Een man zit in de trein en kijkt uit het raam. Hij wordt steeds ongeruster. Hij heeft de indruk dat mensen elkaar op stations en in dorpen waar de trein doorheen raast iets vreselijks vertellen. Hij ziet hoe ze grote ogen opzetten. Hoe ze elkaar dingen toeroepen, in beweging komen, hun huizen uit rennen. Wat er aan de hand is, weet hij niet. Misschien is er helemaal geen probleem en verbeeldt hij het zich maar. Zijn medepassagiers lijken niets te merken. Of willen ze het niet merken, en stoppen ze het weg?
Net als de treinreiziger in het titelverhaal van Catastrophe and Other Stories van de Italiaanse schrijver Dino Buzzati (1906-1972), zijn veel Europeanen momenteel angstig en onzeker. Het nieuwe jaar begint net, de dagen worden al langer, maar burgers lijken weinig vertrouwen te hebben in wat er komen gaat. Ze zitten in die trein, en het anticiperen op wat ze straks bij aankomst aantreffen – Trump die president is, handelsoorlogen, Rusland dat Europa bedreigt, grote ruzie over de Europese begroting – maakt ze bijna angstiger dan wat er werkelijk gebeurt. Dus iedereen zwijgt en de reiziger wacht bloednerveus tot de trein zijn eindbestemming bereikt.
Hoe doorbreek je dat? Ten eerste door te beseffen dat dingen niet altijd per se fout hoeven te lopen. President Assad is afgezet, de hoge inflatie is verdwenen, Europa produceert intussen meer elektriciteit uit windenergie dan uit gas, zuidelijke eurolanden groeien harder dan landen in het noorden. Ten tweede, belangrijker nog, kun je die verlammende angst doorbreken door vertrouwen te hebben – vertrouwen dat Europa toekomstige uitdagingen aankan als we er met zijn allen maar hard genoeg aan trekken. Gebrek aan vertrouwen in eigen kunnen is in Europa bijzonder sterk ontwikkeld. Te sterk.
Dat is makkelijk te verklaren. De lidstaten hebben de macht in Europa. En zij willen alleen dingen Europees doen als het echt niet anders meer kan – ofwel, op het hoogtepunt van een crisis. Maar er komen altijd weer nieuwe crisissen, want de wereld verandert constant en Europa moet mee veranderen. Daardoor is Europa op elke nieuwe crisis per definitie niet voorbereid en is iedereen bang dat dít de crisis is die Europa gaat nekken. In 2008 was dat de bankencrisis, in 2012 de eurocrisis. Daarna kwamen de vluchtelingencrisis, Brexit, Covid en de oorlog in Oekraïne, die op zijn beurt meer crises ontketende – veiligheid, defensie, energie, enzovoort. Elke keer dachten velen: nu valt Europa van een klif. Maar dat gebeurde niet. Europese landen hebben andere belangen, andere culturen, economieën, taboes, geografie.
Dus ze reageren ze in eerste instantie allemaal anders, op elke uitdaging. Het is daardoor normaal dat ze altijd eerst ruziemaken. Maar wat intussen ook normaal is: dat regeringsleiders dan bijeenkomen en compromissen smeden waar iedereen mee kan leven. Daar is de EU voor uitgevonden: als mechanisme om geschillen vreedzaam op te lossen.
Waarom dat nog steeds werkt? Omdat ons dat sinds de jaren vijftig voorspoed en vrede heeft gebracht, en regeringsleiders niet willen dat dit van een klif valt. De prijs is ze gewoon te hoog. Zelfs voor iemand als Viktor Orbán, die altijd enorme nummers maakt van dat vreselijke Brussel maar achter de schermen in 95 procent van de gevallen akkoord gaat met zijn collega’s.
