Het Constitutioneel Hof in Seoul hield dinsdag de eerste van vijf hoorzittingen in de procedure die kan leiden tot de afzetting van Yoon Suk-yeol als president van Zuid-Korea. Maar omdat Yoon bij de zitting niet kwam opdagen, duurde de bijeenkomst maar vier minuten. Tijdens de zitting wezen zeven rechters een verzoek van Yoons juristen van de hand om het achtste lid van het Hof van de zaak af te halen, omdat zij bevooroordeeld zou zijn. Ze was in het verleden verbonden aan een als progressief te boek staande juristenorganisatie. De volgende zitting, gepland voor donderdag, gaat door ongeacht of Yoon aanwezig is, liet het Hof dinsdag weten.
Yoons advocaat had vooraf al laten weten dat zijn cliënt „om veiligheidsredenen” verstek zou laten gaan. Het geschorste staatshoofd houdt zich al weken verschanst in zijn ambtswoning op een heuvel in de welgestelde wijk Hannam-dong, waar hij wordt omringd door naar schatting tweehonderd medewerkers van zijn presidentiële beveiligingsdienst. Het complex is gebarricadeerd met versperringen van prikkeldraad en met touringcars die de toegangen blokkeren.
Yoon heeft zichzelf daar met zijn vrouw Kim Keon-hee en hun zes honden en vijf katten opgesloten omdat hij niet wil worden aangehouden door het agentschap voor corruptieonderzoek, dat belast is met een strafrechtelijk onderzoek dat los staat van de afzettingsprocedure. Als hij wordt veroordeeld wegens ‘rebellie’ kan Yoon in theorie de doodstraf krijgen, al wordt die in Zuid-Korea al decennia niet meer uitgevoerd. Yoons advocaten noemen het aanhoudingsbevel tegen de president „illegaal”.
Noodtoestand
Beide zaken richten zich op Yoons optreden op 3 december vorig jaar. Toen riep Yoon in de late avond onverwacht in een televisietoespraak de militaire noodtoestand uit, stelde de persvrijheid en de vrijheid van vergadering buiten werking, en stuurde militairen en politieagenten naar de Nationale Assemblee om een zitting van het parlement te verhinderen.
Volgens Yoon was dat nodig omdat het land werd bedreigd door „anti-statelijke en pro-Noord-Koreaanse krachten” die het parlement in hun greep zouden hebben. Voor veel Zuid-Koreanen riep de maatregel onprettige herinneringen op aan de militaire junta die het land tot eind jaren tachtig leidde, en onder wier bewind politieke tegenstanders zeer gewelddadig werden onderdrukt.
Yoon wordt niet alleen verweten dat hij de noodtoestand op oneigenlijke gronden heeft uitgeroepen – voor concrete Noord-Koreaanse dreiging is geen enkel bewijs geleverd – ook ging hij zijn boekje te buiten door zijn poging te verhinderen dat het parlement bijeen zou komen om de maatregel terug te draaien. De grondwet geeft het parlement immers het recht om over de noodtoestand te stemmen.
Het parlement wist ondanks de militaire blokkade een geldige vergadering te houden, waarin de noodtoestand unaniem werd afgewezen. Ondertussen stroomden de straten rond het parlementsgebouw ondanks het late uur vol met demonstranten.
Yoon krijgt de salarisverhoging van 3 procent waar hij per januari recht op heeft
Anderhalve week later stemde een tweederde meerderheid van het parlement voor afzetting van de president. Als het Constitutioneel Hof dat bekrachtigt, volgen binnen zestig dagen nieuwe verkiezingen. Anders wordt Yoon in functie hersteld.
In afwachting van de uitspraak is Yoon enkel geschorst, een waarnemend president heeft zijn taken overgenomen. Yoon kan voorlopig dus in de ambtswoning blijven wonen en krijgt de 3 procent salarisverhoging waar hij per januari recht op heeft (hij verdient nu omgerekend 174.000 euro per jaar).
Tweede aanhoudingspoging
Belangrijker is dat Yoon ook nog altijd beschikt over zijn presidentiële beveiligingsdienst, die op 3 januari een eerste poging tot aanhouding van de president verhinderde. Na een urenlange patstelling, waarbij militairen en politieagenten van verschillende agentschappen tegenover elkaar stonden, droop een arrestatieteam onverrichterzake af.
Volgens Zuid-Koreaanse media zou een tweede aanhoudingspoging snel kunnen volgen, mogelijk al op woensdag. Dinsdag kwamen functionarissen van de recherche, het anticorruptieagentschap en verschillende politiekorpsen uit Seoul en omgeving bij elkaar om zo’n operatie voor te bereiden. De legerbrigade die belast is met de beveiliging van de buitenste veiligheidszone rond de residentie liet dinsdag weten het aanhoudingsteam te zullen doorlaten.
Maar het is zeer de vraag of Yoons beveiligingsdienst ook zal meewerken. Die liet in een verklaring op dinsdag weten „volgens de veiligheidsprotocollen” te zullen reageren op „illegale” pogingen om de residentie binnen te dringen. Zo dreigt opnieuw een confrontatie tussen verschillende Zuid-Koreaanse politie- en legereenheden.
Waarnemend president Choi Sang-mok, die veel kritiek krijgt van de oppositie omdat hij tot nu toe heeft geweigerd de beveiliging van Yoon op te dragen om aan diens aanhouding mee te werken, herhaalde maandag een oproep aan beide kampen om bij een volgende poging bloedvergieten te voorkomen.