Op het VVD-congres worden de critici vakkundig doodgeknuffeld

De Kosovaarse politie heeft zaterdag acht personen gearresteerd na een explosie in een kanaal bij een energiecentrale, in het noorden van Kosovo. Dat heeft Xhelal Svecla, de minister van Binnenlandse Zaken, laten weten. Kosovo spreekt van een „terroristische daad” en wijst naar buurland Servië.

Door de explosie zaten verschillende gemeenten tijdelijk zonder water. Een Kosovaarse politiechef zei tijdens een persconferentie dat „een goed georganiseerde groep” een grote hoeveelheid explosieven gebruikte.

De politie heeft laten weten dat de meeste gearresteerden behoren tot de lokale Servische organisatie Civilna Zastita, door de regering in Kosovo bestempeld als een terroristische organisatie. Aleksandar Vucic, de president van Servië, spreekt van „ongefundeerde beschuldigingen”.

Het incident zorgt andermaal voor spanningen tussen de twee Balkanlanden. Die lopen vooral in Noord-Kosovo soms hoog op. Dat komt doordat een Servische minderheid die daar woont Kosovo niet wil erkennen als land.

Kosovo is een voormalige provincie van Servië en verklaarde zich in 2008 eenzijdig onafhankelijk. Zo’n honderd landen, waaronder Nederland, erkennen Kosovo als onafhankelijke staat. Servië ziet Kosovo nog steeds als Servisch gebied.

Delen

Mail de redactie

David Solominia stopt als Georgische ambassadeur in Nederland. Dat schrijft zijn zus zaterdag in een Facebook-bericht met een bijgevoegde foto van de ontslagbrief van de ambassadeur. Ook Georgische media berichten over het nieuws.

De ambassadeur schrijft onder meer „elke vorm van geweld” te veroordelen. Solominia heeft zich, zo zegt hij, tijdens zijn ambtstermijn vooral ingezet voor aansluiting van Georgië bij de Europese Unie.

Premier Irakli Kobakhidze van de pro-Russische partij Georgische Droom kondigde donderdag aan dat hij de inspanningen om toe te treden tot de Europese Unie pauzeert. Dat deed hij omdat het Europees Parlement eiste dat in Georgië nieuwe landelijke verkiezingen worden uitgeschreven. Dit omdat er aanwijzingen zijn dat er bij de verkiezingen is gefraudeerd door Georgische Droom.

‚Onwettig’

Solominia is niet de eerste functionaris die opstapt. Ook Otar Berdzenishvili, de Georgische ambassadeur in Bulgarije, nam ontslag na de uitspraken van de premier. Tevens verklaarde hij zich solidair met de demonstranten die tegen het besluit van de regeringspartij Georgische Droom protesteren.

Ook de partijloze Georgische president Salome Zoerabisjvili heeft kritiek geuit op de verkiezingsuitslag. Zij noemde de regering zaterdag „onwettig” en wil niet aftreden als haar termijn in december afloopt.

In de nacht van donderdag op vrijdag raakten pro-Europese demonstranten slaags met de Georgische politie, nadat duizenden mensen de straten van hoofdstad Tbilisi waren opgegaan. Op zaterdag wordt er wederom gedemonstreerd.

Delen

Mail de redactie

De VVD is als een familie, zegt partijleider Dilan Yesilgöz zaterdag bij het partijcongres in de Brabanthallen in Den Bosch voor een zaal partijgenoten. En zoals in elke familie, is er enige spanning tussen de leden: „Op de een ben je dol, die ander is net de oom die het altijd een beetje beter weet”, zegt Yesilgöz. „Maar je deelt iets met elkaar. Je deelt een verleden, je deelt een beeld van de toekomst. In de basis ben je en blijf je altijd familie.” En óók zoals in elke familie, worden conflicten soms weggemoffeld.

Voorafgaand aan het congres publiceerde de liberale jongerenbeweging JOVD een enquête onder de JOVD- en VVD-leden waaruit bleek dat 90 procent van de 1.040 respondenten vindt dat kabinet-Schoof chaotisch is. 77 procent krijgt een „slecht gevoel” van het kabinet en 71 procent denkt niet dat het kabinet veel voor elkaar gaat krijgen. RTL kwam daags voor het congres met een eigen peiling onder VVD-leden, waaruit soortgelijke resultaten naar voren kwamen. Kortom: er borrelt wat in de immer gezellige VVD-vereniging.

Oud-Tweede Kamerlid Pim van Strien is één van de critici. Samen met 117 leden diende hij een motie in waarin hij de fracties en bestuurders opriep om „de schending van liberale kernwaarden” niet te zullen steunen of begaan. Tweeduizend leden ondertekenden een brief met dezelfde strekking.

De motie en brief gingen al een tijd voorafgaand aan het congres rond in VVD-kringen en politiek Den Haag. Want de motie stond voor iets groters: sommige leden zagen de motie als referendum over de partijkoers en bovenal de samenwerking met de PVV. Kortom: het was een oproep om de koers flink te veranderen.

Tactiek van Rutte

Maar partijleider Yesilgöz maakte de stemming bij voorbaat vakkundig onschadelijk met een klassieke tactiek van haar voorganger Mark Rutte: doodknuffelen. Ze heeft, zo zei ze „alle begrip” voor de motie, vanwege „de chaos” die „af en toe” in politiek Den Haag te zien is. Ze zei dat ze de motie ziet als een „enorme aansporing” en adviseerde de leden, onverwachts, om vóór te stemmen.