Helaas weten veel burgers dit niet. Op school leer je van alles over de trans-Atlantische relaties of het nazisme, maar bijna niets over het naoorlogse Europa en hoe het zich altijd met horten en stoten ontwikkelt. En waarom het steeds nieuwe gedaantes aanneemt omdat het altijd op totaal andere uitdagingen en crises moet reageren. We zitten weer middenin zo’n enorme transformatie. Het Europa dat draaide om geld verandert in een Europa dat draait om veiligheid.
Voorspelling: ook in 2025 zal Europa proberen de catastrofe te vermijden. Traag als altijd, en met vallen en opstaan. Zo langzamerhand moeten we daar toch een beetje op kunnen vertrouwen.
Met de mededeling van ‘president elect’ Donald Trump dat hij graag Groenland wil inlijven, drong dan eindelijk het besef door dat we een nieuwe tijd in zijn geslingerd. Aanwijzen wat je wilt hebben en als ze het niet meteen aan je geven zeggen dat je het toch wel krijgt. Het gedrag komt me als vader en als zoon – mijn moeder dook de laatste jaren in het verzorgingstehuis als een kraai op alles wat ze mooi vond – bekend voor. Je kunt wel „nee” zeggen, maar gezelliger wordt het er dan niet op. Soms denk je ook: ik had ook gewoon wel de koektrommel open kunnen doen.
Een beetje als Mark Zuckerberg die in een nieuwe beginselverklaring de mensen zelf wil laten bepalen wat waar is en wat niet. Hij kwam dat democratisch inzicht ongevraagd op een schaal naar Trump in Mar-a-Lago brengen. Als de X-vluchtelingen consequent zijn keren ze zich nu ook af van Instagram, Facebook en Threads.
De leftovers op X vieren ondertussen met elkaar overwinning op overwinning. Nieuws van de Dag, de nieuwe talkshow van SBS, is na drie uitzendingen al de beste nieuwsrubriek ooit gemaakt. „Flitsend”, noemde Jack van Gelder het zelfs in Hélènes Oranjewinter, waar hij fungeert als vaste aanzit. De rest van de tafel vond het ook retegoed. Ze hadden al veel nieuws gezien, maar het was ze nog nooit in zulke lekkere brokken in de bek geduwd. Iedereen bij SBS en De Telegraaf vond hetzelfde, ze hekelen graag de publieke omroep vanwege de voorspelbare meningen, maar stiekem zijn het ook lemmingen. Likken naar boven, happen naar iedereen uit de andere groep en dankzij de nieuwe vrijheid van meningsuiting kan dat hier.
Wat willen we als land nog meer?
Misschien dat Geert Wilders na de meeuw en de prinsenvlag de rest van het NSB-gedachtengoed kan uitrollen. Alle Nederlandstalige gebieden in een nieuw gemenebest. De Vlamingen en Afrikaners gewoon weer onder Oranje, de eilandjes overzee aanhouden om er de ongewensten heen te brengen. Ons eigen Rwanda. Misschien Suriname voor grondstoffen en laten we Indonesië weer gewoon Nederlands-Indië en New York Nieuw Amsterdam noemen.
Wie o wie gaat Elon Musk bij onze volgende verkiezingen aanwijzen als zijn favoriet? We gaan er ook hier met boter en suiker in, Nederlanders zijn bij uitstek een volk dat braaf de opgelegde algoritmes volgt.
Wel leuk: de mededeling van Errol Musk, de vader van, dat Elon onderhand ook trek krijgt in Liverpool FC. De club is net zo fout als al die andere Premier League-clubs, maar er hangt een zweem van vals sentiment en nostalgie omheen. Elon Musk die ‘You’ll never walk alone’ zingt op Anfield Road, dan is ook voor de grootste struisvogels zichtbaar wat hij is: officieel eigenaar van de ziel en zaligheid van het volk. Als het doorgaat is de insteek van Nieuws van de Dag: ‘Hoe gaat Arne zich houden onder Elon Musk?’ Waarschijnlijk verrassend goed.
Marcel van Roosmalen schrijft op maandag en donderdag een column.
