Bij een aanval van de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) op het Soedanese dorp Al-Sireha zouden 124 mensen zijn gedood. Dat meldt persbureau Reuters zondag op basis van informatie van het Wad Madani Resistance-comité, een pro-democratische activistengroep.
Volgens de activisten gaat het om het dodelijkste incident sinds het begin van de oorlog tussen de RSF en het regeringsleger. Die oorlog begon achttien maanden geleden, toen de integratie van de paramilitairen met het nationale leger mislukte.
Het dorp Al-Sireha ligt in landbouwstaat Gezira, ten zuidoosten van de hoofdstad Khartoem. De aanval zou een wraakactie zijn voor de overgave van de hooggeplaatste RSF-officier Abuagla Keikal aan het regeringsleger. De officier is afkomstig uit de landbouwstaat.
Plunderingen
Bewoners van Gezira zijn al maanden het doelwit van de RSF. De paramilitaire strijdgroep bestaat uit Arabische en gearabiseerde strijders en is berucht om zijn plunderingen en verkrachtingen. De RSF heeft inmiddels grote delen van Soedan overgenomen.
Bij de oorlog zijn ook buitenlandse mogendheden betrokken. Het regeringsleger wordt gesteund door onder meer Egypte en Iran, de RSF door de Verenigde Arabische Emiraten.
Door de Soedanese oorlog zijn er inmiddels elf miljoen mensen op de vlucht geslagen. In delen van het land is er ook een hongersnood uitgebroken. De Verenigde Naties spreken over een van de ergste humanitaire crises ter wereld.
Lees ook
In de uitzichtloze oorlog in Soedan houden jongeren met soepkeukens de mensen in leven
In de Portugese hoofdstad Lissabon hebben zaterdag enkele duizenden mensen gedemonstreerd tegen politiegeweld. Dat melden lokale media.
Aanleiding voor de demonstraties is de dood van Odair Moreno Moniz op 21 oktober. De Portugese politie schoot de 43-jarige chefkok na een achtervolging dood in Amadora, een voorstad van Lissabon. Moniz was geboren in Kaapverdië, maar woonde al lange tijd in Portugal. De politie doet onderzoek naar het voorval.
In de nasleep van Moniz’ dood braken in verschillende buitenwijken van Lissabon rellen uit. Daarbij gingen onder meer auto’s, bussen en vuilcontainers in vlammen op. Volgens CNN Portugal telde de politie tot en met zaterdagochtend 123 incidenten. 21 mensen werden gearresteerd.
Temidden van de onrust riep de actiegroep Vida Justa (Rechtvaardig Leven) donderdag op tot een demonstratie, die zaterdagmiddag moest plaatsvinden in het centrum van Lissabon. De radicaalrechtse partij Chega maakte daarop bekend op diezelfde datum en locatie een tegendemonstratie te houden, om de politie te steunen.
‘Stop ons te vermoorden’
Volgens persbureau Reuters verzamelden zich zaterdag „enkele duizenden” demonstranten voor de demonstratie van Vida Justa. Ze droegen spandoeken met daarop leuzen als „stop ons te vermoorden” en „wie moeten we bellen als de politie de moordenaar is?”. Op de tegendemonstratie van Chega kwamen volgens publieke omroep RTP uiteindelijk zo’n driehonderd mensen af.
De beide demonstraties verliepen zonder problemen: Vida Justa paste op het laatste moment de route van de protestmars aan, om een confrontatie met de tegendemonstranten te vermijden. Wel vlogen bij onlusten in de buitenwijk Benfica zaterdagavond opnieuw auto’s in brand.
De VN-mensenrechtenorganisatie OHCHR uitte vorig jaar al haar zorgen over racisme en politiegeweld in Portugal. Volgens VN-rapporteur Ibrahima Huisse vormt excessief politiegeweld tegen mensen van Afrikaanse afkomst een „diepgewortelde praktijk” in het land.
Lees ook
Portugese politicoloog: ‘De samenleving polariseert nog meer wanneer extreem-rechts in het parlement komt’
Het is druk bij School Nummer 153 in de wijk Krtsanisi, die zich aan de uiterste oostkant van Tbilisi uitstrekt langs de bergen. De school doet deze zaterdag dienst als stembureau tijdens de razend spannende parlementsverkiezingen, die het verdeelde Georgië al weken in de greep houden. Daarin strijdt de machtige regeringspartij Georgische Droom (GD) met ruim tien pro-Europese oppositiepartijen en -coalities om de toekomst van het land. Die blijft vooralsnog onbestemd.
