risico op ziekte-uitbraken toe. Het rioolsysteem loopt ook het risico in te storten, omdat afvalwaterzuiveringsinstallaties elektriciteit nodig hebben om rioolwater te pompen en te verwerken. Als ze het begeven, kan ruw rioolwater in de straten en het grondwater lekken.

Generatoren

De ernstigste gevolgen van de elektriciteitscrisis ontvouwen zich in de gezondheidszorgsector, waar ziekenhuizen hun operationele capaciteit hebben verloren.

Sinds het begin van de oorlog draaien ziekenhuizen op hun eigen generatoren. Maar met de laatste blokkade die de brandstoftoevoer afsloot, neemt zelfs de noodstroomvoorziening af. Medische instellingen rantsoeneren nu de weinige resterende brandstof om kritieke eenheden zo lang mogelijk draaiende te houden. Intensieve zorgafdelingen en levensondersteunende machines functioneren nauwelijks, nierdialysepatiënten lopen het risico te overlijden en neonatale couveuses kunnen uitvallen, wat het leven van pasgeborenen bedreigt die afhankelijk zijn van medische apparatuur om te overleven.

Verpleegkundigen zijn gedwongen geïmproviseerde verlichting te gebruiken, zoals zaklampen en mobiele telefoons. Essentiële medische apparaten kunnen niet bediend worden, waardoor operaties steeds gevaarlijker worden en chirurgen onder onveilige omstandigheden werken. Daarnaast maakt het ernstige tekort aan medische benodigdheden het redden van levens tot een bijna onmogelijke missie.

Kaarsen en olielampen

Ondertussen worstelen de inwoners van Gaza met de elektriciteitscrisis in elk aspect van het dagelijks leven. Koken is een dagelijkse strijd geworden: huishoudgas is niet langer beschikbaar en door het brandstoftekort is het gebruik van traditionele fornuizen zowel duur als onpraktisch geworden. Velen zijn overgegaan op het verbranden van hout, wat scènes uit vervlogen eeuwen oproept.

Voor verlichting zijn gezinnen teruggekeerd naar kaarsen en olielampen. Zelfs het opladen van een mobiele telefoon is een complexe taak geworden, waarbij mensen zich verplaatsen tussen winkels die zijn uitgerust met zonnepanelen, hoewel deze moeite hebben om aan de overweldigende vraag te voldoen.

Veel mensen zijn voor koken overgegaan op het verbranden van hout

Generatoren, ooit een back-upoplossing voor sommigen, zijn niet langer een haalbare optie vanwege het ernstige brandstoftekort en de torenhoge kosten. Als de nacht valt, wordt Gaza een gebied zonder licht.

Nu de elektriciteitscrisis voortduurt, blijken zonnepanelen voor sommige gezinnen de enige beschikbare oplossing. De hoge kosten maken ze voor velen echter onbereikbaar. De prijs van één paneel kan het volledige maandelijkse inkomen van een gezin overschrijden en door de groeiende vraag zijn de prijzen nog verder gestegen. Ook zonne-energie is daardoor een onpraktische en ontoereikende oplossing om in de behoeften van de bevolking te voorzien.

VN-agentschappen hebben bevestigd dat 1,8 miljoen mensen dringend behoefte hebben aan water, sanitaire voorzieningen en humanitaire hulp, en waarschuwen dat de crisis aanzienlijk is verslechterd sinds het besluit om de elektriciteit naar de Gazastrook af te sluiten. Als de stroomstoring bij de waterontziltingsinstallatie aanhoudt, zal de verspreiding van ziekten onvermijdelijk worden.

Delen

Mail de redactie

De verkiezing van de nieuwe Griekse president, een hoofdzakelijk ceremoniële functie, krijgt meestal niet veel aandacht. Op de door premier Kyriakos Mitsotakis voorgedragen kandidaat, zijn ervaren partijgenoot en jurist Konstantinos Tassoulas, kwam zowel van binnen als buiten het parlement flinke kritiek. Zijn verkiezing werd geen hamerstuk – er waren uiteindelijk vier stemrondes nodig voordat Tassoulas op 12 februari voldoende steun van het parlement had. Donderdag wordt hij officieel benoemd.

De 65-jarige Tassoulas is een partijgenoot van de conservatieve premier en was tot zijn voordracht voorzitter van het parlement. De oppositie steunde de keuze van Mitsotakis niet, omdat de premier tegen tradities in geen partij-onafhankelijke kandidaat had aangewezen. Griekse demonstranten nemen het Tassoulas kwalijk dat onder zijn leiding de volksvertegenwoordiging heeft nagelaten een onderzoek in te stellen naar de politieke verantwoordelijkheid voor een dodelijke treinramp in 2023.

