Abortusarts Gomperts: ‘Als we niks doen, zullen in de VS vele moeders sterven’

Zó’n toename had ze eerlijk gezegd niet verwacht: sinds bekend werd dat Donald Trump opnieuw president wordt van de Verenigde Staten, is de vraag naar abortuspillen die de Nederlandse arts en activist Rebecca Gomperts verstrekt ongeveer vervijftienvoudigd. „In 24 uur tijd kregen we evenveel aanvragen als in een paar weken”, zegt Gomperts twee dagen na de verkiezingen. „Vrouwen willen de abortuspil alvast in huis hebben, voordat Trump in januari officieel weer aan de macht komt.”

Gomperts is de oprichter van abortusrechtenorganisatie Women on Waves – bekend van de ‘abortusboot’ waarop abortussen worden uitgevoerd voor de kust van landen waar dat verboden is – en van Aid Access, de grootste leverancier van per post geleverde abortuspillen in de VS. De non-profitorganisatie werkt met vijftien werknemers en daarbij acht Amerikaanse artsen, die zijn gevestigd in staten waar abortus legaal is, of waar wetgeving artsen beschermt die helpen bij abortussen. In dertien Amerikaanse staten geldt een (vrijwel) volledig verbod op abortus, zoals in Texas, en in nog eens vier staten vanaf zes weken zwangerschap, zoals in Florida. In deze staten kunnen artsen vervolgd worden als ze vrouwen helpen.

Vrouwen kunnen bij Aid Access, gevestigd in Oostenrijk, een online hulpverzoek indienen. Dat wordt doorgestuurd naar een van de artsen in de VS, en die laten apotheken de abortuspil via de post versturen naar vrouwen in staten waar dat verboden is. Dat is legaal, een soort achterdeur in de wet. Een zwangerschap tot 9 weken kan worden afgebroken met een abortuspil. Aid Access verstuurt de pil gratis voor vrouwen die het niet kunnen betalen.

Waarom zet u zich als Nederlandse arts in voor vrouwen in de VS?

„Ik werk al 25 jaar voor abortusrechten. In 2018, toen de toegang tot abortus in de VS moeilijker werd gemaakt, ben ik met Aid Access begonnen met het veilig en gratis opsturen van de abortuspil. De abortuspil is een revolutie voor vrouwen. Het enige wat je nodig hebt is de pil, iemand die hem verstrekt en de kennis hoe je hem moet innemen. Het is veilig en je kunt het gewoon opsturen met de post. Dat is natuurlijk precies waarom anti-abortusgroepen ze van de markt proberen te halen. Maar dat gaat ze niet lukken.”

Zagen jullie dat aankomen?

„Normaal gesproken krijgt Aid Access zo’n 600 hulpverzoeken per dag. De dag nadat Trump won, waren dat er bijna 10.000. Een grote schok was het niet. Abortus was een van de grootste verkiezingsthema’s dit jaar. Dat en de angst dat Trump het recht op abortus helemaal zou wegnemen. Mensen zijn bang dat straks niemand meer zijn beslissingen gaat tegenhouden.”

Is dit hoge aantal hulpverzoeken blijvend?

„Dit is een piek, maar we verwachten wel dat het aantal hulpverzoeken de komende tijd veel hoger blijft dan voor de verkiezingen. Hoe hoog hangt ervan af of Trump de komende tijd inderdaad de door ons verwachte beslissingen zal nemen om de toegang tot abortus verder te belemmeren.”

Wat voor reacties uit de VS hebben jullie ontvangen?

„Een vrouw mailde naar ons: ‘Ik ben nerveus dat mijn anticonceptie een keer niet werkt en dat er dan niets is dat ik kan eraan doen. Ik heb gemoedsrust, wetende dat [de abortuspil] er is, voor het geval dat.’ Het is bijna niet te beschrijven hoe groot de angst nu is in de VS. Artsen durven vrouwen niet te verwijzen naar Aid Access, omdat ze bang zijn daarmee al strafbaar te zijn.” In 2021 oordeelde de Amerikaanse medicijntoezichthouder FDA dat het per post versturen van geneesmiddelen, waaronder ook abortuspillen, legaal is.

Hoe bereidt Aid Access zich voor op wat gaat komen?

„We hebben verschillende scenario’s bedacht. In de ochtend na de uitslag kwamen we bij elkaar en we waren het meteen eens: we gaan hoe dan ook door. Toen hebben we voor ieder scenario een plan bedacht.”

Wilt u al iets over die plannen vertellen?

„Nee, dat houden we voor onszelf.”

Wat zijn de verschillende scenario’s?

„Het kan zo zijn dat Trump teruggrijpt naar de Comstock Wet – een wet uit 1873 die de Biden-regering niet handhaafde. Deze wet verbiedt het om ‘seksueel aanstootgevende producten’, waaronder ook voorbehoedsmiddelen en abortusproducten of informatie erover, te versturen per post. Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn dat Trump een landelijk verbod op abortus invoert.”

Kan dat zomaar?

„De conservatieve Republikeinse Partij van Trump heeft een meerderheid in de Senaat en ook in het Huis van Afgevaardigden stevenen ze af op winst. In principe kunnen alle wetsvoorstellen dan zonder probleem worden aangenomen.”

Jullie gaan toch door, zei u stellig.

„Ik vond het ontroerend hoe mijn team meteen in actie kwam. Hoewel sommige scenario’s heel beangstigend zijn, was iedereen het erover eens: als we niet doorgaan met wat we doen, betekent dat een enorme toename in moedersterfte, een terugkeer naar de middeleeuwen. Dat kan niet.”

Delen





Mail de redactie