Ondanks naderend bestand gaan in Gaza de Israëlische luchtaanvallen door: ‘Ik ben bang om op het laatste moment iemand te verliezen’

In Gaza is het nieuws over een naderende wapenstilstand bitterzoet. Op woensdagavond volgde direct na de aankondiging van het akkoord tussen Israël en Hamas op veel plekken uitzinnige vreugde dat er mogelijk een eind komt aan vijftien maanden van Israëls oorlog in Gaza, die door onder meer mensenrechtenorganisaties als Amnesty International is omschreven als genocide. Tegelijkertijd gingen de luchtaanvallen onverminderd door.

„Ik voel een mix van blijdschap, verdriet, angst en opwinding”, vertelt de 22-jarige Lama Hussain telefonisch uit het Al-Bureij vluchtelingenkamp in de centrale Gazastrook. „Ik ben heel bang om op het laatste moment iemand te verliezen.”

Sinds de aankondiging van het bestand zijn er ruim zeventig mensen gedood door Israëlische luchtaanvallen, van wie de meesten in Gaza-Stad. Voor Hussain lijken de resterende dagen tot het begin van de wapenstilstand op zondag eindeloos: „Ik weet niet hoe we het 468 dagen hebben volgehouden, en ik kan er niet nog twee verdragen.”

Zware verwondingen

Onder de doden van donderdag was Raafat Salha, de directeur in Gaza van de Independent Commission for Human Rights (ICHR). Op 14 januari was er een luchtaanval op het huis in Deir al-Balah waar Salha en zijn familie sinds hun ontheemding uit Beit Lahia verbleven. Twaalf van hen, onder wie zijn vrouw en vier kinderen, werden direct gedood. Salha overleed donderdag aan zware verwondingen in het al-Aqsa-ziekenhuis, meldde de Palestijnse mensenrechtenorganisatie Al Mezan.

Mensen lopen woensdag in Khan Younis langs stallen waar spullen worden verkocht, tussen het puin van gebouwen die eerder zijn verwoest bij Israëlische luchtaanvallen.

Diezelfde dag werd Ihab Fisal, een medewerker van het Palestinian Centre for Human Rights (PCHR), samen met zijn vrouw en twee kinderen gedood door een bombardement op een huis in Gaza-Stad. „We zijn kapot van de moord op onze collega’s,” schreef de Palestijnse mensenrechtenorganisatie Al Haq op X. „Mensenrechtenverdedigers zijn geen doelwit.”

Het dodental in Gaza door de Israëlische aanvallen is inmiddels opgelopen tot ruim 46.700. Volgens een recente studie van het medische tijdschrift The Lancet is het dodental in Gaza sinds oktober vorig jaar structureel onderschat, en lag dit voor de eerste negen maanden van de oorlog waarschijnlijk 41 procent hoger.

De oorlog heeft onze toekomst in Gaza verwoest

Op basis van een vergelijking van de gegevens van het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid, een online enquête van het ministerie, en overlijdensberichten op sociale media, schatten de onderzoekers dat er gedurende die negen maanden 64.260 Palestijnen zijn gedood in Gaza. De studie rekende alleen doden mee door traumatische verwondingen, niet de doden door honger of de naar schatting tienduizend mensen die nog steeds onder het puin liggen.

Vol verwachting

„We hebben angstvallig en vol verwachting een akkoord voor een wapenstilstand afgewacht zodat de slachtingen van onschuldige burgers en kinderen ophouden, en mensen kunnen terugkeren naar hun huizen”, vertelt de 30-jarige Saja al-Shaer uit Khan Younis. Als de oorlog stopt, hoopt ze naar het buitenland te gaan. „De oorlog heeft onze toekomst in Gaza verwoest.”