Bij een botsing tussen een goederentrein en een personentrein in de Centraal-Griekse regio Tempi kwamen 57 mensen om, waarmee het de dodelijkste treinramp in de Griekse geschiedenis werd. In meerdere steden wordt al sinds 28 februari, precies twee jaar na de tragedie, massaal gedemonstreerd uit woede over de trage afhandeling en het gebrek aan transparantie. Een juridisch onderzoek is nog gaande.

Mitsotakis koos voor de ervaren Tassoulas, omdat die volgens hem breed geaccepteerd is en een „verbindende geest” heeft. Tassoulas werd in 1959 geboren in Ioannina in het district Epirus op het Griekse vasteland en studeerde rechten aan de Universiteit van Athene. Eind jaren tachtig werkte hij op een advocatenkantoor in Londen, op een beurs van de British Council. In 2000 werd hij voor het eerst gekozen in het Griekse parlement, toen was hij al bijna twee decennia politiek actief als onder meer partijmedewerker, gemeenteraadslid en burgemeester. Ook was hij korte tijd onderminister van Defensie (2007) en minister van Cultuur en Sport (2014-2015). Tassoulas is getrouwd en heeft twee kinderen.

‘Niet luidruchtig’

Mitsotakis heeft „grote waardering voor de erudiete politicus uit Epirus”, schrijft de Albanese zender A2 News in een profiel van de nieuwe president. Tassoulas hoort volgens de zender niet tot de „luidruchtige” politici, maar „blijft ook niet onopgemerkt, vooral door zijn flegmatieke humor en grote historische en literaire kennis die hij regelmatig gebruikt in politieke interventies”. In 2019 droeg de premier Tassoulas voor als de nieuwe voorzitter van het parlement, in 2023 werd hij voor die functie herkozen.

Volgens politieke analisten probeerde Mitsotakis met zijn keuze zijn greep op de macht te versterken. Zijn partij, het centrum-rechtse Nea Dimokratia, heeft sinds de verkiezingen in juni vorig jaar een kleine meerderheid in het parlement (156 van de 300 zetels) en staat onder toenemende politieke druk.

De oppositie neemt het Mitsotakis kwalijk dat hij koos voor een partijgenoot

De Griekse oppositie neemt het de premier kwalijk dat hij koos voor een kandidaat uit zijn eigen partij. De centrum-linkse en linkse oppositiepartijen kwamen met eigen kandidaten voor het presidentschap. Leider van de sociaal-democratische partij Pasok, Kostas Tsoukalas, beschuldigde Mitsotakis ervan dat hij „eenzijdig handelde, brak met politieke tradities en daarmee zijn diepe politieke onzekerheid blootlegde”, zo schrijft het Griekse dagblad Kathimerini.

Motie van wantrouwen

Vlak nadat de formele uitslag bekend was, zei Tassoulas volgens persbureau AP dat zijn verkiezing „een enorme eer is voor mij, maar vooral een kostbare verantwoordelijkheid”. Hij zal donderdag aantreden in een onrustige sfeer, zowel politiek gezien als op straat. Vorige week diende de oppositie een motie van wantrouwen in tegen het kabinet, in een driedaags debat over de verantwoordelijkheid voor treinramp. Die kreeg zoals verwacht niet genoeg stemmen.

Hoewel het parlement vorige week dinsdag instemde met het aanstellen van een voorlopige onderzoekscommissie voor de afhandeling van de treinramp, waren er ook woensdag en vrijdag nog protesten. In Athene en Thessaloniki, de tweede stad van Griekenland, braken vrijdag rellen uit. Demonstranten bij het parlement gooiden volgens internationale persbureaus met brandbommen en vuurwerk naar de politie, die reageerde met traangas. Ruim zestig mensen zijn aangehouden. Ook voor deze week zijn nieuwe bijeenkomsten georganiseerd door nabestaanden van de treinramp, meldt dagblad Kathimerini.

Volgens recente opiniepeilingen is een meerderheid van de Grieken (57 procent) voor vervroegde verkiezingen, maar premier Mitsotakis heeft dat uitgesloten. Wel is hij volgens Kathimerini van plan aanstaande vrijdag of begin volgende week een herschikking van zijn kabinet aan te kondigen, na de installatie van Tassoulas als president. Daarmee hoopt Mitsotakis het vertrouwen in zijn regering te herstellen.

Tassoulas volgt Katerina Sakellaropoulou op, de eerste vrouwelijke president van Griekenland.

