Francesca Albanese, de speciale VN-rapporteur voor de bezette Palestijnse gebieden, is gewend aan tegenwind. Met haar gepeperde kritiek op de mensenrechtenschendingen die Israël in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever pleegt, wekt de Italiaanse wel vaker weerstand op bij pro-Israëlische groepen.
Maar dat de Tweede Kamer dinsdag een uitnodiging introk om de toestand in de door Israël bezette gebieden met haar te bespreken, trof haar onaangenaam. Een meerderheid van de Kamerleden achtte haar bij nader inzien, zoals sommigen het formuleerden, „te vooringenomen” om met haar te spreken. Ook minister van Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) zag af van een ontmoeting.
Tijdens een vraaggesprek in Den Haag zegt Albanese de volgende ochtend dat ze graag allerlei kritische vragen van de Kamerleden zou hebben beantwoord. „Ik ben verrast en teleurgesteld om te zien dat parlementariërs in de stad van het recht, de zetel van het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof die de Palestijnse rechten zo robuust verdedigen, ontkennen wat er gebeurt in Palestina. Zo schermen ze Israël af en hoeft het geen verantwoording af te leggen voor wat het gedaan heeft. Dat is van symbolisch belang.”
Albanese wijst erop dat het Internationaal Gerechtshof afgelopen zomer verklaarde dat de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden onwettig is en dat het hof nog onderzoekt of er sprake is van genocide. Lidstaten als Nederland zouden volgens haar dus moeten bekijken of ze, bijvoorbeeld via hun economische contacten met Israël, de bezetting in stand helpen te houden. „Maar wat doet Nederland in plaats daarvan? Het kijkt alleen maar kritisch naar de VN-rapporteur.”
U stelde eerder al dat er sprake was van genocidale daden van de kant van Israël in Gaza. Vindt u dat Israël zich inderdaad heeft schuldig gemaakt aan genocide?
„Ja. Om te beginnen heeft Israël levensomstandigheden geschapen die tot vernietiging leidden, wat in strijd is met het genocideverdrag. En zolang die toestand niet verandert, zullen er mensen blijven sterven. Er zouden grote hoeveelheden hulp moeten komen en een begin moeten worden gemaakt met de wederopbouw buiten controle van Israël, als illegale bezetter, om.
„Ook na het ingaan van het bestand heeft Israël nog Palestijnen gedood en het heeft niet alle mensen laten terugkeren. Er zijn ook maar heel weinig caravans en tenten toegelaten. Er zijn ook Israëlische militairen geweest die hebben gezegd: we hebben misdaden begaan. Maar daar luisteren uw politici niet naar. Ze luisteren alleen maar naar de Israëlische regering, van wie de premier door het Strafhof wordt gezocht op verdenking van oorlogsmisdaden.”
Lees ook
Tweede Kamer trekt uitnodiging aan VN-rapporteur voor Palestijnse gebieden vlak voor haar komst in
Velen meenden een paar maanden geleden dat er etnische zuivering plaatsvond in de noordelijke Gazastrook. Desondanks trok het Israëlische leger zich terug en keren Palestijnen nu terug naar het verwoeste gebied. Is er dan nog sprake van etnische zuivering?
„Vergeet niet dat Israëlische leiders zeggen dat dit karwei nog niet af is. Ze hebben zich weliswaar teruggetrokken, maar ik weet niet waarom je zegt dat het geweld gestopt is. Ze hebben sinds het ingaan van het bestand zo’n driehonderd mensen gedood. En premier Netanyahu is net naar Washington gevlogen voor overleg met president Trump, waarbij ze uitgebreid plannen voor etnische zuivering met elkaar bespraken, met volledige veronachtzaming van de menselijke waardigheid van de Palestijnen.
„In oktober vorig jaar heb ik bovendien al geconstateerd dat er ook op de Westelijke Jordaanoever patronen van genocidaal geweld zijn. Dit blijkt onder meer uit aanvallen op ziekenhuizen en moorden op Palestijnen. De totaliteit van al die misdaden vormt de sleutel tot het vaststellen van genocidale intenties.”
Hoe beoordeelt u Trumps verbazingwekkende plan om de Gazastrook over te nemen en de Palestijnen te verdrijven uit het gebied?
„Het plan omvat ten minste drie misdrijven volgens internationaal recht: gedwongen ontheemding, deportatie en agressie. Dit geldt des te meer na alles wat de Palestijnen hebben doorstaan. Als jurist richt ik me op de juridische kant ervan. Maar wat me schokt is het racisme, de arrogantie en de feiten waarmee ze schermen die helemaal niet kloppen. Onwetendheid in combinatie met macht is gevaarlijk. Daarom moet de internationale gemeenschap in opstand komen tegen deze criminele onzin.”
Bent u optimistisch over het fragiele staakt-het-vuren?
„Nee, want de juiste voorwaarden voor een duurzame regeling ontbreken. De enige duurzame vrede is er een waarbij we de Palestijnen de kans geven om als volk vrij te leven. Ook de Israëliërs hebben dat recht, maar niet exclusief, zonder het voorrecht van suprematie.”
Albanese hekelt in dit verband de onverschilligheid van veel Europeanen en het vertekende beeld van het Midden-Oosten, door de bekende Palestijnse intellectueel Edward Said als ‘oriëntalisme’ aangeduid. „Genocides, ook in Europa, vinden plaats omdat de meerderheid van de mensen zich niets aantrekt van hoe anderen worden ontmenselijkt. En als we ons niet bezighouden met het diep gewortelde oriëntalisme, onze raciale vooringenomenheid, zullen we ver van vrede tussen Israël en de Palestijnen af blijven.”
U bent een specialist in internationaal recht. Hoe ziet u de toekomst van het Internationaal Strafhof, nu dit zo onder druk staat?
„Het Strafhof wordt bedreigd. We moeten ons schrap zetten om het internationale systeem dat we hebben opgebouwd te beschermen, ook al kunnen we niet stellen dat iedereen daar in gelijke mate baat bij heeft gehad. Maar wij in het Westen wel en we zouden het erg missen als we het niet meer zouden hebben.”
