Je zou zeggen dat er in de Formule 1 geen simpeler begrip bestaat dan ‘inhalen’: de ene auto rijdt de andere voorbij. De praktijk blijkt vaak anders. Zo ook afgelopen zondag, tijdens de Grand Prix van de Verenigde Staten. Een rondenlang gevecht tussen Max Verstappen en zijn rivaal Lando Norris eindigde in een inhaalactie en tijdstraf waarover de discussie in aanloop naar de volgende race, zondag in Mexico-Stad, nog niet is gaan liggen.
1Wat gebeurde er precies?
In ronde 52 van de race in Austin ziet Norris zijn kans schoon. Hij is sneller en heeft al een paar mislukte pogingen gedaan de derde plek af te pakken van Verstappen. Dat is cruciaal om zijn langzaam slinkende achterstand op WK-leider Verstappen verder te doen krimpen, en zo zijn titelkansen in leven te houden.
Nu stuurt hij zijn McLaren op het lange rechte stuk richting bocht twaalf in de slipstream van Verstappens Red Bull. Die gaat aan de binnenkant van de baan rijden, zodat Norris moet proberen aan de buitenkant van de scherpe linkerbocht langs Verstappen te komen.
Zij aan zij naderen de auto’s de bocht. Aanvankelijk ligt Norris voor; door zijn hogere topsnelheid is hij Verstappen al grotendeels voorbij gereden. Maar de Nederlander remt veel later dan gebruikelijk en bereikt daardoor toch als eerste het middelpunt van de bocht. Doordat hij laat heeft geremd, kan Verstappen de bocht niet meer halen en schiet hij helemaal naar buiten, over de witte lijn heen die het circuit van het asfalt van de uitloopstrook scheidt. Norris, die aan zijn buitenkant rijdt, kan geen kant op en moet ook van de baan af. De Brit komt vervolgens sneller weer op gang en laat Verstappen alsnog achter zich.
Norris komt als derde over de finish, maar die plek raakt hij kwijt. De stewards, de F1-scheidsrechters, geven hem een tijdstraf van vijf seconden. Hij heeft Verstappen buiten de baan ingehaald, en dat mag niet. Omdat de Brit aan de finish maar vier seconden voor ligt op Verstappen, belandt hij achter zijn grote concurrent, die uitloopt in de WK-stand.
2Waarom is die straf omstreden?
In eerste instantie omdat Verstappen zoals wel vaker het randje van het toelaatbare opzocht. Door extreem laat te remmen – zo laat dat hij uit de bocht schoot – stelde hij Norris voor een keuze: inbinden of ook van de baan raken.
De F1-regels bieden weinig duidelijkheid over de vraag of Verstappens actie geoorloofd was. In het sportief reglement staan geen bepalingen rond inhaalacties; de stewards gebruiken slechts een lijst met richtlijnen. Die werd onder meer opgesteld omdat Verstappen eind 2021 in Brazilië een vergelijkbare agressieve verdedigingsmanoeuvre had toegepast op Lewis Hamilton.
Britse media brachten de vertrouwelijke richtlijnen naar buiten. Het criteria waaraan coureurs moeten voldoen tijdens een aanval, waarbij het verschil maakt of ze aan de binnen- of de buitenkant inhalen. Wie bijvoorbeeld bij een aanval aan de buitenkant niet ver genoeg langszij is in het midden van de bocht, hoeft er niet op te rekenen dat de verdedigende auto ruimte overlaat. En wie aan de binnenkant aanvalt, moet niet zo hard gaan dat hij uit de bocht vliegt.
In gevallen zoals dat van Verstappen en Norris laten de richtlijnen ruimte voor interpretatie. Want was Verstappen de verdedigende auto? Of was hij – omdat hij Norris feitelijk weer terug aan het inhalen was – de aanvallende partij? Het antwoord op deze vraag bepaalt of Verstappen ruimte had moeten laten voor Norris.
Nog lastiger is dat de stewards – elke race weer drie andere personen – hun toch al ingewikkelde besluit onder tijdsdruk moeten nemen. Situaties zoals in het verleden, waar Verstappen tweemaal door een straf na afloop een podiumplek verloor, wil de Formule 1 voorkomen.
De tijdsdruk en onduidelijke regels leiden tot de belangrijkste, al veel vaker geuite kritiek op de stewards: dat hun beslissingen inconsequent zijn. In Austin kregen George Russell (Mercedes) en Oscar Piastri (McLaren) namelijk wél straf nadat ze in bocht twaalf op soortgelijke wijze als Verstappen een tegenstander van de baan hadden gedreven. McLaren probeert dan ook om Norris’ straf ongedaan te laten maken: vrijdag is in Mexico een hoorzitting met de FIA, waarin McLaren tot heroverweging willen bewegen.
3Hoe kan de Formule 1 dit probleem oplossen?
Een veelgehoorde suggestie is om vaste stewards aan te stellen, zodat het tenminste elke race dezelfde mensen zijn die over (bijna-)aanvaringen moeten oordelen. Het lastige is alleen: stewards zijn oud-coureurs en officials die dikwijls allerlei andere verplichtingen hebben.
Daarnaast zouden de circuits kunnen worden aangepast. Op veel moderne racebanen zijn de uitloopstroken van asfalt. Maar als die (deels) uit grind of gras bestaan, verdwijnt het probleem vanzelf: voor zowel aanvallers als verdedigers loont het dan niet het risico te nemen van de baan te schieten. De complicatie dáárbij is dan weer dat zulke aanpassingen geld kosten en dat circuiteigenaren ook rekening moeten houden met de eisen van andere raceklassen, die juist wel asfalt willen.
Los daarvan: inhaalacties zijn geen bureaucratische procedures. Het zijn manoeuvres die coureurs bij 200 of 300 kilometer per uur in een oogwenk bedenken en uitvoeren, meer gebaseerd op instinct, reflexen en ervaring dan op een zorgvuldige afweging. Precies daar blinkt Verstappen uit: hij is de Machiavelli van het circuit, die zo lang hij ermee wegkomt alles zal doen om tegenstanders achter zich te laten, en daarbij iedere vaagheid in de regels in zijn voordeel benut.
