Waarom melden Russische mannen zich nog steeds bij het leger?

Stanislav Borisov (47) dronk een fles wodka met een maat. Stomdronken belandden de mannen in een discussie. Het Russische ministerie van Defensie adverteert overal met oproepen voor het leger. Maar iemand in hun toestand, die sturen ze toch niet naar het front? Borisev was ervan overtuigd. Zijn vriend wedde er een fles cognac om dat ook zatlappen welkom zijn bij de strijdkrachten.

Nog beschonken meldde Borisev zich bij het registratiekantoor. Het contract werd ondertekend. Zonder enige gevechtstraining werd hij naar het front bij de Oekraïense stad Avdiivka gestuurd. Hij verloor de weddenschap. En tijdens zijn tweede roulatie verloor hij eerst beide handen, en daarna anderhalve voet aan de vrieskou. Hij vertelde het verhaal tegen het onafhankelijke medium The Insider, vanuit een Oekraïense krijgsgevangenkamp.

Dagelijks worden aan het front in Oekraïne honderden Russische mannen uitgeschakeld. Afgaande op Oekraïense rapportages gaat het om meer dan 30.000 mannen per maand. Hoewel die cijfers niet geverifieerd kunnen worden en mogelijk een overschatting zijn, is wel zeker dat Rusland chronisch en wanhopig nieuwe rekruten zoekt om verliezen aan te vullen. Het Russische ministerie van Defensie wil jaarlijks minstens 225.000 nieuwe beroepsmilitairen werven.

Dat er vele doden vallen bij Poetins ‘speciale militaire operatie’ in Oekraïne is na meer dan duizend dagen oorlog ook in Rusland geen geheim meer, al wordt er publiekelijk over gezwegen. Toch staan er nog geregeld rijen bij de militaire administratiekantoren, en lijkt het einde van de groep mannen waar Moskou een beroep op kan doen, nog niet in zicht. Wat zorgt er dan voor dat Russische mannen zich alsnog melden voor het leger?

Het geld

Een bekende en belangrijke motivatie is het geld dat er te verdienen valt. Verschillende regio’s bieden omgerekend al meer dan 20.000 euro aan tekenbonussen bij een contract, bovenop, naar Russische maatstaven, ongeëvenaard hoge salarissen.

Wie in Moskou een contract tekent, kan in een eerste dienstjaar, mits overleefd, 5,2 miljoen roebel verdienen, omgerekend zo’n 50.000 euro. Een gemiddeld Russisch loon is omgerekend zo’n 9.000 euro op jaarbasis. Zo’n legersalaris biedt een weg uit de armoede. In sommige van de meest verarmde regio’s hangt dan ook, „een feestsfeer” zei Ivan Grek, directeur van het Russische programma aan de George Washington Universiteit tegen The New York Times. „Nu hebben ze een auto, ze kunnen drinken en eten, het is een heel nieuw leven”.

De Russisch-Canadese Filmmaker Anastasia Trofimova maakte een documentaire over de mannen aan de Russische zijde van het front. „Veel van de jongens spraken over geld”, zegt Trofimova in een interview met een Siberisch online medium. „Ze gebruikten het woord ‘voeden’. Dit is waarschijnlijk een belangrijk deel van de identiteit van een Russische man: dat hij kostwinner is.”

45 en ouder

Maar vaak is er een tweede reden die de doorslag geeft. Iets waarmee iemand het zetten van zijn handtekening verder rechtvaardigt. Een opvallend feit is dat er zich sinds dit jaar steeds meer nieuwe rekruten van boven de 45 jaar aansluiten bij het leger. Dat onthulde Russisch onafhankelijk journalistiek onderzoeksplatform Vjorstka vorige maand. „De helft van degenen die hier aankomen is ouder dan 50, misschien nog ouder”, citeert Vjortska uit correspondentie met mensen aan het front in Donetsk. Ook uit de provincies Loehansk en Cherson komen dergelijke berichten.

Al in mei 2022 is de maximumleeftijd voor een contractsoldaat verhoogd van 40 naar 65 jaar. Oudere soldaten zijn vaak minder snel en sterk dan jongere mannen. Aan het front moet vaak gerend en veel getild worden. Mannen dragen zware uitrustingen mee. En een frontsoldaat moet in staat zijn zich snel tegen de grond te werpen bij een beschieting – wat oudere militairen fysiek zwaarder valt dan jongvolwassenen. Mannen boven de 45 jaar komen dit jaar al drie keer vaker voor in de sterftecijfers dan in 2022. „Ze worden neergemaaid”, concludeert de correspondent van het front in Donetsk aan Vjorstka.