Hussain beschrijft het gemis van haar leven voor oktober vorig jaar: „Ik mis mijn dagelijkse routine. Mijn vrienden. Het simpele leven dat we hadden.” Maar zelfs als alle fases van het akkoord worden geïmplementeerd en het Israëlische leger zich definitief terugtrekt, is er in Gaza nog steeds een bezetting (de controle van de landgrenzen, lucht en zee) en blokkade door Israël. Bovendien is de bevolking van Gaza collectief getraumatiseerd, de samenleving grotendeels vernietigd, en volgt een langdurig proces van wederopbouw.

„Als de oorlog stopt, zal niets meer hetzelfde zijn”, zegt Hussain. „Het lijden houdt dan niet op. We zullen ons alles herinneren, huilen om iedereen die we hebben verloren, en iedere dag die we hebben doorstaan opnieuw beleven.”

Delen

Mail de redactie

Krabbelt Netanyahu terug? Kort na de aankondiging van het akkoord tussen Israël en Hamas op woensdagavond, kwam het kantoor van de Israëlische premier met het bericht dat enkele „details” nog niet rond waren. Het hoofd van de Israëlische geheime dienst, David Barnea, was volgens de nieuwswebsite Times of Israel daarom donderdag nog in de Qatarese hoofdstad Doha.

Op donderdagochtend had er bovendien gestemd moeten worden over het akkoord in het Israëlische kabinet. Naar verwachting is een meerderheid voor een bestand. Maar die stemming is uitgesteld tot vrijdag.

Netanyahu beschuldigt Hamas van het creëren van een „crisis” door op het laatste moment terug te komen op eerdere afspraken. Volgens zijn kantoor zou het gaan om de identiteit van de Palestijnen die door Israël worden vrijgelaten uit de gevangenis in ruil voor de gijzelaars in Gaza. Hamas zou daar volgens Netanyahu op hebben aangedrongen.

Verschillende Hamas-functionarissen ontkennen de beschuldigingen. „Er is geen basis voor Netanyahu’s beweringen dat de beweging terugkomt op de voorwaarden van de wapenstilstandsovereenkomst”, zei Hamasfunctionaris Sami Abu Zuhri.

Gefaseerd plan

Vanuit verschillende politieke hoeken in Israël klinkt er ondertussen kritiek op het akkoord. Avigdor Lieberman, de leider van de oppositiepartij Yisrael Beiteinu, verweet Netanyahu geen akkoord te hebben gesloten bestaand uit één fase in plaats van drie, waarbij alle circa honderd resterende gijzelaars in één keer zouden vrijkomen. Volgens Lieberman prefereerde Netanyahu het behoud van zijn coalitie door in te stemmen met een gefaseerd plan.

Netanyahu’s extreemrechtse coalitiegenoten, minister van Financiën Bezalel Smotrich en minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir, zijn fel tegen een bestand en dreigden eerder uit de coalitie te stappen als er een akkoord zou komen. Nu lijkt Smotrich toch in te stemmen, mits Israël na fase één de oorlog hervat, in plaats van zich volledig terug te trekken uit Gaza. Diens partij Religieus Zionisme kondigde donderdag aan dat het anders uit de coalitie zal stappen.

Een grote onzekerheid in het huidige akkoord is inderdaad of het bestand de eerste fase overleeft. Dat hangt af van de bereidheid van Hamas om de gijzelaars daadwerkelijk vrij te laten, maar ook of Israël de aanvallen op Gaza hervat nadat een significant deel van de gijzelaars is vrijgelaten.

Dat een akkoord het afgelopen jaar steeds uitbleef, kan aan de kant van Israël echter niet alleen worden toegeschreven aan de druk op Netanyahu van zijn coalitiegenoten Smotrich en Ben-Gvir. In Israëlische media is veelvuldig geschreven over hoe Netanyahu een akkoord met Hamas zo lang mogelijk uitstelde en saboteerde.

Overlevingsstrategie

Dat deed hij in de eerste plaats als politieke overlevingsstrategie. Hij wist immers dat een eind van de oorlog ook zou betekenen dat hij geconfronteerd wordt met de nog niet weggeëbde woede in Israël over zijn onvermogen om als zelfverklaarde ‘Mr. Security’ burgers veiligheid te bieden op 7 oktober 2023, tijdens de aanval van Hamas op Zuid-Israël. Ook hingen hem corruptiezaken boven het hoofd.