In het veenbosgebied in West-Papoea rijden bulldozers af en aan. In razend tempo verdwijnen hier miljoenen bomen om de grond rijp te maken voor de teelt van rijst en suikerriet. De grootschalige ontbossing is nodig voor voedselzekerheid en economische groei, zegt de regering. Critici noemen het ecologische verwoesting.
De economische ambities van Indonesië zijn groot. Deze week werd bekend dat het land zich aansluit bij het internationale verbond dat bekendstaat als BRICS – een overlegorgaan van niet-westerse economieën, zoals Brazilië, Rusland en China.
Sinds de eerste tweeduizend graafmachines uit China naar West-Papoea kwamen – voor 258 miljoen dollar besteld door steenkoolmagnaat Haji Isam – is meer dan een miljoen hectare veenbos ontgraven. Een handvol rijst- en suikerriettycoons, onder wie Isam, ontgint samen met het Indonesische leger 2,3 miljoen hectare veengronden in het gebied. De komende jaren moet nog eens twintig miljoen hectare tropisch bos – een gebied twee keer zo groot als het eiland Java – wijken voor uitbreiding van de plantage-industrie. Dat leger en ook politie worden ingezet bij bescherming en uitvoering van dit voedselproject, is volgens de autoriteiten evident: voedselzekerheid is een kwestie van staatsveiligheid.
In het dorp Wanam, waar de graafmachines het eerst begonnen, is de vis al verdwenen uit het moeras, vertellen bewoners aan journalisten van het onafhankelijke weekblad Tempo. „Eerst werden we opgeschrikt door helikopters, toen kwamen onderzoekers met buisjes de grond testen en nu zijn de graafmachines gearriveerd”, zegt een pastoor. En met de graafmachines kwamen Indonesische troepen. „De militairen jagen de mensen angst aan”, vertelt dorpshoofd Kamilus Kahol uit het naburige Uliuli. Zijn dorpelingen zijn bang dat het lot van Wanam hen binnenkort ook treft.
Het aangewezen gebied van moerasbossen en savanne strekt zich uit over dertien districten, veertig dorpen met samen vijftigduizend bewoners van inheemse bevolkingsgroepen. Ze leven grotendeels van de jacht, voelen zich diep verbonden met het gebied en verzetten zich al maanden tegen de komst van de landbouwconglomeraten. Elke clan is via de geest van voorouders verbonden met specifieke dier- en plantsoorten.
„Het project wordt bruut uitgevoerd, zonder enige afspraak of overeenkomst met de lokale bevolking”, zei Pius Manu, die het woord voert namens de bewoners. Ze protesteerden vorig jaar oktober in Jakarta, gesteund door mensenrechten- en milieuactivisten. De demonstranten hadden zich ingesmeerd met witte klei, een inheemse duiding van verdriet.
Misoogsten en bosbranden
De lokale gemeenschappen vrezen niet alleen verdrijving van hun grond, maar met milieuactivisten voorzien ze ook een ecologische ramp. Door de ontginning van de veenbosgebieden komen op grote schaal broeikasgassen vrij en neemt de biodiversiteit af. Nu nog leven rond de rivier de Fly tachtig endemische vogelsoorten, naast unieke dieren als de De Bruijnpademelon, genoemd naar de Nederlander Cornelis de Bruijn die deze kangoeroeachtige in 1706 tekende.
Landbouwexperts zijn het niet eens over de haalbaarheid van de Indonesische plannen. Critici waarschuwen dat verandering van vegetatie de waterhuishouding van het moerasgebied mogelijk verstoort. Dit kan leiden tot uitdroging, waardoor misoogsten, bosbranden en grondverschuivingen kunnen ontstaan. In Kalimantan zijn hierdoor soortgelijke landbouwprojecten mislukt.
Ondanks beloftes van inspraak en compensatie hebben de protesten tot nu toe niets uitgehaald. Ook is de verplichte milieurapportage niet gemaakt. Inmiddels zijn meer militairen naar het gebied gestuurd. Dorpelingen vrezen door intimidatie te worden verdreven, schrijven Tempo-journalisten die het gebied verschillende keren bezochten.
