Verschillende eerdere Zuid-Koreaanse staatshoofden belandden al in de gevangenis, maar Yoon Suk-yeol heeft de twijfelachtige eer als eerste zittende president te zijn aangehouden. Een eerdere poging om Yoon op te pakken in zijn ambtswoning in Seoul liep op 3 januari nog op niets uit, maar dit keer liet hij zich na een ruim zes uur durende operatie meevoeren door onderzoekers van het agentschap voor corruptiebestrijding (CIO).
Yoon wordt door de Zuid-Koreaanse justitie verdacht van rebellie, een vergrijp waar levenslang of zelfs de doodstraf op kan staan – al wordt die in de praktijk al decennia niet meer uitgevoerd. De president zou zich daaraan hebben schuldig gemaakt toen hij op 3 december de militaire noodtoestand uitriep omdat het land volgens hem werd bedreigd door „anti-statelijke en pro-Noord-Koreaanse krachten”.
Hij gaf het leger daarbij opdracht te verhinderen dat de Nationale Assemblee bijeen kon komen om de maatregel weer op te heffen, zoals de grondwet toestaat. Dat mislukte, en de aanwezige parlementariërs wezen de machtsgreep diezelfde nacht unaniem af waarna het leger zich terugtrok en Yoon op zijn schreden moest terugkeren.
Afzetting
Nadat het parlement hem anderhalve week later bij het Constitutioneel Hof voordroeg voor afzetting en Justitie een strafrechtelijk onderzoek naar zijn optreden opende, verschanste Yoon zich in zijn ambtswoning in de welvarende wijk Hannam-dong. Zo kwam hij dinsdag niet opdagen bij de eerste hoorzitting die het Constitutioneel Hof over zijn afzetting hield.
Vanuit zijn residentie verzette Yoon zich met alle middelen tegen zijn aanhouding: zijn advocaten vochten de geldigheid van het aanhoudingsbevel aan, hij moedigde zijn aanhangers aan die op straat tegen zijn arrestatie demonstreerden, terwijl zijn beveiliging weigerde de agenten binnen te laten die eerder deze maand trachtten Yoon op te pakken.
Lees ook
Parlement Zuid-Korea zet president Yoon af na ‘zelfcoup’
Nadat die na een zes uur durende patstelling onverrichter zake waren afgedropen, barricadeerden Yoons beveiligers het complex met afzettingen van prikkeldraad en blokkeerden de toegangen met touringcars.
3.200 politieagenten
Ook bij deze tweede arrestatiepoging had het aanhoudingsteam van het CIO, dat dit keer werd bijgestaan door 3.200 politieagenten, hindernissen te overwinnen. Buiten het complex vormden partijgenoten en advocaten van Yoon een menselijke keten, en waren er ondanks het vroege uur (half vijf ’s ochtends) en de barre kou (zes graden onder nul) duizenden aanhangers van de president op de been.
Agenten waarschuwden de conservatieve parlementariërs en de demonstranten met luidsprekers dat zij arrestatie riskeerden als ze Yoons aanhouding trachtten te voorkomen. Het kwam tot kleine schermutselingen tussen de politie en sommige demonstranten. Zeker één persoon raakte gewond, al was de toedracht daarvan niet direct duidelijk.
Waarnemend president Choi Sang-mok, die de laatste weken veel kritiek kreeg omdat hij zich op de vlakte hield over de kwestie en weigerde de presidentiële beveiligingsdienst opdracht te geven aan de aanhouding mee te werken, had alle partijen vooraf opgeroepen af te zien van geweld. Toen de operatie gaande was zei hij nog eens dat „een onderlinge confrontatie tussen verschillende overheidsdiensten ontoelaatbaar is”.
Zo’n confrontatie bleef inderdaad uit toen politieagenten, drie uur na aanvang van de operatie, met een ladder de hekken van het complex over klommen en het pad heuvelop naar Yoons woning insloegen. Weliswaar stuitten ze op die route op verschillende barricades, maar Yoons beveiligers zelf hadden zich teruggetrokken.
Lees ook
Machtsgreep president Zuid-Korea stuit op het parlement en op zijn eigen partij: na enkele uren wordt militaire noodtoestand weer opgeheven
Bij de derde van zes hindernissen werd een delegatie van rechercheurs opgewacht door Yoons stafchef Chung Jin-suk, die hen escorteerde naar de ambtswoning. Daar zouden zij volgens Yoons advocaat hebben onderhandeld over een compromis, waarbij Yoon – die eerder drie oproepen voor een verhoor negeerde – aanhouding zou ontlopen door zich vrijwillig te laten ondervragen.
Maar daar wilde het anticorruptieagentschap niets van weten, maakte het op een persbriefing duidelijk. Iets na half elf ’s ochtends lokale tijd, zo’n zes uur na het begin van de operatie, werd Yoon aangehouden. Volgens het CIO is dit keer door Yoons beveiliging geen geweld gebruikt.
Yoon zei na zijn aanhouding dat hij daar alleen maar mee heeft ingestemd „om bloedvergieten te voorkomen”. Volgens hem is zijn aanstaande verhoor onderdeel van „een illegaal onderzoek”.
Verhoor
Yoon zal voor zijn verhoor worden overgebracht naar het kantoor van het anticorruptieagentschap in de voorstad Gwacheon. Waarschijnlijk zullen het CIO een rechtbank dan om Yoons formele arrestatie vragen. Anders komt de president na 48 uur op vrije voeten.
Buiten de presidentiële residentie reageerden Yoons aanhangers op zijn aanhouding door zijn naam te scanderen. Ook zwaaiden zij met Zuid-Koreaanse en Amerikaanse vlaggen en riepen ze op tot de arrestatie van oppositieleider Lee Jae-myung.
Elders in Seoul gingen tegenstanders van Yoon de straat op om hun opluchting over de aanhouding te uiten. Toen doordrong dat de politie het complex van de president was binnengedrongen, ging gejuich op.