Weet u het nog, de berichtgeving, begin dit jaar, over de ‘goedgevulde toilettas’ voor skispringsters? Een pakket met douchegel, shampoo en vier handdoeken, om precies te zijn. Voor de winnaar van de kwalificaties van de Two Nights Tour.
Voor het eerst werd naast de Vierschansentournee voor mannen een toernooi voor vrouwen georganiseerd. De Two Nights Tour was bedoeld als opmaat naar een Vierschansentournee voor vrouwen, maar voelde voor veel deelnemers als een zoethoudertje.
Schansspringsters willen al bijna driekwart eeuw meedoen aan de Vierschansentournee, de traditionele wedstrijd rond de jaarwisseling in Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen, Innsbruck en Bischofshofen. De organisatie voerde altijd logistieke en financiële redenen aan voor hun uitsluiting, maar kwam dit jaar met een uitgeklede variant: twee schansen, in Oberstdorf en Garmisch.
„Het jaar 2025 was nog maar een paar uur oud en ik ergerde me alweer kapot”, schreef Marijn de Vries in NRC. Die uitgeklede variant was één ding, maar die toilettas? Pffff. Hoe durf je die als organisatie uit te reiken, klonk in haar woorden door, terwijl de winnaar van de kwalificaties bij de mannen een cheque van 3.200 euro in ontvangst mocht nemen?
Het was vast goed bedoeld van de organisatie, maar pr-technisch was het een drama, want overal ter wereld werd de draak met die tas gestoken. In commentaren werd nog net niet beschreven van welk merk de shampoo was en hoe zacht de handdoeken, maar de schijnwerper werd wel in één keer op een veel breder probleem gericht: de achterstelling van vrouwen in het schansspringen.
Waar in het alpineskiën, langlaufen, freestyle en snowboarden doorgaans wél gelijk prijzengeld wordt uitgekeerd, is dat in deze sport niet het geval. De toilettas werd het symbool van achterstelling. Zoals de tranen van de voorzitter op de recente veiligheidstop in München symbool werden voor de machteloosheid van Europa. Of zoals de ongevraagde kus van een Spaanse voetbalbestuurder op de mond van een voetbalster symbool werd voor seksisme en machtsmisbruik in Spanje. Met één beeld vang je een probleem.
In de sportwereld werd verschillend gereageerd op de wereldwijde ophef. Horst Hüttel, sportdirecteur van de Duitse Skibond, vond dat verandering tijd nodig heeft. Dit waren nu eenmaal de regels van de internationale Ski Federatie. De Duitse oud-schansspringer Sven Hannawald adviseerde Selina Freitag, winnares van de kwalificatie, om de toilettas op Ebay te zetten. „Als ik had geweten dat ze dit zou krijgen, was ik wel met de pet rondgegaan”, zei hij.
Ironisch genoeg is dat precies wat voormalig skispringer Nina Lussi deed. Want in de eerste week van februari stond de wereldbeker skispringen in Lake Placid op het programma. Daar was de totale prijzenpot voor mannen (182.000 euro) bijna drie keer zo groot als bij de vrouwen, en kreeg de vrouwelijke winnaar bij de kwalificaties geen geld uitbetaald. Lussi besloot een fonds op te richten om het gat te dichten en startte een GoFundMe-campagne op. Ze haalde drie voormalige leden van het Amerikaanse team over om mee te doen.
Aanvankelijk was het de bedoeling om alleen aan de winnares van de kwalificaties in Lake Placid gelijk prijzengeld uit te betalen, maar het initiatief van Lussi inspireerde een aantal invloedrijke Amerikaanse sportbestuurders, die hun netwerk inzetten voor meer donaties, waardoor uiteindelijk de dertig best presterende vrouwen hetzelfde bedrag kregen als de dertig best presterende mannen. Nika Prevc, die twee individuele competities won in Lake Placid, verdiende bijvoorbeeld bijna 28.000 euro in plaats van de ruim 9.000 euro die ze anders had verdiend.
„Het lijkt misschien niet veel, maar ons initiatief veroorzaakte wel een kettingreactie”, vertelt Lussi vanuit de VS. „Vooral voor deelneemsters die tussen plek 25 en 30 eindigden betekende het veel om, soms voor het eerst, een geldbedrag te krijgen na deelname aan een wereldbeker. Dat zijn namelijk de plekken waar geen prijzengeld wordt uitgekeerd bij de vrouwen.”
Lussi vertelt dat ze op haar achtste begon met schansspringen. Naarmate ze vorderde, merkte ze dat er bij grote internationale toernooien barrières werden opgeworpen voor vrouwen. Zo werden skispringsters tot 2009 geweerd op het WK en tot 2014 op de Olympische Spelen. „Het laatste decennium is er veel vooruitgang geboekt”, zegt Lussi. „Ik heb het gevoel dat mannen en vrouwen op het hoogste niveau elkaar respecteren. Je ziet dat steeds meer mannelijke schansspringers coach worden van een vrouwenteam. Een uiting van respect.”
Ik moest denken aan Gian Franco Kasper, oud-voorzitter van de internationale skifederatie FIS. Die stelde nog maar vijftien jaar geleden dat de deelname van vrouwelijke skispringsters aan de Spelen vanuit medisch oogpunt „ongepast” was, omdat hun baarmoeder tijdens de landing kon barsten. Van die deelname kwam het gelukkig tóch, en op de Winterspelen van 2026 in Italië mogen vrouwelijke skispringers voor het eerst meedoen op de grote heuvel. Je zal zien dat dat beeld – net als de goed gevulde toilettas – beklijft.
Ik neem contact op met de FIS, om te vragen wat ze van die toilettas vinden. Is gelijk prijzengeld op termijn een streven? Een woordvoerder noemt de toilettas „een ongelukkige actie”. Goed bedoeld, zegt hij, maar uiteindelijk „gewoon dom”. Het kritische interview dat Selina Freitag, die de tas in ontvangst nam, aan een Duitse tv-zender gaf, noemt hij „geweldig”.
Gelijk prijzengeld over de hele linie is een doel van de internationale skifederatie, zegt de FIS-woordvoerder. En bij sommige evenementen, zoals het WK schansspringen deze week in Trondheim, is dat al het geval. Maar vergeet niet dat vrouwen pas ruim een decennium meedoen aan wereldbekers. De kijkcijfers van die evenementen zijn hooguit een vijfde van die bij de mannen. Het geld uit tv-rechten en advertenties is navenant. De GoFundMe in Lake Placid was prachtig zegt hij, maar dat model kan niet permanent worden toegepast. „Zie het als een van de kleine stapjes in de goede richting.”