De toegang tot West-Papoea is voor buitenlandse journalisten en onderzoekers beperkt. Al sinds 1963, toen het een Indonesische provincie werd, zijn er gevechten tussen onafhankelijkheidsbewegingen en het Indonesische leger. Hoewel het gebied rijk is aan grondstoffen, is de bevolking arm. Door achterstelling, discriminatie en repressie blijft zeggenschap over de exploitatie van de rijkdommen doorgaans uit.
Volgens het Indonesische onderzoekscentrum voor recht en economie Celios botst het juridische mandaat van het grootse voedselproject met de speciale status van West-Papoea. De aansturing vanuit Jakarta marginaliseert de regionale machtspositie en schendt lokale voorouderlijke landrechten, stellen juristen van het instituut. Afgelopen november raakte de Awyu-stam land dat deze stam claimt namens de voorouders kwijt aan het conglomeraat Indo Asiana Lestari. Dat wil er op 36.000 hectare palmplantages beginnen. Twee van de drie rechters van het Hooggerechtshof wezen de Aywu-eis af. Volgens de derde was niet aangetoond dat de plantage aan de milieueisen voldeed, maar deze rechter stond daarin alleen. Activisten vrezen dat de uitspraak de toon zet voor volgende landbouwprojecten.
Te weinig eten
Plannen daarvoor zijn er volop. De Indonesische regering maakte vorige week bekend voor de voedselproductie een duizelingwekkende twintig miljoen hectare bos- en veengebied op het oog te hebben voor grootschalige landbouw en palmplantages. Voedselzekerheid is speerpunt in het beleid van president Prabowo Subianto, die in oktober aantrad. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties is dat noodzakelijk. In Indonesië hebben 23 miljoen mensen te weinig te eten. Een op de vijf kinderen heeft er door ondervoeding een groeiachterstand.
Studenten uit Papoea tijdens een demonstratie 1 december in Yogyakarta, Indonesië voor het recht op onafhankelijkheid van West-Papoea.Foto Devi Rahman / AFP
In 2027 wil het land niet meer afhankelijk zijn van voedselimport. Een groot deel van de rijst wordt geïmporteerd, en van die invoer wil president Prabowo af. Sterker, hij wil dat zijn land de regionale ‘voedselschuur’ wordt.
Tegen internationale verdragen in zet Indonesië met zijn landbouwplannen de deur wagenwijd open voor grootschalige ontbossing. Milieuorganisaties, zoals het Indonesische Walhi en Greenpeace, vrezen een ecologische en humanitaire ramp; afname van biodiversiteit, toename van geweldsconflicten, extra CO2-uitstoot en bosbranden die de klimaatverandering versnellen. „Voedselzekerheid klinkt goed, maar dit plan gaat niet om mensen, maar om geld verdienen”, stelt Walhi op zijn website.
Bosbouwexpert Aida Greenbury werkte twintig jaar in Indonesië als duurzaamheidsadviseur. „Ik wist niet wat ik hoorde”, zegt ze aan de telefoon vanuit Sydney. „Het is nota bene de minister van Bosbouw die twintig miljoen hectare bosgebied aanwijst om te kappen voor palmplantages. Ik zie de noodzaak van het opschalen van de voedselproductie, maar dat kan ook duurzaam. Er zijn wetten die landrechten, biodiversiteit en het milieu beschermen. Ik heb niet het idee dat die hier in acht worden genomen. Dit is absurd.”
In de clinch met de EU
Prabowo wil vooral meer palmplantages. Zijn land is nu al goed voor 40 procent van alle palmolie ter wereld. Palmplantages zijn van nationaal strategisch belang, benadrukt de president. Voor binnenlandse voedselvoorziening, maar ook voor werkgelegenheid en economische groei. Hij zet onder meer in op export van biobrandstof, belangrijk in de energietransitie. Indonesië ligt namelijk al jaren in de clinch met de EU over regulering van de palmolie-export, die ontbossing moet tegengaan. Europese voorwaarden voor duurzame productie zijn vorige maand van kracht geworden, zij het dat Indonesisch verzet het land een jaar respijt geeft.