Delen

Mail de redactie

De Koerdische strijdgroepen in Syrië (SDF) kondigden maandag aan zich te voegen bij de nieuwe regering van het land. Dat is een belangrijke doorbraak voor interim-president Ahmed al-Sharaa in zijn pogingen om een verdeeld Syrië te verenigen.

De opsteker komt voor Al-Sharaa op een precair moment. De geweldsuitbarsting van vorige week, waarbij gewapende groepen honderden burgers in de kustregio om het leven brachten, leidde internationaal en onder Syriërs zelf tot grote twijfels over zijn vermogen om de vrede te bewaren en de vele minderheden in het land te beschermen.

In zowel Damascus als Raqqa en andere plaatsen in noordoost-Syrië gingen menigtes de straat op om het sluiten van de overeenkomst tussen de regering en de Koerden te vieren.

Door de deal verkrijgt Damascus zeggenschap over het noordoosten van het land. Dat gebied – nu nog in handen van de Koerdische strijdgroepen – beslaat grofweg een kwart van het land en is rijk aan vruchtbare landbouwgrond, gasvelden en het merendeel van de Syrische olievelden. Dat zijn belangrijke bouwstenen voor het herstel van de Syrische economie, net zoals de grensovergangen met Irak en de aanwezige vliegvelden.

Met het akkoord – dat voor het einde van het jaar van kracht moet zijn – lijkt ook een einde te komen aan de dreiging van een nieuw, grootschalig gewapend conflict tussen het Syrische staatsleger en de zestigduizend man tellende Koerdische troepenmacht. Eerder eiste SDF een zekere mate van autonomie binnen het nieuwe Syrië te behouden, maar dit was voor Damascus onaanvaardbaar. Militair ingrijpen door het nieuwe regime zou niet zijn uitgesloten.

Rol Turkije

Voor Turkije was het bestaan van een de facto autonome Koerdische regio aan de grens de afgelopen jaren een doorn in het oog. Turkije ziet SDF als een verlengstuk van de separatistische Koerdische PKK-beweging in eigen land, die de afgelopen vier decennia tegen de Turkse staat vocht maar recentelijk aankondigde de wapens neer te leggen. De ruime mate aan Koerdische autonomie, zo vreesde Ankara, zou daarbij op zichzelf al nationalistische aspiraties onder Turkse Koerden kunnen aanwakkeren.

Sinds 2016 voerde de Turkse krijgsmacht drie invasies uit tegen SDF en steunde ze vijandige milities met wapens en training. Eind december grepen die pro-Turkse milities de val van het Assad-regime aan om – met Turkse artillerie- en luchtsteun – hun strijd tegen de Koerdische strijdgroepen op te voeren.

Daarbij bereidde Turkije zich met troepenopbouw aan de grens voor om „een volledige oorlog te beginnen”, zei Al-Sharaa vorige maand in een interview met The Economist. De Syrische leider zou daar naar eigen zeggen een stokje voor hebben gestoken om „ruimte te creëren voor onderhandelingen” met SDF.

Tijdens deze onderhandelingen hing de dreiging van een militaire confrontatie met zowel Damascus als Turkse grondtroepen de Koerden dan ook boven het hoofd. Hun positie stond verder onder druk omdat het niet duidelijk is of de VS hun steun aan de Koerdische strijdgroepen zullen voortzetten onder president Donald Trump.

Belangrijkste bondgenoot

In de strijd tegen Islamitische Staat waren de Koerdische strijdgroepen de belangrijkste bondgenoot van de Amerikanen. Nu nog bewaakt SDF de gevangenissen en kampen waar tienduizenden IS-strijders en hun families worden vastgehouden. De afgelopen jaren konden de Koerden rekenen op financiële én politieke steun in hun conflict met Turkije. Maar afgelopen februari kwam het werk in onder meer het Al-Hol gevangenkamp al gedeeltelijk stil te liggen vanwege een bevriezing van Amerikaanse ontwikkelingshulp. Hoewel de regering-Trump sindsdien de relevante betalingen heeft hervat, is het nog maar de vraag wat er gebeurt met de overige Amerikaanse steun aan de Koerdische strijdgroepen. In totaal bedroeg dat vorig jaar zo’n 186 miljoen dollar (170 miljoen euro).

Naast het akkoord met de Koerdische strijdgroepen, zal Al-Sharaa ook afspraken moeten maken met de druzische gemeenschap in het zuiden van het land, die na dertien jaar ook grotendeels buiten staatsgezag valt. Verschillende Arabische media meldden dinsdag dat er een deal op handen is met de druzen in de Sweida-provincie. Hierbij zou het Syrische leger het gebied mogen binnen trekken en zullen overheidsinstanties weer opengaan.

Delen

Mail de redactie