Om 12 uur precies komt Beka Gabadadze de school uitgelopen. De 34-jarige queer activist en sociaal werker is verkiezingswaarnemer namens een Georgische organisatie van juristen. Hij is deze ochtend al bij vier kieslokalen langsgegaan om de stemming te peilen, en hoewel hij geen grote onregelmatigheden constateerde, was hij getuige van dubieuze taferelen. Hij laat een filmpje zien met daarop schimmige mannen in zwarte leren jacks. „Maffiose types van Georgische Droom, die kiezers proberen te beïnvloeden”, luidt zijn commentaar.
De spanning in het land is om te snijden. Velen beschouwen de verkiezingen als een referendum over de toekomst van hun land: een keuze tussen Rusland en Europa, tussen democratie en onvrijheid en ook: tussen vrede en oorlog. Al weken voert Georgische Droom een agressieve campagne en werden in aanloop naar de verkiezingen talloze gevallen gemeld van intimidatie en kiezersbedrog. Om hun zichtbaarheid te vergroten, gingen beide kanten deze week de straat op met grote demonstraties.
Lhbt’ers
Zeker voor Georgiërs als Beka Gabadadze is de stembusgang dit weekend ‘existentieel’. Gabadadze is bestuurslid van de Georgische lhbt-organisatie Temida, die zich richt op hulpverlening en voorlichting aan met name transgenders. Vorige maand keurde het door Georgische Droom gedomineerde parlement omstreden wetgeving goed, die de rechten van lhbt’ers drastisch inperkt. Wint Georgische Droom, dan zal de wet begin december in werking treden. Daarbovenop dwingt een uit Rusland gekopieerde wet op ‘buitenlandse agenten’ ngo’s als Temida zich sinds kort te registreren. Daarmee dreigen zij cruciale buitenlandse subsidies en donaties te verliezen.
„Deze wetten zijn afschuwelijk”, zegt Gabadadze op het schoolplein. „Ze ontnemen lhbt’ers hun anonimiteit en criminaliseert hulpverlening en voorlichting. Een arts die een trans persoon hormonen voorschrijft, kan volgens de nieuwe wet straks vier jaar cel krijgen.” Hij vertelt over de massale uittocht van lhbt’ers uit Georgië die gaande is. „Het fascistische narratief van Georgische Droom maakt het leven voor activisten ondraaglijk. Juist queer zitten in de frontlinie, velen van ons zijn bang en wanhopig.” De oppositie, verenigd in vier coalities, heeft beloofd bij winst de wetten schrappen.
Verbod oppositie
Niet alleen voor de kwetsbaarste groepen in de Georgische samenleving staat er bij deze verkiezingen veel op het spel. Ook voor de steenrijke, pro-Russische GD-partijbaas Bidzina Ivanisjvili is het erop of eronder. De 68-jarige oligarch deed er dan ook alles aan om Georgiërs in te prenten dat een stem op de oppositie een stem vóór oorlog met Rusland is en alleen zijn partij de vrede kan bewaren. In een zeldzaam interview beschuldigde hij het Westen deze week van inmenging en herhaalde hij zijn dreigement bij winst de oppositie te verbieden.
Op hun beurt zien Georgische en westerse deskundigen sterke aanwijzingen van Russische inmenging bij de verkiezingen en in het GD-beleid. Volgens de Bulgaarse onderzoeksjournalist Christo Grozev hebben de Russische diensten het in het sterk pro-Europese Georgië wat dat betreft eenvoudig. „Rusland kan alleen een pro-Russisch regime in Georgië veiligstellen door middel van radicale verkiezingsfraude”, zei Grozev tegen het Letse medium Delfi.
Lees ook
‘Wij leven op een tijdbom maar de Georgische regering doet niets voor ons’
Ivanisjvili gebruikte de alomtegenwoordige angst voor Rusland voor zijn gewin, ook de hoge kiesdrempel (5 procent) maakte het voor de oppositie moeilijk het GD-monopolie te doorbreken. Toch heeft de 41-jarige Ani Gamilaghdisjvili er aan het eind van de dag alle vertrouwen in dat de oppositie wint. Samen met haar dochter is ze waarnemer in de wijk Saburtalo, aan de andere kant van de stad. „We hebben gelukkig weinig problemen gehad vandaag”, zegt ze. „We hopen dat er nog veel mensen komen voor de stembus sluit.”