„We moeten niet bang zijn voor ontbossing”, zei de president in zijn toespraak bij de presentatie van de landbouwplannen. „Ook palmbomen hebben bladeren die CO2 opnemen.”
Voor Europa, dat volgens hem onnodig moeilijk doet, had hij een boodschap. Importvoorwaarden? Prima. „Dan verkopen we toch niet aan jullie.”
Dat zal vooral leiden tot chaos in de Europese productie van chocolade, cosmetica en wasmiddelen, aldus Prabowo. „Indonesië redt zich wel.” Kopers genoeg. Zoals de partners in handelsblok BRICS waar Indonesië zich bij aansluit.
Indonesië is met bijna 280 miljoen inwoners de grootste economie van Zuidoost-Azië. Het heeft ambitieuze plannen voor een economische groei van 6 tot 7 procent. Waar westerse handelspartners het laten afweten, zal Indonesië zich richten op landen als China en Rusland.
De aansluiting bij BRICS is overigens geen grote politieke verschuiving: het land handhaaft zijn politiek van neutraliteit, bijvoorbeeld inzake de oorlog in Oekraïne. Indonesië wijst de invasie van Oekraïne af, maar zal niet de relatie met Rusland verbreken.
Meer corruptie
Critici vrezen dat de voedselprojecten tot meer corruptie leiden. Indonesië staat al hoog op internationale corruptieranglijsten. Afgelopen week werd oud-president Joko Widodo door het in Amsterdam gevestigde instituut Organized Crime and Corruption Reporting Project genomineerd als meest corrupte leider van 2024. Het voedselproject in West-Papoea begon in 2023 onder zijn regime, waarbij toenmalig minister van Defensie Prabowo Subianto de coördinatie kreeg. De exploitatie van de akkers wordt daarom uitgevoerd door het leger en een handvol industriëlen, onder wie steenkoolmagnaat Haji Isam.
Het Sentani-meer in West-Papoea. Een handvol rijst- en suikerriettycoons ontgint met het Indonesische leger 2,3 miljoen hectare veengronden in het gebied. De komende jaren moet nog eens twintig miljoen hectare tropisch bos wijken voor uitbreiding van de plantage-industrie. Foto Alain Compost / Biosphoto via AFP
Deze tycoon, afkomstig uit de provincie Kalimantan, speelde een belangrijke rol bij de verkiezingscampagne van Widodo in 2019 en bij de verkiezing van Prabowo in 2024. In de Indonesische wereld van diensten en wederdiensten, door politicologen geduid als crony capitalism (vriendjeskapitalisme), is het niet ondenkbaar dat Isam in ruil voor zijn campagnebijdragen kan profiteren van grote staatsprojecten.
Isam vergaarde zijn fortuin niet zonder schandalen. Zelf was hij in 2021 betrokken bij omkoping in een belastingzaak. Zijn oom Sahbirin Noor, gouverneur van Zuid-Kalimantan, werd beschuldigd van corruptie, waaronder gesjoemel met vergunningen. Afgelopen november achtte een rechter die beschuldiging onterecht. Een controversieel besluit, aldus de voorzitter van anticorruptiebureau KPK, die stelt dat het bewijs tegen Noor overweldigend is.