Daarnaast steunen niet alleen de partijen van Smotrich en Ben-Gvir, maar ook leden van Netanyahu’s Likud-partij de beweging in Israël die nieuwe Israëlische nederzettingen wil in Gaza. De door Israël met militaire infrastructuur bebouwde Netzarim-corridor die Gaza doormidden splitst, vernoemd naar de voormalige illegale nederzetting Netzarim, leek daar de aangewezen plek voor. Kolonistenleiders waren er onlangs op bezoek.

Veel Israëliërs zijn het erover eens dat Netanyahu akkoord lijkt te zijn gegaan onder druk van Trump

Of Israëliërs het akkoord tussen Israël en Hamas nu zien als een overwinning of een vernedering, velen lijken het over één ding eens: de aantredende Amerikaanse president Donald Trump heeft druk uitgeoefend op Netanyahu om hem tot een akkoord te bewegen.

Onverwachte druk

Een prangende vraag blijft: waarom ging Netanyahu nu wel akkoord met een plan dat er in feite al in mei vorig jaar lag, toen bekend als het ‘Biden-voorstel’? Is hij onder onverwachte druk van Trump bezweken? Is hij nu wel bereid om Israëls militaire aanwezigheid in de Netzarim-corridor en de Philadelphi-corridor, het grensgebied tussen Gaza en Egypte, geleidelijk op te geven?

Voorheen presenteerde Netanyahu de militaire aanwezigheid in die corridors als van existentieel belang, en die positie lijkt voorlopig niet te veranderen. Zijn kantoor kwam donderdagochtend met het bericht dat het Israëlische leger zich in fase één niet gedeeltelijk of volledig zal terugtrekken uit de Philadelphi-corridor, die Israël in mei innam.

Het lijkt erop dat Netanyahu wachtte met een akkoord tot hij onder Trump betere kaarten in handen had – al kreeg hij van de vertrekkende president Joe Biden ook de vrije hand en uitgebreide militaire steun in de vernietigende Gaza-oorlog.

Tijdens zijn eerste termijn als president heeft Trump Israël ruim baan gegeven voor annexatiebeleid: hij erkende niet alleen Israëls illegale annexatie van de Hoogvlakte van Golan, maar ook de claim op Jeruzalem als hoofdstad.

Annexatie van de Westoever

De vraag die nu met name Palestijnen bezighoudt, is of Netanyahu instemde met een akkoord in de wetenschap dat Trump hem zal steunen bij de ongebreidelde annexatie van de bezette Westelijke Jordaanoever. Mogelijk heeft Trump die belofte al gedaan. De annexatie van de Westoever gaat in rasse schreden voort, met de uitbreiding van nederzettingen en militaire bases, en de verdrijving van Palestijnse gemeenschappen.

Smotrich kondigde direct na Trumps verkiezing al aan dat dit zou betekenen dat Israël volledige soevereiniteit verkrijgt over ‘Judea en Samaria’, de Bijbelse namen waarmee door rechtse Israëliërs de Westelijke Jordaanoever in bezet Palestina wordt aangeduid. Voor de implicaties van het akkoord moet dus niet alleen gekeken worden naar de ontwikkelingen in Gaza, maar ook op de Westelijke Jordaanoever.

Zolang het Israëlische kabinet nog niet akkoord is met een bestand, en Netanyahu nieuwe barrières ziet, blijft het ongewis of aanstaande zondag daadwerkelijk een wapenstilstand van kracht wordt. Daarna is de vraag of het bestand de eerste fase overleeft, en Trump eenzelfde druk uitoefent op Israël om de oorlog volledig te beëindigen.

Demonstranten blokkeren donderdag een weg in Jeruzalem uit protest tegen het akkoord tussen Israël en Hamas, dat volgens hen de toekomstige veiligheid van Israël in gevaar kan brengen.

Delen

Mail de redactie