Een van de redenen die oudere mannen geven om zich aan te sluiten is om de jongeren te ontzien. Zo vat het medium de motivatie samen: „Ik heb geleefd, nu krijgen we een appartement voor mijn zoon, en als ze me vermoorden, ach wat.”

Een andere beweegreden kan patriotisme zijn. Hoewel de fanatiekste patriotten zich al in 2022 aanmeldden, melden Russische kinderen die sinds hun tienerjaren staatspropaganda hebben aangehoord, zich soms op hun achttiende aan. Ook de Oekraïense inval in Koersk heeft een heropleving teweeggebracht bij de registratiekantoren, constateren Russische journalisten. De eerste invasie van Russisch grondgebied sinds de Tweede Wereldoorlog wekte het idee op dat het vaderland en volk beschermd moeten worden.

Dwang

Tot zover wat de militairen naar het front lokt. Rusland hanteert ook de stok. Welk deel van de militairen gedwongen wordt en welk deel zich vrijwillig aansluit is niet bekend.

De twintigjarige Nikita Molotsjkovski, afkomstig van de Sachalin-eilanden, kwam dit jaar tijdens zijn dienstplicht om het leven bij gevechten in Oekraïne. President Vladimir Poetin heeft beloofd mannen tijdens hun verplichte éénjarige militaire dienst niet naar Oekraïne te sturen. Ténzij ze dit zelf graag willen.

Maar eenmaal overgeleverd aan de oorlogsmachinerie is van zelfbeschikking weinig sprake. „Bijna alle jongens in dienst worden meegenomen”, schreef zijn moeder op Russische sociale media. Volgens anti-oorlogsactivisten uit het gebied ondertekende de commandant van Molotsjkovski voor hem een contract bij Defensie. De organisatie noemt de praktijk „verre van nieuw”.

Voor de dienstplicht worden ieder half jaar 150.000 Russische mannen opgeroepen. Het Russische ministerie van Defensie heeft dit najaar ook dienstplichtoproepen uitgedeeld in de bezette gebieden Donetsk, Loehansk, Cherson, Zaporizja en op de Krim. Het is onder internationaal recht verboden inwoners van bezet gebied te dwingen tot militaire dienst. Dit kan gelden als oorlogsmisdrijf.

Chantage

Ook gewone Russische burgers worden op allerlei manieren onder druk gezet. Inmiddels kunnen naast gedetineerden zelfs verdachten de rechtsgang ontduiken en in voorarrest een contract ondertekenen.

Het is maar de vraag hoe vrij iemand in hechtenis is om zoiets te beslissen. Russische media berichten over chantage door agenten. Zo vertelt de 35-jarige op de Krim wonende Sergej Zjoekov aan onafhankelijke journalisten van Astra dat hij op een bankje bier zat te drinken en gearresteerd werd. Daarna werd hij onder druk gezet een contract te ondertekenen, „anders dreigden de agenten drugs bij hem aan te treffen” – waardoor hij tien tot vijftien jaar celstraf zou kunnen krijgen. Hij tekende. Andere media melden soortgelijke verhalen.

Zelfs deurwaarders worden ingezet als rekruteurs. De krant Novaja Gazeta stuitte op een opname van een wervingspraatje van een ambtenaar die achterstallige alimentatie moest komen innen.

Pas toen hij naar het militaire oefenterrein werd gebracht had hij door dat hij was belazerd

De man die de opname deelde stelt dat ‘s morgens vroeg mannen in uniform naar zijn huis kwamen, dreigend met een strafzaak. Ze namen hem mee naar het bureau en drongen daar aan op het ondertekenen van een militair contract om aan de schulden te voldoen.

Het ministerie van Defensie plaatst ook valse vacatures. Een man die werk in de bouw was beloofd bij de lokale overheid, kwam bij het sollicitatiegesprek tegenover een militair te staan, schrijft website Meduza als één van de voorbeelden van deze praktijk. Hij kreeg te horen dat aan een infrastructuurproject zou gaan werken. „Ik ben erin getrapt”, stelt de man tegenover Meduza. Pas toen hij naar het militaire oefenterrein werd gebracht, had hij door dat hij belazerd was.

Delen





Mail de redactie