Mogelijk had Isam invloed op de uitspraak. Want zijn invloed is de laatste jaren aanzienlijk gegroeid. The Jakarta Post zette onlangs politieke benoemingen rond zijn persoon op een rij: neef Amran Sulaiman is nu minister van Landbouw, Isams zwager Sulaiman Umar is onderminister van Bosbouw. Minister van Transport Dudy Purwagandhi, minister van Publieke Werken Dody Hanggodo en minister van Milieuzaken Hanif Faisol Nurofiq zijn eveneens verbonden met Isam. Purwagandhi en Hanggodo werkten in zijn conglomeraat Johnlin Group en Nurofiq was ambtenaar bij het regionale overheidsdepartement voor Bosbouw in Zuid-Kalimantan, waar Isam veel contact mee had voor zijn mijnbouw- en plantagebedrijven in Kalimantan. Hij had een verdacht snelle carrière naar het ministerie van Bosbouw en Milieu, vermoedelijk vanwege zijn contacten met Isam.
Toen medewerkers van de bescheiden dorpsapotheek Lindehof in Hazerswoude-Dorp in oktober „met tegenzin” voor de eerste keer besloten om te gaan staken, klonk bij veel patiënten dusdanig veel gemor dat apothekersassistent Lisa Pos besloot een brief te schrijven, die ze in stapeltjes in de wachtruimte neerlegde. „Als apothekersassistent werk ik dagelijks met hart en ziel voor onze patiënten”, zo staat in de brief van oktober. „Wij zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor mensen die ziek zijn, zorgen hebben of medicijnen nodig hebben. Het is een beroep met veel verantwoordelijkheden, maar ook steeds meer uitdagingen. En toch staan we hier nu, stakend. Waarom? Omdat het zo niet langer kan.”
Sinds september voeren apotheekmedewerkers actie in diverseregio’s, uitmondend in een landelijke staking in november. Recent stond de landelijke kerststaking op de planning, maar die ging niet door. De rechtbank in Utrecht vond dat de apotheken te lang dicht zouden zijn: negen dagen in totaal, want de drie voorgenomen stakingsdagen waren omgeven door weekenden en ook Eerste en Tweede Kerstdag. Een verbod was „dringend noodzakelijk ter bescherming van de volksgezondheid en van kwetsbare mensen in de samenleving”.
Apotheek Lindehof in Hazerswoude-Dorp.Foto Bart Maat
Deze donderdag en vrijdag komt de volgende landelijke staking, na die van oktober de tweede nationale staking van apothekersassisenten ooit, er alsnog. Volgens de vakbonden FNV en CNV nemen bijna tweeduizend apotheken deel. Iedere apotheek besluit individueel, zeggen de werkgevers. Sommige zijn alleen ’s middags open. Apotheken in een regionaal cluster besluiten onderling dat er minstens één open blijft. Lindehof in Hazerswoude-Dorp blijft open voor spoedmedicatie.
De vakbonden willen dat apothekers met terugwerkende kracht – vanaf juli vorig jaar – loonsverhogingen doorvoeren voor apothekersassistenten van minstens 6 procent. Ook eisen ze een eindejaarsuitkering van 2 procent, en moeten de lonen dit jaar met de inflatie meestijgen.
De apothekers zeggen dergelijke stijgingen niet te kunnen betalen. Volgens de vakbonden willen werkgevers niet verder gaan dan 2 procent. „Bizar”, vinden onderhandelaars Ralph Smeets (FNV) en Albert Spieseke (CNV). „Ze zien kennelijk nog steeds niet in dat het hun personeel bittere menens is.”
Uitstroom en carrièreswitch
Intussen zijn problemen bij apothekersassistenten onverminderd groot. De cao voor medewerkers van openbare apotheken is de afgelopen jaren aan door inflatie aan flinke erosie onderhevig geweest. Uit een vorig jaar gepubliceerd brancherapport blijkt dat de koopkracht van apotheekmedewerkers sinds 2015 met 8 procent is gedaald.
