Het hindoefestival Kumbh Mela is nooit klein, maar deze keer is het groter dan ooit

Ritueel tijdens de eerste dag van Kumbh Mela, het hindoefestival waar dit jaar 400 miljoen bezoekers worden verwacht.
Foto Adnan Abidi/Reuters

Het Indiase religieuze evenement Kumbh Mela is vooral bekend van de beelden van hindoes die hun zonden van zich afspoelen in de Ganges. Maar het evenement, dat deze maandag is begonnen en 45 dagen duurt, is naast een spirituele bijeenkomst ook de grootste crowd management-uitdaging ter wereld.

In aantallen bezoekers verslaat de Kumbh Mela met gemak de jaarlijkse hadj, de pelgrimage naar Mekka die moslims ten minste één keer in hun leven moeten maken. Daar komen zo’n twee miljoen moslims op af. Bij de Kumbh Mela in de noordelijke deelstaat Uttar Pradesh worden door de Indiase overheid bijna 400 miljoen bezoekers verwacht.

Het spirituele festival wordt steeds groter. Niet omdat het een religieuze plicht is, legt hoogleraar Sanskriet en oude culturen van Zuid-Azië Peter Bisschop (Universiteit Leiden) uit, maar omdat het evenement steeds populairder is geworden. „Onder meer doordat Bollywood-acteurs hun deelname aan vorige edities uitventten, is steeds meer het beeld ontstaan dat je erbij moet zijn.”

Offers van pelgrims tijdens de allergrootste Maha Kumbh Mela, die eens in de 144 jaar plaatsvindt.
Foto Anushree Fadnavis/Reuters
Na een rituele wassing rusten bezoekers langs de oevers uit.
Foto Anushree Fadnavis/Reuters


Waar de heilige rivieren Ganges en Yamuna samenkomen met de mythische rivier Saraswati, zou een ritueel bad zonden wegwassen.
Foto Ashwini Bhatia/AP

Heilige rivieren

De Kumbh Mela wordt afwisselend op vier plaatsen langs de Ganges gehouden: Haridwar, Ujjain, Nashik en, zoals deze keer, Prayagraj. Daar komen de heilige rivieren Ganges en Yamuna samen met de mythische, verdwenen Sarasvati-rivier.

Hoewel het evenement nooit klein is, is déze (Maha) Kumbh Mela de grootste viering van alle, die maar eens per 144 jaar plaatsvindt. Elke twaalf jaar wordt een grote Kumbh Mela gehouden, tussendoor zijn er kleinere edities.

Op het festival kun je je van je zonden ontdoen in de rivier, maar er zijn ook religieuze leidsmannen die in ruil voor een financiële bijdrage wat zonden weg voor je willen nemen. Ook je positie op het evenement (al dan niet gunstig gelegen ten opzichte van de oevers) verbetert naarmate je er meer geld voor op tafel kunt leggen.

Via pontonbruggen bereiken hindoes de plaatsen in de rivier waar zij hun rituelen kunnen uitvoeren.
Foto Adnan Abidi/Reuters

Bij elke Mela is de vraag welke orde als eerste mag baden

Peter Bisschop
hoogleraar Universiteit Leiden

Omdat het hindoeïsme geen vaste hiërarchie kent, moet die steeds opnieuw worden vastgesteld, legt Peter Bisschop uit. „Zo is bij elke Mela de vraag welke orde als eerste mag baden.” Het leidt soms tot fysieke botsingen.

Er zijn hindoes die de volle zes weken bij de Kumbh Mela zijn. Zij willen elke dag bij zonsopgang in de rivier baden in de hoop de ideale staat voor elke hindoe te bereiken: verlossing van de cyclus van reïncarnatie. Sommige dagen worden daarvoor kansrijker geacht dan andere op basis van de stand van sterren en de maan. Dan is het ook drukker rond de oevers en in de rivieren. In 2019 werd een zogenoemde ‘halve’ Kunbh Mela gehouden met 240 miljoen bezoekers, waarvan er op de drukste dag 50 miljoen een ritueel bad namen.

Moment van contemplatie tijdens het kruikenfestival, oftewel de Maha Kumbh Mela.
Foto Adnan Abidi/Reuters


Inspectie van de mensenmassa’s door agenten te paard tijdens Maha Kumbh Mela.

Foto Anushree Fadnavis/Reuters

Een kind is in slaap gevallen terwijl hindoes zich klaarmaken voor een ritueel bad tijdens de Kumbh Mela, het sprituele massa-evement dat dit jaar groter is dan ooit.
Foto Ashwini Bhatia/AP Photo


Maandag namen pelgrims hun rituele bad tijdens de eerste dag van Kumbh Mela, het spirituele festival dat 45 dagen duurt.
Foto Niharika Kulkarni/AFP

Verdrukking

Door de immense massa’s pelgrims is een bezoek aan de Kumbh Mela niet ongevaarlijk. Verdrukkingen en vermissingen zijn een reëel gevaar. Hoogleraar Peter Bisschop vindt het evenwel indrukwekkend hoe de Indiase overheid er in slaagt de massale aanwezigheid van mensen te stroomlijnen.

Dit jaar zijn daarvoor meer veiligheidsmedewerkers ingezet dan bij de vorige editie, 50.000 volgens persbureau AP. Langs de oevers van de rivier is de afgelopen maanden een immens tentenkamp gebouwd naast de stad Prayagraj die al meer dan anderhalf miljoen inwoners heeft. Meer dan 2.500 camera’s registreren bewegingen en intensiteit van de massa’s. Vanuit vier controlekamers wordt beoordeeld waar mensen heen- of juist weggestuurd moeten worden om verdrukking te voorkomen.

Hindoes spoelen hun zonden weg met water van de heilige rivieren Yamuna en de Ganges tijdens Kumbh Mela dat maandag is begonnen.

Foto Idrees Mohammed/AFP

Bijna vijftigduizend veiligheidswerkers stroomlijnen de massa’s die op het kruikenfestival Kumbh Mela afkomen.

Foto Niharika Kulkarni/AFP

Het tentenkamp strekt zich uit over veertig vierkante kilometer en beschikt over 11 medische posten. In de tijdelijke stad zijn meer dan drieduizend keukens en 150.000 toiletten opgetrokken.

Voor de Indiase premier Modi past de groei van de Kumbh Mela in zijn strategie om een hindoenationalistische staat te creëren. 80 procent van de inwoners van India is volgens schattingen hindoe. Modi’s beeltenis is dan ook alomtegenwoordig in de stad van tenten.

De overheid van deelstaat Uttar Pradesh gebruikt drones om de mensenmassa’s goed in beeld te krijgen.
Foto verstrekt door overheid in Uttar Pradesh / EPA