Om op het slagveld weerstand te kunnen blijven bieden aan een groeiende overmacht aan Russische troepen, moet Oekraïne de minimumleeftijd voor de mobilisatie verlagen tot 18 jaar. Dat vinden vertegenwoordigers van de Amerikaanse regering, melden persbureau AP en de Financial Times. „Een simpele rekensom leert dat Oekraïne meer manschappen nodig heeft om te vechten”, zegt een anonieme functionaris. Momenteel worden mannen in Oekraïne opgeroepen zodra ze 25 jaar oud zijn.
De nationale veiligheidsadviseur van president Joe Biden, Jake Sullivan, zei vorige week al dat Oekraïne op dit moment onvoldoende soldaten mobiliseert en traint. „Wij denken dat er geen wapensysteem bestaat dat een verschil maakt in deze oorlog”, zei Sullivan. „Het gaat om mankracht, en Oekraïne moet meer doen, volgens ons, om zijn linies te versterken als het gaat om aantallen manschappen aan het front.”
Vooral langs de oostelijke frontlijn, in de regio Donetsk, zijn de Russen bezig aan een relatief snelle opmars. Ondanks aanhoudend grote verliezen aan Russische kant verloopt die opmars deze maand sneller dan op enig ander moment sinds de eerste weken na de invasie.
Heftige discussies
De minimumleeftijd voor mobilisatie in Oekraïne is al sinds de grootscheepse Russische inval onderwerp van zeer heftige discussies, zowel in de Oekraïense politiek als in de maatschappij. Vorige week nog zei president Volodymyr Zelensky dat hij niet van plan is de leeftijd te verlagen.
Om de toestroom van militairen naar de Oekraïense krijgsmacht te vergroten, trad in mei van dit jaar, na maandenlange vertraging, een nieuwe mobilisatiewet in werking. Daarin werd de mobilisatieleeftijd verlaagd van 27 tot 25 jaar. Tegelijkertijd kregen alle mannen tussen de 18 en 60 jaar de verplichting hun inschrijvingsgegevens bij het militaire registratiekantoor te actualiseren. In de maanden daarna gaven 4,7 miljoen mannen in de gevechtsleeftijd gehoor aan die oproep.
De Oekraïense regering is vooral huiverig om de mobilisatieleeftijd drastisch te verlagen om de economie niet verder te belasten en jongeren in de verleiding te brengen het land te verlaten. Sinds de Russische inval hebben duizenden dienstplichtigen het land ontvlucht, ondanks een uitreisverbod voor mannen in de gevechtsleeftijd. Ook zou de Oekraïense krijgsmacht over onvoldoende wapens en opleidingscapaciteit beschikken om snel uit te breiden.
Volgens de Oekraïense regering hebben de strijdkrachten aan 160.000 nieuwe rekruten voorlopig genoeg om de verliezen aan te vullen en nieuwe reserves op te bouwen. Het land heeft op dit moment ongeveer een miljoen mannen onder de wapenen, inclusief leden van de nationale garde.
Lees ook
Oleksi verruilde de cel voor het Oekraïense leger: ‘Ik zou het mezelf niet vergeven als ik in de gevangenis blijf en niks doe’
Maanden vechten zonder rust
Nu het Oekraïense probleem van de munitietekorten grotendeels is opgelost, werd in Washington de afgelopen maanden regelmatig geklaagd dat de VS wel wapens kunnen sturen naar Oekraïne, maar dat het land onvoldoende soldaten rekruteert om ze te bedienen.
De tekorten aan manschappen aan de frontlinies doen zich op meerdere manieren gelden. Niet alleen hebben veel Oekraïense eenheden door verliezen onvoldoende soldaten om de groeiende Russische legermacht tegen te houden, soldaten die wél vechten worden niet, of niet frequent, afgelost. Daardoor vechten veel Oekraïense soldaten maandenlang zonder enige rust.
Aan het front bij het logistiek belangrijke stadje Pokrovsk in de regio Donetsk beklaagden Oekraïense eenheden zich deze donderdag tegenover CNN over het gebrek aan eigen infanteristen. „De situatie is uiterst kritiek”, zei een van hen. „We ontberen de infanterie om te vechten en een tijdje stand te houden, terwijl de drones hun werk doen. Daarom zien we zo vaak situaties waarin de vijand oncontroleerbaar doordringt tot onze kwetsbare posities.”
Vooral het afgelopen jaar is de animo in Oekraïne om te vechten in het leger zienderogen afgenomen. En dat is te merken op het slagveld. Onlangs schreef de Oekraïense militaire analist Oleksandr Danyljoek dat het personeelstekort van de Oekraïense strijdkrachten een belangrijke oorzaak is voor de gestage Russische opmars in de Donbas. In 2022 en 2023 konden gesneuvelde en gewonde Oekraïense militairen nog worden vervangen dankzij een constante mobilisatie van gemotiveerde rekruten, eind vorig jaar stokte dat proces.
Weerstand tegen militaire dienst
Volgens Danyljoek groeide na het mislukte zomeroffensief het besef dat de oorlog tegen Rusland jaren kon gaan duren. „Mobilisatie werd steeds meer gezien als een enkele reis, waarbij de militaire dienst alleen kon worden beëindigd door te sterven of invalide te raken.”
Door de weerstand tegen de mobilisatie proberen veel Oekraïense mannen onder hun plicht uit te komen. En dat heeft het afgelopen jaar geleid tot verschillende schandalen, waarbij op grote schaal omkopingspraktijken boven tafel kwamen.
Lees ook
Nep-gehandicapte ambtenaren proberen Oekraïense dienstplicht te ontlopen
Zo werd vorige maand bekend dat meer dan tweeduizend Oekraïense ambtenaren ervan worden verdacht illegaal een ‘handicap’ te hebben gekocht, om te voorkomen dat ze naar het front zouden moeten. Daarbij wordt een omvangrijk fraudenetwerk onderzocht van georganiseerde criminele groepen, met tientallen medewerkers van de overheidsinstantie die de handicapverklaringen verstrekt. Het schandaal leidde onder meer tot het aftreden van de Oekraïense procureur-generaal Andri Kostin.
Toename eenoudergezinnen
Naast problemen met hun gezondheid, kunnen Oekraïense mannen om verschillende redenen hun mobilisatie ontlopen. Mannen met drie kinderen worden ontzien, net als mannen die als enig voogd staan geregistreerd. Opmerkelijk in dat verband is dat het aantal gezinnen met één ouder in Oekraïne met 900 procent is toegenomen sinds de Russische inval in februari 2022.
Ook studenten komen tijdelijk onder hun dienstplicht uit. Er staan nu twintig keer zoveel mannen van boven de dertig bij een universiteit ingeschreven als voor de invasie.
