Mag je toeristen geld vragen om de Parijse Notre-Dame te bezoeken? Als het aan Rachida Dati ligt wel. De Franse minister van Cultuur heeft het debat geopend in aanloop naar de heropening van de wereldberoemde kathedraal. Die verwelkomt vanaf 8 december weer bezoekers na de jarenlange restauratie na de verwoestende brand van 2019.
Dati heeft onlangs aan de aartsbisschop van Parijs voorgesteld om toeristen een toegangskaartje van 5 euro te laten kopen, zo vertelde ze aan Le Figaro. Het opgehaalde geld, volgens de minister zou dat optellen tot 75 miljoen euro per jaar, wil ze stoppen in het opknappen van andere kerken. „Op die manier zou de Notre-Dame alle andere kerken van Parijs en Frankrijk redden.” Dati spreekt van „een geweldig symbool”, te meer omdat veel Fransen zich zorgen zouden maken over „de staat van kerken die wegkwijnen”.
Dat Franse kerken er slecht aan toe zijn, is wel duidelijk. Volgens het Observatorium voor religieus erfgoed (OPR) zijn van de 45.000 Franse kerken 1.137 „in gevaar” en verkeren er vier- à vijfduizend „in een staat van lijden”. De gebouwen zijn vervallen, er vinden geregeld branden plaats en de kerken zijn doelwit van vandalen. De filantropische organisatie Fondation de France telt vijfduizend ‘religieuze bouwwerken’ die voor 2030 zouden kunnen verdwijnen.
Maar niet iedereen is het eens met Dati’s oplossing. Zo vraagt de linkse senator Pierre Ouzoulias zich op nieuwssite Public Sénat af hoe Dati onderscheid wil maken tussen toeristen en gelovigen – die van de minister niet hoeven te betalen. Econoom Serge Blondel stelt er in Le Figaro vraagtekens bij of er daadwerkelijk 75 miljoen euro opgehaald zou worden. Er worden na de heropening jaarlijks 15 miljoen bezoekers verwacht, maar of die allemaal 5 euro willen betalen is onbekend. Ook moeten er uitzonderingen komen – zo zouden Fransen één keer per maand gratis naar binnen moeten kunnen. En er moeten kaartjesknippers betaald worden.
En zelfs als er wél 75 miljoen euro in het laatje van de kathedraal komt, is dat volgens Blondel bij lange na niet genoeg om „alle kerken van Frankrijk te redden”. Als het geld eerlijk verdeeld zou worden over alle 45.000 kerken, kan iedere kerk op 1.667 euro rekenen.
Betalen voor gebedshuis
En dan is er nog een filosofischer discussiepunt: wil je mensen laten betalen om een gebedshuis te betreden? Het aartsbisdom van Parijs liet weten dat het plan indruist tegen „de onveranderde positie van de katholieke kerk in Frankrijk over het gratis toegankelijk zijn van kerken en kathedralen”. Het onderstreept dat de kerk „op onconditionele wijze en dus noodzakelijkerwijs gratis iedere man en vrouw verwelkomt”. Dit is overigens niet in alle landen zo: in Spanje en Italië vragen sommige kerken wel geld aan bezoekers.
Maar het aartsbisdom weet dat het in Frankrijk de wet achter zich heeft: in de wet uit 1905 waarin de laïcité, de in Frankrijk heilige scheiding van kerk en staat, is vastgelegd, staat dat religieuze gebouwen in principe eigendom zijn van de staat en dat er op bezoek „geen belastingen of heffingen op geheven zullen worden”. Die wet zou dus aangepast moeten worden wil Dati kaartjes kunnen verkopen. Een andere horde is het fiat die de Parijse aartsbisschop moet geven, en ook hij lijkt niet erg happig op het plan.
De kans dat toeristen vanaf 8 december dus daadwerkelijk een vijfje moeten neerleggen om de uit zijn as herrezen Notre-Dame te mogen aanschouwen, lijkt voorlopig dan ook niet zo groot. Maar Dati heeft er wel voor gezorgd dat de heropening van de kathedraal weer bij alle Fransen top of mind is.
Lees ook
‘De Notre-Dame is meer dan een kathedraal, het is een Frans symbool’
