Woont ijsdansduo Jakucs-Galli wel ‘genoeg’ in Nederland voor EK-ticket?

Swingend op ‘Another One Bites The Dust’ dansen de voor Nederland uitkomende kunstschaatsers Hanna Jakucs en Alessio Galli begin 2024 over het ijs tijdens het EK in Litouwen. Galli heeft speciaal voor de act een snor laten staan, een ode aan Queen-zanger Freddie Mercury.

Terwijl de Hongaarse Jakucs en de Italiaan Galli namens Nederland de show stelen, zit het danspaar Chelsea Verhaegh en Sherim van Geffen zich te verbijten. Al langer twijfelen ze of het buitenlandse koppel wel rechtmatig voor Nederland uitkomt. Omdat Nederland bij EK’s en WK’s maar één danspaar mag afvaardigen, liepen Van Geffen en Verhaegh de afgelopen jaren al meerdere grote toernooien mis. En dat terwijl ze in niveau niet onderdoen; ze staan zelfs hoger op de wereldranglijst.

Na vergeefse pogingen via de vertrouwenspersoon en de interne geschillencommissie van de KNSB kwam het vraagstuk woensdag voor het eerst voor de Utrechtse rechtbank. Daar betoogde Verhaegh, die namens het danskoppel de zaak heeft aangespannen, dat Jakucs en Galli niet voldoen aan de eisen van internationale schaatsbond ISU om voor Nederland uit te mogen komen. Niet alleen zouden ze feitelijk niet in Nederland woonachtig zijn, ook zouden het paar en de KNSB hebben nagelaten om verhuizingen door te geven aan de ISU. Er is haast bij: vanaf 27 januari vindt het volgende EK plaats, en op dit moment lopen Verhaegh en Van Geffen een startbewijs mis.

Twee ijsdansparen

Terug naar 2018. Nederland heeft op dat moment geen ijsdanspaar dat op internationaal niveau meedoet aan wedstrijden. Als Jakucs en Galli zich bij de KNSB melden met het verzoek om voor Nederland uit te komen, is de schaatsbond enthousiast. Jakucs schrijft zich in op een adres in Eindhoven, want het koppel moet minimaal een jaar in Nederland wonen met de intentie er langer te verblijven. Ook rijdt het paar minstens een jaar lang geen internationale wedstrijden, een andere eis van de ISU.

De opzet van Jakucs, Galli en de KNSB slaagt. Maar tegen de tijd dat de clearance, de goedkeuring van de ISU, in 2020 eindelijk rond is, hebben ook Verhaegh en Van Geffen zich op het internationale podium gemeld. Ineens beschikt Nederland over twee competitieve ijsdansparen. Verhaegh en Van Geffen verwelkomen hun nieuwe concurrenten: „Moge de beste winnen”, is dan nog hun houding.

Maar dat gevoel is de afgelopen jaren veranderd, zegt Verhaegh woensdag in de rechtbank. Achter haar luistert Van Geffen aandachtig mee. Van andere kunstrijders krijgt het paar regelmatig de vraag hoe het nou zit met het andere Nederlandse koppel. Het is een ongebruikelijke constructie: meestal heeft in elk geval één van de schaatsers het paspoort van het land waarvoor zij uitkomen. Bij Jakucs en Galli is dat niet het geval.

Als ze zich in 2023 verdiepen in de regelgeving, zien ze dat de ISU in ruil voor het afgeven van een clearance verwacht dat het gaat om een ‘duurzaam verblijf’. Behalve een woonadres zou het buitenlandse koppel bijvoorbeeld ook in Nederland belasting moeten betalen of een zorgverzekering moeten afsluiten.

Ondertussen weten Verhaegh en Van Geffen naar eigen zeggen dat hun concurrenten helemaal niet meer in Eindhoven woonachtig zijn, maar voornamelijk in Milaan verblijven, waar ze ook trainen. Bovendien zijn wijzigingen van het woonadres niet doorgegeven door het koppel en de KNSB, terwijl de ISU expliciet stelt dat het certificaat bij veranderingen niet meer geldig is. „Het is onrechtvaardige concurrentie”, zegt Verhaegh nu.

„We willen best bekennen dat we rond covid en post-covid niet alert genoeg zijn geweest op het feit dat het koppel langere tijd in Italië verbleef”, erkent KNSB-bondsjurist Martine Margadant op de zitting. „Maar het is niet zo dat we hebben gefraudeerd.”

Huurcontract in Mijdrecht

Afgelopen maart dienden Jakucs en Galli, twee maanden nadat Verhaegh en Van Geffen naar de vertrouwenspersoon waren gestapt, weer een inschrijving in op een adres in Waalre. Sinds de zomer is daar een huurovereenkomst voor een woning in Mijdrecht voor in de plaats gekomen. „Het beeld rijst dat u gewoon niet wist dat ze niet in Nederland verbleven, en dat u zich dat ook niet heeft afgevraagd”, legt de rechter voor aan KNSB-technisch directeur Remy de Wit. Deze stelt dat de bond inmiddels „herhaaldelijk” bewijsstukken heeft opgevraagd bij Jakucs en Galli, maar volgens jurist Margarand is het „nog steeds niet precies” duidelijk of ze ook daadwerkelijk in Nederland wonen.

De KNSB is een andere mening toegedaan dan Verhaegh en Van Geffen. Een verhuizing betekent volgens de bond nog niet dat de clearance meteen vervalt, maar slechts dat het eerder ondertekende formulier niet meer gebruikt kan worden.

„Ook wij willen duidelijkheid”, zegt Margarand. „Er is bij ons geen voorkeur voor een bepaald ijsdanspaar.” Toch ziet de schaatsbond de Nederlandse rechter niet als degene die het geschil moet beslechten, „dat is aan de ISU”. Tijdens een ISU-bestuursvergadering op 16 januari zal het dossier ter sprake komen, aldus de bondsjurist. Ze wil aandringen op een snel besluit, maar een garantie dat op die datum ook al een beslissing valt over de geldigheid van Jakucs’ en Galli’s clearance is er niet.

Als de rechter vervolgens aan Verhaegh en haar advocaat vraagt of zij liever al een uitspraak willen vóór de ISU-vergadering, is het antwoord ja. Twee weken langer wachten kan ten koste gaan van het EK. „We hebben al drie EK’s en een WK gemist. Dat is schade in onze sportcarrière die niet meer hersteld kan worden”, zegt Verhaegh. Hadden ze niet gewoon beter moeten presteren voor een EK-ticket? „Het is in de eerste plaats een principekwestie”, stelt Verhaegh. „Als dit de regel zou zijn, dan zouden alle Russische koppels die in hun land buiten de boot vallen wel voor een ander land uitkomen. We willen ook niet dat toekomstige ijsdansparen in Nederland hetzelfde overkomt. Dat is niet hoe de sport hoort te werken.” De rechter doet op 15 januari uitspraak.