Gamilaghdisjvili, werkzaam bij een internationaal bedrijf, meldde zich als waarnemer vanwege de steeds repressievere opstelling van de regering. „Mensen willen deze regering niet, ze hebben ingezien dat Ivanisjvili onder Poetins controle staat en alleen doet wat Moskou hem opdraagt.” Net als veel landgenoten vreest ze dat Georgische Droom zal pogen de stembusgang te manipuleren. „Ik blijf hier tot de laatste stem is geteld.”
‘s Avonds zitten 3,8 miljoen Georgiërs met samengeknepen billen aan tv en telefoon gekluisterd, maar de race is spannend en de uitslag blijft de hele avond onduidelijk. Een uur voor sluiting van de stembus claimt zittend premier Irakli Kobachidze, geflankeerd door Ivanisjvili, alvast de overwinning. Sommige oppositiepolitici doen hetzelfde. Drie uur na sluiting van de stembus koerst GD met bijna 53 procent van de stemmen volgens de Kiescommissie af op de overwinning. „Dit gaat in tegen alle geloofwaardige exitpolls”, vat universitair docent Alexander Kavtaradze op X het ongeloof binnen de oppositie samen, die nog hoopt op de diaspora-stem. Felicitaties zijn dan al binnen: van de Hongaarse premier Viktor Orbán en van de Russische propagandist Margarita Simonjan.
De Oekraïense gastregisseur Andriy Zholdak pakte ongevraagd de bil vast van een danseres tijdens een repetitie van de operavoorstelling Fidelio. Dat schrijftHet Parool zaterdag in een reconstructie. De Nationale Opera keurt het gedrag van de regisseur af en zal hem niet meer inhuren.
Volgens Het Parool gedroeg Zholdak zich tijdens de repetities ,,autoritair” en ,,uiterst onvoorspelbaar.” Fidelio, de enige opera van Beethoven, heeft al een script, maar de regisseur zou bedenksels hebben toegevoegd die ,,vaak een seksueel karakter” hadden.
Oraal bevredigen
Bij een scène over een wiskundeles zou Zholdak een danseres hebben opgedragen om te doen alsof ze haar tegenspeler oraal bevredigde. Vervolgens zou de regisseur de tegenspeler aangemoedigd hebben om de bil van de danseres vast te pakken en deed hij het eerst zelf voor. Na afloop van de scene barstte de danseres in huilen uit, schrijft de krant.
Na een klacht van de danseres, een brandbrief van een figurant en een gesprek met figuranten en het productieteam, greep operadirecteur Sophie de Lint in. De repetities werden afgemaakt, maar Zholdak moest via een videoverbinding toekijken. Ook was er constant een directielid aanwezig bij de repetities. Toen de regisseur later toch weer werd uitgenodigd bij de repetities, besloot de danseres om niet meer mee te werken aan de productie, aldus Het Parool.
Aangifte
De danseres deed aangifte van aanranding, maar het Openbaar Ministerie (OM) ging niet over tot vervolging, omdat het voorval volgens vier getuigen niet in een seksuele context plaatsvond. Desondanks noemt de officier van justitie het gedrag wél grensoverschrijdend.
Omdat het OM niet tot vervolging wil overgaan, bereidt de danseres een artikel 12-procedure voor bij het gerechtshof. De danseres is teleurgesteld in het handelen van de directie van De Nationale Opera, schrijft Het Parool.
De culturele instelling heeft op de eigen website uitgebreid gereageerd op het artikel, omdat de organisatie vindt dat de krant ,,belangrijke aspecten onvoldoende belicht.” De Nationale Opera vindt dat het adequaat heeft ingegrepen en wist naar eigen zeggen niet af van het dubieuze verleden van Zholdak. De regisseur zelf wilde volgens Het Parool niet op de gebeurtenissen bij Fidelio ingaan.
Lees ook
Opnieuw grensoverschrijdend gedrag in de podiumkunsten: wat is er aan de hand?