Na grote rol in Trumps campagne ziet Elon Musk zichzelf al in het centrum van de politieke macht

Elon Musk staat met een wasbak in zijn handen in de Oval Office, de werkkamer van de president in het Witte Huis en het centrum van de macht in de Verenigde Staten. Met deze gefotoshopte foto, die hij plaatste op zijn platform X, nam de rijkste man ter wereld aan het einde van de verkiezingsnacht een voorschot op zijn aanstaande rol in de regering van Donald Trump. „Let that sink in”, schreef hij erbij. Het deed denken aan Musks overname van Twitter, toen hij een video plaatste van hoe hij met een wasbak in zijn handen het hoofdkantoor van het bedrijf binnenloopt. De boodschap: ik ga de boel flink verbouwen.

https://x.com/elonmusk/status/1854034776815972649?s=12

In zijn overwinningstoespraak nam Trump enkele minuten de tijd om de techmiljardair te bedanken voor zijn politieke steun. Musk stak niet alleen 120 miljoen dollar in de campagne, hij zette X ook volop in om stemmen te werven voor Trump en desinformatie te verspreiden over diens Democratische tegenstander Kamala Harris. Trump heeft eerder gezegd dat hij Musk de leiding wil geven over een commissie die de overheid efficiënter moet maken. „We hebben een nieuwe ster”, zei Trump vanochtend in zijn overwinningstoespraak. „Een ster is geboren: Elon.”

Vooraf werd gevreesd voor een stortvloed aan desinformatie op sociale media, met name op X. Want sociale mediabedrijven hebben flink gesnoeid in de afdelingen die hun platformen moeten vrijwaren van desinformatie. Bovendien is de Amerikaanse overheid veel terughoudender dan in 2020 om sociale mediabedrijven aan te spreken op het verspreiden van desinformatie, uit vrees voor het verwijt van censuur.


Lees ook

Wie onwaarheden over de Amerikaanse verkiezingen wil verspreiden krijgt vrij baan

Stemmen voor een Senaatszetel in de staat Georgia, die in januari 2021 per brief zijn uitgebracht, worden met de hand gesorteerd.

Dit leidde voorafgaand aan de verkiezingen al tot een toename van valse en misleidende informatie over de verkiezingen. Vooral op YouTube en X. Volgens experts speelde X een centrale rol bij de verspreiding van desinformatie over de swing states die de uitkomst van de verkiezingen bepalen. Zoals virale nepvideo’s waarin ‘Haïtiaanse immigranten’ op Harris zouden stemmen. De onjuiste beweringen van Musk zijn dit jaar 2 miljard keer gezien op X, schreef de non-profitorganisatie Center for Countering Digital Hate in een rapport.

Botnetwerk

Ook was X het toneel van Operation Overload, een aan Rusland gelieerde desinformatiecampagne gericht op de Amerikaanse verkiezingen. Met behulp van nepvideo’s die de traditionele nieuwsmedia nabootsen werd geprobeerd de publieke opinie te manipuleren en het vertrouwen in een eerlijke stembusgang te ondermijnen. „Hoewel de content van Russische oorsprong lijkt te zijn, werd deze versterkt door een Chinees botnetwerk”, schreef het Digital Forensics Research Lab. „Dit suggereert een overlapping of stilzwijgende samenwerking tussen Russische en Chinese actoren in een poging elkaars sterke punten te benutten.”

Wat was hiervan op de grote platformen te merken tijdens de verkiezingsnacht? Al vroeg op de avond werd het verschil in aanpak zichtbaar tussen Musk en Mark Zuckerberg op hun respectievelijke platformen X, en Facebook en Instagram. Zuckerberg heeft, in reactie op de kritiek op de platformen van Meta (moederbedrijf van Facebook en Instagram) bij de laatste twee presidentsverkiezingen, gekozen voor een terughoudende, apolitieke koers.

Dit was tijdens verkiezingsnacht zichtbaar op Facebook, waar politieke posts niet werden gepusht door het algoritme. Bij het zoeken naar politieke berichten verschenen vooral posts van betrouwbare nieuwszenders, in plaats van individuele gebruikers of ongecontroleerde bronnen. Het politieke debat liet Zuckerberg graag over aan concurrenten zoals TikTok of X. Dat werd door Musk volop ingezet om stemmen voor Trump te werven, de „traditionele media” aan te vallen, en een „aardverschuiving” voor de Republikeinse partij te voorspellen.

Tijdens de verkiezingsdag bleek de swing state Pennsylvania al snel het brandpunt van desinformatie en valse claims over verkiezingsfraude, zo bleek uit een analyse van ongeveer 25.000 berichten op X door het bedrijf PeakMetrics. Lang voordat de verkiezingsuitslag zich begon af te tekenen, meldde Trump op zijn eigen platform Truth Social: „A lot of talk about massive CHEATING in Philadelphia. Law enforcement coming!!!” Hoewel hij niet met bewijs kwam, en zijn claim al snel werd ontkend door CNN én Fox News, werden dit soort beweringen door miljoenen mensen gezien en gedeeld op sociale media.

Kleine ongeregeldheden

Ook andere bewijzen van verkiezingsfraude bleven uit. Het Amerikaanse agentschap voor internetveiligheid (CISA) zei dat er alleen „kleine” ongeregeldheden waren op verkiezingsdag, maar dat het „geen bewijs heeft gezien van kwaadaardige activiteiten die de veiligheid of integriteit van de verkiezingsinfrastructuur aantasten”. Er waren tijdens het stemmen weliswaar tientallen bommeldingen binnengekomen, maar die waren volgens de autoriteiten „niet geloofwaardig”.

Hoeveel invloed de grote hoeveelheid desinformatie tijdens de campagne (Trump over Haïtiaanse migranten in Ohio: „ze eten de katten en honden”) heeft gehad op de uitslag, is moeilijk te zeggen. Daarvoor zijn er te veel andere factoren die meewegen.

Duidelijk is wel dat de sterkere campagneorganisatie van Harris in de swing states niet de doorslag heeft gegeven. Op de conservatieve nieuwszender Fox News vroegen analisten zich af of ouderwetse campagnemethodes zoals de deuren langs gaan er nog wel toe doen. Of leggen sociale mediaplatformen zoals YouTube en X, en populaire podcastmakers als Joe Rogan, die Trump twee weken geleden drie uur lang interviewde en later zijn steun voor hem uitsprak, tegenwoordig meer gewicht in de schaal?

Musk vanochtend tegen zijn ruim 200 miljoen volgers op X: „Jullie zijn nu de media.”


Lees ook

Podcasts zijn een safe space voor de presidentskandidaten

Donald Trump bij een Republikeinse campagnebijeenkomst in New York in 2016.