Er staan honderden vacatures voor apothekersassistenten online
Extra wrang is dat de lonen van collega’s in de ziekenhuizen en bij huisartsen wel flink zijn gestegen. Apothekersassistenten van openbare apotheken stappen over, of kiezen voor een carrièreswitch. Het aantal jonge apotheekmedewerkers dat uitstroomt stijgt flink, terwijl de komende tien jaar een ook al kwart van het verouderde personeelsbestand met pensioen gaat. Er staan honderden vacatures online. Toch voelt staken ongemakkelijk zegt Lisa Pos van Lindehof. „Het is niet mijn bedoeling om mensen niet te helpen, maar blijkbaar moeten we patiënten eerst in de weg zitten om ze later te kunnen helpen.”
Wat is het probleem? De werkgever wijst naar de zorgverzekeraar, die door de overheid is gemandateerd om over tarieven te onderhandelen – en te lage vergoedingen zouden bieden. „Het voelt alsof ik klem zit”, zegt Rinse Bazen, die samen met zijn collega Marrit Wester apotheek Lindehof runt. „Je probeert een leuke werkgever te zijn, maar meer kan ik financieel niet doen. Ik word geacht om dit te fixen. Maar this is it.”
Stickers voor medicijnverpakkingen in apotheek Lindehof. Foto Bart Maat
Volgens Ralph Smeets van FNV dragen werkgevers wel degelijk schuld. „Zij zijn zelf verantwoordelijk voor het tekenen van zorgcontracten over de vergoedingen. Die zijn voor 2025 allemaal al getekend, dus ze hadden van tevoren moeten nadenken over de voorwaarden. Werkgevers doen gewoon mee aan een race naar de bodem.”
Contract verplicht
De reden dat die contracten toch ondertekend worden, vertelt Karin Beuning, is dat werkgevers wel moeten. Zij is zelf apotheker en ook voorzitter van de Werkgeversvereniging Zelfstandige Openbare Apotheken (WZOA). „Als ik die contracten weiger te ondertekenen is mijn apotheek binnen een maand failliet.” Dat komt doordat de Autoriteit Consumentenmarkt (ACM) het apothekers verbiedt om gezamenlijk op te trekken in de onderhandelingen over tarieven, licht ze toe. „Ik mag ook niet tegen mijn patiënten zeggen: sorry ik heb geen contract, dien je bonnetje zelf maar in bij de balie. Ik mag me zelfs niet negatief uitlaten over een zorgverzekeraar. Marktwerking klinkt leuk, maar dat is het niet.”
In de wachtruimte van apotheek Lindehof heerst woensdagmiddag wel begrip over de staking. Moeder en dochter (willen niet met naam in de krant) hebben zich erop voorbereid en extra medicijnen ingeslagen. Samantha Siegers, die zelf in het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda werkt, vindt het „echt opvallend” dat de lonen voor apothekersassistenten achterblijven. „Als we goed voor onze mensen willen zorgen, moeten we goed voor onze zorgmensen zorgen.” En dat sommige mensen dan wat langer moeten wachten op hun medicijnen? „Tja, dat is dan maar zo.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126400513-623b8b.jpg|https://images.nrc.nl/xyBMnB81PmnpG4vlS2bSaeDzmBU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126400513-623b8b.jpg|https://images.nrc.nl/TH2ku8QHhf1Iv3aSCgByIn6LHhs=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126400513-623b8b.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126400536-dc536d.jpg|https://images.nrc.nl/0wjQ-DCyLX7-4QfwTWYS5Vv1xnU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126400536-dc536d.jpg|https://images.nrc.nl/bKJsAiuoJwlilsw9in4aZizQwL0=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126400536-dc536d.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126393333-a0de27.jpg|https://images.nrc.nl/InXG5-H085jL9Mz6NYI9Euli0X8=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126393333-a0de27.jpg|https://images.nrc.nl/s30DznuzaBjrHTWMEk9IHhLfdhg=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126393333-a0de27.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126393327-08b3f2.jpg|https://images.nrc.nl/aEga7FpHm4OIznryFgmIlScsyH4=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126393327-08b3f2.jpg|https://images.nrc.nl/rJVzZHo0XAbPRoKx2hrOWEPBUzs=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data126393327-08b3f2.jpg)