79 procent van de aanwezige leden stemde in. Maar hoeveel van de voorstemmers dat deden uit diepe onvrede met de koers, is onduidelijk door de manoeuvre van Yesilgöz.

Indiener Van Strien claimt evengoed de overwinning: „Het is mooi dat de VVD-leden de motie overnemen, maar dan verwachten we dus wel verandering. En daar gaan we ze aan houden!”

Uit een enquête onder JOVD- en VVD-leden bleek dat 77 procent een „slecht gevoel” krijgt van het kabinet. 71 procent denkt niet dat het kabinet veel voor elkaar gaat krijgen

Wat de uitslag nog lastiger te duiden maakt, is een tweede motie waarin juist steun werd uitgesproken aan de partijtop. Indiener Ibo Gülzen zei: „Ik kan niet ontkennen dat onze motie geïnspireerd is door de voorganger.” Hij zoekt een „ander perspectief”, want hij ziet „geen enkele reden om zes maanden geleden, nu of in de toekomst” eraan te twijfelen of het de partijtop lukt om de liberale waarden vast te houden en uit te dragen. Deze motie, die Gülzen een „balansmotie” noemde, werd met ruim 80 procent van de stemmen aangenomen.

Een andere opvallende stemmingsuitslag is die van een motie waarin werd opgeroepen om de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en zijn voormalige Defensieminister Yoav Gallant op te pakken, conform een uitspraak van het Internationaal Strafhof. De motie werd aangenomen met 60 procent van de stemmen. Ook een motie over het afkeuren van illegale Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever werd aangenomen. Indiener Cinar Akdemir was „verrast”, zei hij. Eerder op de dag had hij er een hard hoofd in dat zijn moties zouden worden aangenomen.

Integratie

Tijdens het congres werd door de partijtop speciaal aandacht gegeven aan het thema integratie. Sinds het geweld door en tegen Maccabi Tel Aviv-supporters in Amsterdam op 7 november heeft de VVD de integratiediscussie opengebroken.

Op het congres was één van de deelsessies is eraan gewijd. Wanneer een van de sessiebezoekers zegt dat de partij met „gestrekt been” de integratiediscussie in moet gaan, pleit Kamerlid Bente Becker, portefeuillehouder integratie, voor zachtere woorden. „Je wilt niet weten hoe vaak ik uitgemaakt word voor racist als ik aankaart wat er misgaat.” Het frustreert haar: „Ik wil aan [mensen die zich beledigd voelen] juist duidelijk maken: ik doe dit ook voor jou!” Ze vroeg zich hardop af hoe zij ervoor kan zorgen dat de VVD integratie kan problematiseren zonder gelijkgesteld te worden aan „de populist”. De les van de afgelopen periode was in ieder geval: „Als we stevige taal gebruiken, trekken mensen zich juist terug.”

Terugtrekkende beweging

Dat de stevige taal van de VVD inderdaad niet altijd goed valt, werd de afgelopen tijd duidelijk. Staatssecretaris Participatie en Integratie Jurgen Nobel kwam in opspraak omdat hij na het geweld in Amsterdam verkondigde dat „een groot deel” van de islamitische jongeren „de Nederlandse normen en waarden” niet onderschrijven. Hij kwam daar maandag 25 november tijdens een commissiedebat op terug. Hij had niet bedoeld mensen „zo voor het hoofd te stoten”, en erkende dat de meeste islamitische Nederlanders „gewoon meedoen”. De voorzichtige terugtrekkende beweging van Nobel, valt nu ook bij de rest van de VVD te ontwaren. Al wil de partij onverminderd doorgaan met het voeren van een discussie over integratie.

De partij nam ook nog even de tijd om voormalig partijleider Mark Rutte goed uit te zwaaien. Rutte, inmiddels secretaris-generaal van de NAVO, werd benoemd tot erelid. Dat hij daar zelf tegen protesteerde mocht niet baten: met oranje-blauwe confetti en een hoempapa-band werd hij nog even in het zonnetje gezet. Jij krijgt die lach niet van mijn gezicht, speelde de band. De oud-premier lachte, natuurlijk, zelf breed mee.

De VVD kijkt ook vooruit. Na afloop van het congres krijgen de bezoekers een goody bag mee. Die is riant: er zit een stropdas in VVD-kleuren in, manchetknopen met het logo en een grote VVD-button. De partij heeft uitgepakt vanwege de aankomende campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026, vertelt een vrijwilliger.

Het valt op dat op de goodies alleen de VVD-logo’s staan, en geen toegespitste campagneboodschap voor de gemeenteraadsverkiezingen. En dus kunnen ze in theorie ook gebruikt worden voor een hypothetische campagne voor Tweede Kamerverkiezingen. Handig, voor het geval dat het kabinet binnenkort valt.

Want alhoewel Yesilgöz de spanningen rondom de samenwerking met de PVV oppervlakkig gezien heeft weten te temperen tijdens het congres, is de coalitie nog altijd in een staat van ontbinding.

Vrijdagavond reageerde PVV-leider Geert Wilders op X afkeurend op premier Dick Schoof, die wil dat de coalitie samenwerkt met de oppositie om de begroting in één keer door de Tweede en Eerste Kamer te krijgen. „Dat gaan we zeker niet doen”, zegt Wilders. Hij heeft „genoeg water bij de wijn” gedaan. En Yesilgöz heeft zaterdag juist expliciet de hand gereikt naar de oppositie. Dat ze wil verbinden, mag duidelijk zijn. Dat dat niet zo makkelijk gaat, evengoed.

Delen

Mail de redactie