Meer wolven, meer weerstand. Met de succesvolle terugkeer van de wolf op Nederlands grondgebied van de afgelopen jaren, regelmatig bejubeld als overwinning van het natuurbeleid, is niet alleen de bewondering voor het roofdier toegenomen. Ook de angst is gegroeid voor confrontaties en het verzet tegen de schade die de wolf soms aanricht. Die schade treft vooral houders van schapen en gebieden waarvoor na een incident beperkingen gelden, bijvoorbeeld voor recreatie.
Het huidige kabinet zint op maatregelen en schuwt daarbij grote woorden niet. Staatssecretaris Jean Rummenie (Landbouw en Natuur, BBB) heeft „met de hoogste urgentie” gewerkt aan een deze week gepresenteerde Landelijke Aanpak Wolven. Die moet zorgen „dat we in Nederland veilig kunnen leven en vee kunnen houden, zonder vrees voor wolven”, schrijft hij aan de Tweede Kamer.
In Nederland bevinden zich ongeveer 120 wolven, in elf roedels. Ook zijn er zwervende wolven. Onlangs gingen Europese landen akkoord met verlaging van de status van de wolf van ‘strikt beschermd’ naar ‘beschermd’, een eerste stap voor versoepeling van regels om wolven die ‘probleemgedrag’ vertonen te mogen afschrikken, verjagen of afschieten.
Lees ook
Duivelse tegenstander of mythische beschermer? Ook als cultureel symbool is de wolf weer terug
Probleemwolf
Rummenie beschrijft wanneer er volgens hem sprake is van een ‘probleemwolf’ en wat ‘probleemsituaties’ zijn. Zijn definities zijn bedoeld „om sneller en adequater op te treden bij incidenten met wolven, bijvoorbeeld door provincies en burgemeesters”. De staatssecretaris overweegt deze definities, die „op basis van reacties van provincies en experts” kunnen worden aangepast, in regels vast te leggen, als Algemene Maatregel van Bestuur. Daarmee zou hij het gezamenlijke beleid van de twaalf provincies niet alleen „ondersteunen”, zoals hij stelt, maar overrulen. De provincies, die voor uitvoering van het natuurbeleid verantwoordelijk zijn, komen volgende maand met een nieuw beleidsplan voor de wolf. Ze bestuderen nu in hoeverre de definities van Rummenie afwijken van hun eigen gedachten daarover.
Wat te doen bij een wolf die fotografen nadert? Die een hond doodt? Een kind bijt?
Prangende kwesties in het wolvendebat zijn de vraag welke maatregelen bij incidenten geoorloofd zijn, zoals zenderen van een wolf, het afschrikken met een paintballgeweer, of afschieten en natuurlijk de vraag wanneer van zo’n incident sprake is. Wat te doen bij een wolf die fotografen nadert? Die een hond doodt? Een kind bijt? Er zijn verschillende leidraden beschikbaar, maar vaak overheerst onduidelijkheid en volgen er rechtszaken.
Afschrikken of wegjagen is wat staatssecretaris Rummenie betreft aan de orde in een ‘probleemsituatie’ wanneer een wolf niet meer schuw is en, bijvoorbeeld, op minder dan dertig meter van bewoonde huizen wordt gezien bij verschillende incidenten in hetzelfde gebied gedurende enkele weken.
Een ander voorbeeld: een wolf tolereert „tenminste twee keer” dat mensen tot minder dan dertig meter naderen. Of: een wolf benadert, al of niet agressief, tenminste twee keer aangelijnde honden. Afschieten van „probleemwolven” is aan de orde, aldus Rummenie, bij „afwijkend” problematisch gedrag, zoals agressie jegens mensen en dodelijke aanvallen – „wolf doodt mens” – al dan niet na verstoring of provocatie. Of: als zo’n wolf „in een gemeente of een aangrenzende gemeente” binnen twee weken „tenminste twee keer” vee aanvalt dat wordt beschermd door een geschikt hekwerk of zich bevindt „in een goed afgesloten stal”.
Niet onder de indruk
In hun nieuwe beleidsplan besluiten de provincies volgende maand vermoedelijk tot het aanwijzen van „leefgebieden” voor de wolf waarbinnen veehouders verplicht zijn hun vee, veelal schapen, te beschermen. Zonder die bescherming, zoals een hek dat onder stroom staat en stallen en omheiningen voor de nacht, zullen veehouders geen recht meer hebben op een schadevergoeding als een schaap door een wolf is gedood. Overigens heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) deze week een schapenhouder een officiële waarschuwing gegeven voor het „onvoldoende beschermen” van vee tegen de wolf. Een roedel wolven in de omgeving had de schapen „meerdere keren aangevallen”.
Ecoloog en wolvendeskundige Glenn Lelieveld is niet onder de indruk van de brief van Rummenie. „Hij geeft met veel bombarie definities, maar die zijn er allang. Er liggen richtlijnen over wat een probleemwolf en een probleemsituatie is. Europese landen kunnen ingrijpen. Maar Nederland heeft de uitvoering van maatregelen veel te ingewikkeld gemaakt.” Landbouworganisatie LTO Nederland is juist „verheugd” met de plannen van Rummenie. Diens „heldere definitie van een probleemwolf” biedt kansen voor „verdere maatregelen”, aldus een verklaring
Lees ook
Hoe de wolf een gemeenschap verscheurt
