„We leven in Frankrijk en Nederland niet in oorlog, maar ook niet in vrede.” Die boodschap verkondigde minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) dinsdagochtend bij de openingsspeech van het driedaagse Paris Defence and Strategy Forum in de Franse hoofdstad. Brekelmans opende het evenement in het weelderige Hôtel des Invalides samen met de Franse minister van Defensie Sébastien Lecornu.
Volgens Brekelmans leven Frankrijk, Nederland en de rest van Europa in een „grijze zone” tussen oorlog en vrede. „Onze beide landen hebben dagelijks te maken met aanvallen op onze ziekenhuizen, op onze universiteiten en politiestations. We hebben te maken met spionage en voorbereidingen op sabotage, met Russische schepen die onze windparken en onderzeese internetkabels in kaart brengen. Russische trollen overspoelen het internet met leugens en desinformatie. Wij zijn misschien niet in oorlog met Rusland, maar Rusland is in oorlog met ons.”
Poetin laat zich ook niet afschrikken door een bord dat hem waarschuwt dat hij op het punt staat een natuurreservaat te betreden
De minister wil daarom dat Europa op alle vlakken meer gaat doen om zijn defensie te versterken – waarbij het niet alleen gaat om het verhogen van de investeringen in wapens en munitie, maar ook om investeringen in hybride oorlogvoering. Een van de manieren om dit mogelijk te maken zou het versoepelen van bepaalde Europese wetgeving zijn. „Om onze veerkracht te versterken en onze legers te laten groeien (…) moeten we alle wetgeving afschaffen die ons in de weg staat.” Hij doelt onder meer op milieuwetgeving, die militaire oefeningen soms zou belemmeren. „Poetin laat zich ook niet afschrikken door een bord dat hem waarschuwt dat hij op het punt staat een natuurreservaat te betreden.”
Diplomatieke toenadering
Brekelmans mocht het Paris Defence and Strategy Forum openen met Lecornu omdat Nederland eregast is op de tweede editie van het evenement waarop bedrijven, militairen, onderzoekers, journalisten en diplomaten samenkomen voor onder meer war games, discussies en lezingen rondom het thema defensie en veiligheid. Die uitzonderingspositie heeft ons land volgens het Forum gekregen vanwege de historische banden tussen Parijs en Den Haag en de diplomatieke toenadering tussen de twee hoofdsteden van de afgelopen jaren – vooral onder oud-premier Mark Rutte en president Emmanuel Macron.
„Frankrijk en Nederland delen een gemeenschappelijke visie voor een soeverein, veerkrachtig en innovatief Europa”, leest de site van het evenement. Toch zijn er ook grote verschillen: waar Frankrijk altijd Amerika-kritisch is geweest en Macron al jaren oproept tot een onafhankelijker Europa, is Nederland van oudsher sterk gericht op de Verenigde Staten. In Brekelmans’ speech bleek dat de visies nu dichterbij elkaar liggen: hij roemde de „indrukwekkende strategische autonomie op het gebied van defensie [en] industrieel beleid” van Frankrijk en zei dat heel Europa „moet streven naar meer open strategische autonomie op alle domeinen”.
Maar er blijven grote verschillen tussen eregast en organisator. Dat bleek bij een persconferentie die Brekelmans na zijn toespraak hield. Anders dan Frankrijk is en blijft Nederland tegen het aangaan van gezamenlijke, Europese leningen om Defensie te stutten (zogenoemde Eurobonds), zei hij. „De belangrijkste reden is (…) dat om een sterk leger te hebben, je een sterke economie als ruggengraat nodig hebt. En we zijn bang, gezien de schuldenniveaus van sommige Europese landen (…) dat dit een grote kwetsbaarheid voor onze Europese economie zou kunnen zijn.” Een van die landen is Frankrijk, met een staatsschuld van ruim 3.200 miljard euro.
Lees ook
Zijn het nou Eurobonds of niet, waar de Europese Commissie de defensieplannen mee wil financieren? En was de VVD daar niet tegen?
En waar Frankrijk wil dat Europese landen vooral investeren in Europese bedrijven bij het versterken van hun strijdkrachten, staat Brekelmans er praktischer in. „De uitkomst is voor mij het belangrijkst. (…) Als je iets koopt, van simpele ammunitie tot geavanceerde wapensystemen, kan het jaren duren voor het geleverd wordt. En die tijd hebben we simpelweg niet. (…) Ik ben met het Frankrijk eens dat het grootste deel van de fondsen die worden geïnvesteerd moeten gaan naar Europa, de Europese Unie (…) maar ik ben er niet tegen om een deel van dat geld buiten de EU uit te geven.”
Nucleaire paraplu
Gevraagd naar de opening die Macron vorige week gaf voor een dialoog over het uitbreiden van de Franse nucleaire paraplu naar Europese partners, reageerde Brekelmans wel positief. „Ik denk dat het heel goed is dat Macron deze discussie opent”, zei de minister. Volgens hem is het „goed voor ons nucleaire IQ” om met de Fransen te spreken over „de rol van nucleaire wapens en hoe je een afschrikwekkend effect kunt bereiken zonder mensen bang te maken”.
Hij benadrukte dat het Nederlandse standpunt blijft dat het „zo min mogelijk nucleaire wapens” in de wereld wil hebben, maar ook dat er een nieuwe realiteit is waarin Rusland dreigt met de inzet van kernwapens en ook China nucleair investeert. „Dus ik ben blij dat Macron de kwestie op tafel heeft gelegd. Laten we beginnen met serieuze gesprekken.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129295041-290f11.jpg|https://images.nrc.nl/7621qwMikhPAUGKtgvubXXyVN8k=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129295041-290f11.jpg|https://images.nrc.nl/_mJlq7bFKSj4mU76_nPZJnGArI0=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129295041-290f11.jpg)
