De glijbaan naar Schiphol begint boven Drenthe. Zes, zeven vliegtuigsymbooltjes kruipen vanuit het noordoosten over mijn telefoonscherm: KLM-vluchten uit Scandinavië, Air Baltic uit Riga. Als ik opkijk zie ik ze in het echt, een rijtje navigatielichten zwevend in de verte. Ergens achter de telecomtoren van Wormer maken ze een voor een de bocht naar het zuiden en zetten hun landing in naar de Zwanenburgbaan.
In Wormerveer, even verderop, kun je ze op deze windstille avond goed horen, al lijkt lawaai – in de bevoorrechte oren van iemand die het niet dagelijks hoeft te horen – een groot woord. Dat gaat veranderen. Het oefengebied voor jachtvliegtuigen boven de noordelijke provincies en de Noordzee wordt groter. De F-35 eist meer ruimte. Daarom worden de noordoostelijke routes voor inkomend en vertrekkend Schipholverkeer tot twintig kilometer naar het zuiden verlegd. En dan komt dat bochtje naar (en van) de Zwanenburgbaan pal over Wormer te lopen.
Het is een van de wijzigingen in het luchtruim die in 2030 voltooid moeten zijn. In De Stoomhal in Wormer, een gerenoveerd pakhuis aan de Zaan, hield het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) vorige week de eerste van een reeks ‘informatiemarkten’ over de nieuwe indeling.
‘Markt’ is slim gekozen, omdat het suggereert dat er een transactie plaatsvindt; twee partijen die vrijwillig iets uitwisselen waar ze allebei beter van worden. Ook over de kleuren op de kaart met de nieuwe ‘geluidsbelasting’ is nagedacht. Onder de oude routes is het minder lawaaiig: groen. Maar elders is er juist (veel) meer lawaai, inclusief tientallen vluchten per dag die minimaal 60 of 70 decibel aantikken (denk: stofzuiger). In de Haarlemmermeer, bij Hilversum, Castricum en in een wijde ellips rond Wormer. Daar heeft IenW geruststellend blauw gekozen.
‘Ik word zenuwachtig nu ik zie dat de overlast hier nog verder toeneemt”, zegt Wessel Breunesse, wethouder milieu van de gemeente Zaanstad, waaronder behalve Wormerveer ook herriehotspots Assendelft en Krommenie vallen. „En het stoort ook dat ik het op deze infomarkt zelf moet komen uitvinden, want in de laatste Kamerbrief staat het niet.”
Ook Annette Heldering voelt zich overvallen. „Ik begrijp de militaire aanleiding”, zegt ze, „maar wij wonen in Wormer voor de rust, de natuur, en opeens valt zo’n geluidscontour over je heen.”
Voor anderen is de luchtverkaveling goed nieuws. Actievoerders rond de Veluwe kregen van inframinister Madlener te horen dat een nieuwe, zuidoostelijke route naar Schiphol er toch niet komt. Zij het niet uit liefde voor de stilte in de natuur, maar omdat die route niet viel in te passen bij internationale routes.
Dat betekent omvliegen en – behalve meer uitstoot – dat die jaarlijkse 478.000 vluchten zich door drie in plaats van vier routes van en naar het nog steeds vrijwel krimpvrije Schiphol moeten persen. Zolang de straalmotor regeert is de keuze: meer herrie op een paar plaatsen, of ietsje minder in een groter gebied.
Correctie(10/3): De Stoomhal ligt niet in Wormerveer maar Wormer.
Hans Steketee doet elke maandag ergens vanuit Nederland verslag.
